Hindistan’da 47 Bin Çocuğun Bill Gates’in Çocuk Felci Aşısı Uygulaması Nedeniyle Sakat mı Kaldı?

Bir Twitter sayfası tarafından 1 Nisan 2021 tarihinde yapılan paylaşımda Hindistan’da 47 bin çocuğun, Bill Gates’in çocuk felci aşısı uygulaması sebebiyle kalıcı olarak sakat kaldığı iddia edildi.

Paylaşımda geçen metin şu şekilde:

Benzer iddiaların uzun süredir Türk ve yabancı sosyal medya kullanıcıları tarafından da paylaşılmasının ardından birçok doğruluk kontrolü platformu da iddiaları analiz edilmiş. İddiayı ele alan doğruluk kontrolü platformları arasında India Today, Fullfact.org, AAP Fact Check, PolitiFact ve Reuters da bulunuyor.

Söz konusu paylaşımda, Bill Gates’in Hindistan’da çocuklara uyguladığı çocuk felci aşısının ardından 47 bin çocuğun kalıcı şekilde sakat kaldığı iddia ediliyor. Bu iddianın benzer versiyonlarına da sosyal medya dolaşımında rastlanıyor. Örneğin, India Today tarafından analiz edilen viral Facebook postunda, Hindistan’da yüzlerce doktorun söz konusu olayın ardından Bill Gates’e dava açtığı ve Gates’in ülkeden sınır dışı edildiği belirtiliyor. Başka bir gönderide, Bill Gates’in çocuk felci aşısını “çocuklar üzerinde test ettiği için” Hindistan’da mahkeme karşısına çıkacağı ifadeleri yer alıyor. Bu iddiaları, Gates ve onun koronavirüs pandemisi ile bağlantılı olarak hakkında çıkan diğer komplo teorilerinin varyasyonları olarak değerlendirmek de mümkün. Bill Gates ve Gates Vakfı hakkında, COVID-19 aşısı üzerinden sözde mali çıkar sağlamaktan, karantinadaki insanları “mikroçipler” ile takip etme konusuna kadar sahte komplolar üretilmiş, birçok yanlış veya yanıltıcı iddia da sıklıkla gündeme gelmişti.

PolitiFact tarafından ise “Gates Vakfı "2000 ve 2017 yılları arasında Hindistan'da bir çocuk felci aşısını test etti ve 496.000 çocuğu felç etti." şeklinde bir iddia ele alınmış. Dolayısıyla iddiadaki ayrıntıların da sıklıkla değişerek farklı zamanlarda gündeme geldiğini de gözlemlemek mümkün. Bunun en önemli örneklerinden birini PolitiFact’in analizinde görüyoruz. Çünkü PolitiFact’e göre, bu gönderi ilk kez eski Başkan John F. Kennedy'nin yeğeni ve Facebook'taki aşı karşıtı reklamların en büyük kaynaklarından biri olan Robert F. Kennedy Jr.'ın 7 Nisan Instagram paylaşımı ile gündeme gelmiş gibi görünüyor. 23 Nisan 2020 tarihinde PolitiFact tarafından arşivlenen Instagram gönderisi sonradan kaldırılmış. İddia, daha sonra yanlış bilgi yayımladığı bilinen Trump yanlısı bir web sitesi olan BL tarafından da yayımlanmıştı.

Bill ve Melinda Gates tarafından kurulan Gates Vakfı, Hindistan'da ve başka yerlerde, çocuk felci aşısına erişimi genişletmeye çalışan grupları uzun süredir finanse etmeleriyle de biliniyor. Mart 2014'te Dünya Sağlık Örgütü, kısmen Gates Vakfı tarafından desteklenen toplu aşılama kampanyaları nedeniyle Güneydoğu Asya bölgesinin çocuk felcinden ari olduğunu ve en son vahşi çocuk felci virüsü vakasının 13 Ocak 2011'de Hindistan'ın Batı Bengal kentinde rapor edildiğini belirtiyor. Araştırmalar, Hindistan'ın 1990'ların başına kadar "çocuk felci için hiperendemik" olduğunu ve her gün 1000 kadar çocuğun felç olduğunu kaydediyor.

