Yolsuzluk ve Rüşvet Raporunda, Türkiye Avrupa Birincisi mi?

Bir internet sitesinde 6 Haziran 2020 tarihinde yayınlanan haber içeriğinde yolsuzluk ve rüşvet raporunda Türkiye’nin Avrupa birincisi seçildiği iddia edildi. Paylaşım 500 bine yakın görüntülenme ve 25 bine yakın paylaşım aldı.

Haber içeriğindeki metin şu şekilde:

“Türkiye, Avrupa lideri oldu. Avrupa yolsuzlukla mücadele grubu Greco, daha önce yapılan uyarılara rağmen Türkiye’nin yolsuzluk ve rüşvetle mücadele alanında 2019 yılında da etkili önlemleri almadığı uyarısında bulundu. 

Avrupa Konseyi bünyesinde faaliyet gösteren Greco, üye ülkelerde parlamenter, hakim ve savcılarla, yüksek bürokratların yolsuzluğa karışmasına ve rüşvet almasına yönelik önlemlerle ilgili yapılan tavsiyelerin yerine getirilip getirilmediği konusunda hazırlanan yıllık raporu yayımladı. Raporda, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu “uyumsuzluk sürecine” dahil edilen 15 ülkenin yolsuzlukla mücadele attığı adımlar mercek altına alındı. Buna göre, yapılan 37 tavsiye içinde Türkiye’nin yüzde 70,3’ünü hala yerine getirmediği, yüzde 18,9’unu kısmen yerine getirdiği, yüzde 10,8’ini ise tamamen yerine getirdiği bildirildi. 

Türkiye’nin ardından ikinci sırada Avusturya, üçüncü sırada Macaristan ve onun ardından ise Çekya’nın geldiği bildirildi. 

Komite raporunda Norveç, Finlandiya ve İsveç ise en başarılı ülkeler içinde yer aldı.”

Yapılan yüzeysel bir tarama sonucu benzer içerikli haberlerin izi 3 Haziran’a kadar sürülebiliyor. Euronews’in 3 Haziran 2020 tarihli haberini diğer siteler de alıntılarla haberleştirmiş.

Söz konusu haber içeriğinde bahsedilen yolsuzluk ve rüşvet raporu Avrupa Yolsuzlukla Mücadele Grubu (Greco) tarafından hazırlanmış. Avrupa Konseyi bünyesine 1999 yılından bu yana görev yapan Avrupa Yolsuzlukla Mücadele Grubu (Greco) yıllık olarak Avrupa ve ABD’de yolsuzlukla mücadele eğilimleri, zorluklar ve iyi uygulamalar başlıklı rapor yayınlıyor ve bu raporda ülkeleri değerlendiriyor. Bununla birlikte Greco milletvekilleri veya parlamenterler, hâkim ve savcılar ve yüksek bürokratların yolsuzluğa karışmasına ve rüşvet almasına yönelik önlemlerle ilgili tavsiyeler veriyor ve bu tavsiyelerin yerine getirilip getirilmediğine de raporda yer veriyor.

Greco’nun izleme, analiz etme değerlendirme çalışmaları tur tur düzenleniyor. 3 farklı bölüme ayırarak bu tavsiyelerin yerine getirilip getirilmediğini yüzdesel olarak açıklayan Greco Türkiye’nin verilerini de 4. değerlendirme turu olarak belirttiği uyumsuzluk sürecindeki 14 ülkeyle birlikte değerlendirmiş. 2019’un sonunda uyumsuzluk prosedürüne giren 14 ülke: Ermenistan, Avusturya, Çekya, Danimarka, Fransa, Almanya, Macaristan, İrlanda, Lüksemburg, Monako, Kuzey Makedonya, Polonya, Portekiz ve Romanya.

4. değerlendirme turunda Avrupa Konseyi’nin kriterler ise;

- Parlamento üyeleri, hâkimler ve savcılar açısından yolsuzluğun önlenmesi

- Etik ilkeler ve davranış kuralları

- Çıkar çatışmaları

- İşe alım, kariyer ve hizmet koşulları (hâkimler ve savcılar)

- Yasama sürecinin şeffaflığı (parlamento üyeleri)

- Ücret ve ekonomik yardımlar (parlamento üyeleri)

- Belirli faaliyetlerin yasaklanması veya kısıtlanması

- Varlık, gelir, yükümlülük ve çıkarların beyanı

- Kuralların ve düzenlemelerin denetimi ve yürütülmesi

- Tavsiye, eğitim ve farkındalık.

Greco ülkelere göre yayınlamış olduğu bu raporda ülkelerin tavsiyelerinin kaçını yerine getirmediğini, kaçını kısmen yerine getirdiğini ve kaçını yerine getirdiğini paylaşmış. Türkiye ise 42 ülke arasında 2019 yılında tavsiyelerini en çok yerine getirmeyen ülke konumunda. Gerekli tavsiyelerinin yerine getirilmemesinde Türkiye %70,3 ile Avrupa ülkeleri arasında en üst sırada yer almış. Buna ek olarak Avusturya tavsiyelerin %70’ini, Macaristan ise %55,6’sını yerine getirmediği için listede 2. ve 3. sırayı paylaşmış.

Greco’nun açıkladığı raporda 42 ülke arasında durumu en iyi olan, en başarılı olan ülkeler ise %100 ile tavsiyelerin hepsini gerçekleştiren Norveç ve Finlandiya. Onları ise %75 ile İsveç takip ediyor.

İddia DOĞRU

Avrupa Konseyi bünyesine 1999 yılında kurulan Avrupa Yolsuzlukla Mücadele Grubu (Greco) tarafından hazırlanan raporda Türkiye 42 ülke arasında 2019 yılında tavsiyelerini en çok yerine getirmeyen ülke oldu. Haber içeriği kamuya açık yayınlanan rapor verileriyle uyuşuyor.