HPV Aşıları Kısırlık ve Kansere Neden Olur mu?

HPV (Human Papillomaviruse), üreme sistemini etkileyen en yaygın virüslerden biri ve hem kadınlarda hem de erkeklerde siğil, öncül kanser lezyonları ve hatta bazı kanser türlerine yol açabiliyor. Genellikle vücut tarafından kendiliğinden temizlenen bu enfeksiyon, bazen uzun süre devam edip (persistan enfeksiyon) rahim ağzı (serviks) veya baş-boyun bölgesinde kansere dönüşebilen hücresel değişikliklere neden olabilir. Kadınlarda özellikle rahim ağzı bölgesinde görülen bu değişiklikler, zamanında tedavi edilmezse rahim ağzı kanserine ilerleyebilir. HPV’nin çok sayıda farklı tipi var; bazıları (örneğin HPV16 ve HPV18 gibi) diğerlerine göre daha yüksek kanser riski taşır. Aşılar da tam bu “yüksek riskli” tipleri hedefleyerek, ileri evrede ortaya çıkabilecek kanser riskini önemli ölçüde azaltmaya yardımcı olur.

HPV aşıları, rahim ağzı kanseri başta olmak üzere, insan papilloma virüsüne (HPV) bağlı hastalıkları önlemeye yönelik geliştirilen en etkili sağlık önlemlerinden biri. Ancak, aşı karşıtı grupların ve sosyal medyada yayılan dezenformasyonun etkisiyle, HPV aşıları hakkında birçok yanlış bilgi dolaşıyor. Özellikle, aşının ciddi yan etkilere neden olduğu iddiaları sosyal medya kullanıcılarını yanlış yönlendirebiliyor.

13 Şubat 2025’te Instagram’da yayımlanan bir videoda, Kardiyolog Canan Karatay’ın HPV aşılarına yönelik açıklamalarının derlenmiş kesitleri paylaşılırken, aynı içerikte şu iddialar da yer aldı: “HPV aşılarıyla çocuklarımızı kısırlaştırıp kanser ederek öldürmek istiyorlar. Televizyona çıkan masonlar ise el işaretleri ve mason sembolleri kullanarak, aşılar yoluyla çocuklarımızın hayatına kast ettiklerini açıkça belli ediyorlar.”

Paylaşımda Canan Karatay’ın açıklamalarının yer aldığı kesitlerden ekran görüntüleri tersine görsel aracı kullanılarak araştırıldığında, konuşmaların ‘Hakan Ural’la Neyse O’ ve ‘Emel Özuğur Podcast’ programlarından olduğu bulunuyor. Karatay programlarda, HPV aşılarının rahim ağzı kanserini iyileştirmediği, aşıların birçok yan etkilerinin bulunduğu, bağırsak florasını etkilediği, felce neden olduğu gibi açıklamalarda bulunmuş ancak HPV aşılarının kısırlık ve kansere neden olduğuna yönelik bir yorumu yer almıyor. 

HPV aşılarının yan etkileri hakkında akademik ve resmi kaynaklar araştırıldığında, konuya dair birçok akademik makaleye ulaşılıyor. ABD Sağlık ve İnsan Hizmetleri Bakanlığı Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri’nin (CDC) Ağustos 2021 tarihli ‘Epidemology and Prevention of Vaccine-Preventable Diseases’ adlı yayının 174. sayfasında alerjik ve aşının uygulandığı lokal reaksiyonlar dışında ciddi bir yan etkisi olmadığı aktarılmış. 

ABD merkezli Ulusal Kanser Enstitüsü’nün (NIH) HPV başlığında sıkça sorulan sorular arasında da HPV aşısının yan etkilerine dair bilgilendirme yazısı bulunabilir. NIH’in açıklamalarında; 12 yıldan fazla süren aşı güvenliği izlemelerinde en çok görülen yan etkilerin kısa süreli ağrılar ve aşı uygulanan bölgede şişlik ve ağrı gibi lokal semptomlar dışında ciddi yan etkilerinin olmadığı belirtilmiş.

2017 yılında Phillips ve meslektaşlarının İlaç Güvenliği dergisinin 41. sayısının 329-346. sayfalarında yer alan ‘Safey of Human Paplliomavirus Vaccines: An Updated Review’ (İnsan Papilloma Virüsü Aşılarının Güvenliği: Güncellenmiş Bir İnceleme) adlı makalede de HPV aşılarının yan etkilerine dair bilgiler verilmiş. 2013 yılında gerçekleştirilen HPV aşıları çalışmasının yeni verilerle yeniden değerlendirildiği çalışmada 6 ülkede 2.5 milyondan fazla HPV aşısı olan bireyler değerlendirilmiş. Çalışmanın; bilinen yan etkiler dışında özel ilgi gerektiren olumsuz semptomlara odaklandığı bildirilirken, HPV aşılarının MS veya felç gibi sinirsel ve nörolojik hastalıklarla bağlantılı olduğuna dair bir kanıt bulunamadığı sonucuna varılmış.

Türkiye’den Sağlık Okuryazarlığı Dergisi’nin Haziran 2021 tarihli sayısının 89-98. sayfalarında bulunan ‘HPV İlişkili Kanserlere Karşı Mücadelede HPV Aşıları Hakkında Derleme’ adlı makalede de 2006’dan bu yana dünyada 270 milyondan fazla HPV aşısının uygulandığı ve aşılamayla bağlantılı herhangi bir ciddi yan etkiye rastlanmadığı aktarılmış. Bu makalede de diğer araştırmalarla paralel olarak HPV aşılarının; enjeksiyon yerinde lokal reaksiyonlar, ateş, bulantı, baş dönmesi, halsizlik ve alerjik reaksiyonlar gibi yan etkilerine rastlandığı bildirilmiş.