Ancak virüs Afganistan ve Pakistan gibi Güney Asya ülkelerinde bir tehdit olmaya devam ediyor. Dünya Sağlık Örgütü'ne göre, aşılardan çocuk felci kapmak mümkün ancak bu durum son derece nadir. Aşı sebepli çocuk felcine “circulating vaccine-derived poliovirus” yani kısaca “cVDPV” adı veriliyor.

DSÖ, 2,7 milyon oral dozdan 1'inin aşıyla ilişkili olarak çocuk felci ile sonuçlandığını tahmin ediyor. Hindistan’da çocuk felcinin ortadan kaldırılmasının ardından, aşılarla ilgili endişeler de gündeme gelmişti. Ancak DSÖ’nin verilerine göre Hindistan’da 2000 ve 2017 yılları arasındaki cVDPV, yani aşı kaynaklı çocuk felci vakası sayısı ise 2009’da 15 ve 2010’da 2 olmak üzere toplam 17 olarak açıklanmış.

Polio Global Eradication Initiative'e (Küresel Çocuk Felcini Yok Etme Girişimi) göre, aşı kaynaklı çocuk felci virüsü vakaları mümkündür ancak nadirdir. Ancak bu vakalar, son yıllarda Gates Vakfı gibi kurumlar tarafından desteklenenler gibi aşılama programları nedeniyle değil, aksine “toplumlardaki düşük bağışıklama oranları nedeniyle” artıyorlar. Girişimin internet sitesinde, bir salgını önlemenin ve durdurmanın en önemli yolunun aşılama olduğu belirtilirken şu ifadelere de yer verilmiş:

"Nüfus bağışıklığı ne kadar düşükse, bu virüsler o kadar uzun süre hayatta kalır. Ne kadar uzun süre hayatta kalırlarsa, bir topluluğa yayılırken o kadar çok çoğalırlar, değiştirirler ve diğer enterovirüslerle genetik materyal alışverişinde bulunurlar. Bir popülasyon çocuk felcine karşı tam olarak aşılanmışsa, çocuk felci virüsünün hem vahşi hem de aşı suşlarının yayılmasına karşı korunacaktır.”

Bir Twitter sayfası tarafından tarihinde yapılan paylaşımda Hindistan’da 47 bin çocuğun, Bill Gates’in çocuk felci aşısı uygulaması sebebiyle kalıcı olarak sakat kaldığı iddia edilmişti. Benzer iddiaların uzun süredir sosyal medya mecralarında dolaştığı ve bazı detayların değiştirildiği farklı versiyonlarının da bulunduğu gözlemleniyor. Dünya Sağlık Örgütü, aşılardan çocuk felci kapmanın mümkün ancak son derece nadir olduğunu açıklıyor. Aşı sebepli çocuk felcine “circulating vaccine-derived poliovirus” yani kısaca “cVDPV” adı veriliyor. DSÖ, 2,7 milyon oral dozdan 1'inin aşıyla ilişkili olarak çocuk felci ile sonuçlandığını tahmin ediyor. Ayrıca DSÖ'den alınan veriler, Hindistan’da 2000 ile 2017 yılları arasında 17 aşı kaynaklı çocuk felci virüsü vakası olduğunu gösteriyor. Uzun yıllardır çocuk felci aşısının yaygınlaşmasına yönelik çalışmalar yapan ve bu amaçla çeşitli yerel gruplara finansman desteği sağlayan Gates Vakfı’na yöneltilen iddialarda ise doğruluk payı yok. Aşının 47 bin çocuğu kalıcı olarak sakat bıraktığına dair güvenilir bir veri de bulunmuyor.