Birleşmiş Milletler E-Devlet Anketi Yayınlandı

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 21 Temmuz 2020'de yaptığı konuşmasında Çevrimiçi Hizmet Endeksi’nde Türkiye’nin 22. sıraya yükseldiğini dile getirmişti. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın atıfta bulunduğu endeks Birleşmiş Milletler tarafından 2003 yılından beri yayınlanan E-Devlet Anketi’nin (UN E-Government Survey) alt endekslerinden biri.

BM bu anketle üye devletlerin e-devlet durumlarını tespit ediyor ve bu konuda yapılacak gelişmeler için bir referans noktası oluşturmayı hedefliyor. COVID-19 salgını sebebiyle sosyal mesafe ve karantina önlemleri ile birlikte dijital sistemlere ve altyapılara bağımlılığımızın arttığı bu zamanlarda devletlerin ve vatandaşların e-devlet sistemlerine olan entegrasyonları da daha önemli hale geliyor.

BM tarafından hazırlanan raporda e-devlet sistemleri üç faktör üzerinden bütünsel bir bakışla ele alınıyor:

• Telekomünikasyon altyapılarının yeterliliği,

• Vatandaşların bilgi iletişim teknolojilerini bütünsel bir bakışla destekleme ve kullanma potansiyelleri

• Online servislerin içeriği ve hazır bulunması.

Ülkelerin E-Devlet Gelişmişlik Endeksi (EDGI) 0-1 arasında aldıkları puana göre sıralanıyor.

Bu puanların belirlenmesinde ise üç alt dizin belirleyici:

• Telekomünikasyon Altyapı Endeksi (Telecommunications Infrastructure Index),

• Beşerî Sermaye Endeksi (Human Capital Index)

• Çevrimiçi Hizmet Endeksi (Online Service Index)

Türkiye, 2020 yılında 193 ülkenin dahil edildiği E-Devlet Gelişmişlik Endeksi’nde 53. sırada yer alıyor. Bu sıralamada 2018 yılında da 53. Sırada yer alan Türkiye’nin sıralamada en geriye gittiği yıl ise 80. sıraya düştüğü 2012 yılı. 2018-2020 arası 53. sırada kalmasının dışında, 2012’den beri Türkiye’nin bu alanda sıralamalarda ileri gittiği söylenebilir. Ancak endeks sıralamasında en ileride olunan sene ise 49. sıra ile 2003 yılı olmuş.

2020 E-Devlet Gelişmişlik Endeksi’nde Danimarka, Güney Kore, Estonya, Finlandiya ve Avustralya ilk beş sırayı paylaşıyor. 2020 yılına bakıldığında Türkiye endeks puanının dünya, bölge ve alt bölge ortalamalarından yüksek olduğu görülüyor. Türkiye’nin bölgesinin Batı Asya olarak kategorize edildiğini belirtelim.

Sıralamanın yanı sıra endeks puanları incelendiğinde en büyük artışın 2016’dan 2018’e %20,6 oranında olduğu görülüyor. 2018’den beri endeks puanında %8,5 artış yaşanmasına rağmen, Türkiye bu seneler arasında 53. sıradaki yerini korumuş.

Çevrimiçi Hizmet Endeksi, bu konuya dair sorulardan oluşan kamuya açık bilgiler, iletişim ve kullanılabilir çevrimiçi servislere dair 148 soruluk bir anket sonucu oluşturuluyor. Cevaplandırılması istenen soruların içeriği için şunlar örnek verilebilir: “Çevre dostu politika ve bütçelendirme ile ilgili bilgiye ulaşım”, “Genç işsizliği ile ilgili link ve referansların varlığı’’ veya ‘’Kamu servisleri için online başvuru yapma olanakları”. Yani genel olarak devlet tarafından sağlanan verilere, bilgilere ve servislere ulaşım baz alınıyor.

E-Devlet Gelişmişlik Endeksi’nin üç ana alt dizininden biri olan Çevrimiçi Servis Endeksi’nde Türkiye 2020’de 23. sırada yer alıyor. Bu kategoride ilk beş ülke ise Güney Kore, Estonya, Danimarka, Finlandiya ve Singapur. Bu endekste Türkiye 2012 yılında 83. sıraya kadar düşerken 2003’te 24. sıraya kadar yükselmiş.

Çevrimiçi Servis Endeksi’nde alınan en yüksek puan 2018 yılında olmuş. Bu sene aynı zamanda bir önceki yıla göre yaşanan artış %47,8 olarak en yüksek değeri almış. 2020 yılında alınan puan, 2018’dekinden %4 kadar daha düşük olsa da endeks sıralamasında ileri sıralara gidilmiş. Endekste bir önceki yıla göre puanın en çok düştüğü sene ise %19,4’lük azalmayla 2008 senesi olmuş.

Lokal Çevrimiçi Servis Endeksi, çevrimiçi bilgi, veri ve uygulamalara ulaşımı şehir bazında değerlendiriyor. İstanbul, ‘’Çok Yüksek Lokal Çevrimiçi Servis Endeksi’’ kategorisinde yer alan 14 şehirden biri. 2018 yılında ise İstanbul, Helsinki ve Şangay ile 11. sırayı paylaşmış.