Karbonatlı Suyun Vücudu Temizlediği İddiası Doğru mu?

Son yıllarda sosyal medyada doğal tedavi ve vücudu temizleme/detoks kürleri iddiaları içeren gönderiler,n sayısı dikkat çekici bir biçimde arttı. Bu içerikler, modern tıbbın ilaçlara ve hastanelere fazla bağımlı olduğu düşüncesinden besleniyor ve “doğal olan zararsızdır” varsayımıyla güç kazanıyor. Bilimsel temele dayanmayan tavsiyeler, doğal, bitkisel veya zararsız etiketleriyle sunularak milyonlarca kişiye ulaşıyor. Bu paylaşımlar, sağlık sistemine duyulan güvensizliği beslerken, kimi zaman bilimsel bilgiden kopuk kişisel deneyimleri genel geçer doğrular gibi göstermeye dayanıyor. Ancak yanlış veya eksik tıbbi bilgiler, özellikle kronik rahatsızlıkları olan bireylerde ciddi sağlık riskleri yaratabiliyor ve toplumun genel sağlık okuryazarlığını zayıflatıyor.

İlgili gönderide yer alan iddiada da karbonatlı suyun vücudu toksinlerden arındırdığı, böbrekleri ve idrar yollarını temizlediği iddia ediliyor. Ayrıca vücudu alkali hale getirerek genel sağlığa iyi geldiği ve normal su yerine tüketilmesi gerektiği öne sürülüyor. Son olarak karbonatlı suyun mineral bakımından zengin olduğu ve kemik sağlığını korumaya yardımcı olduğu iddialarına da yer verilmiş. Bu iddiaların her birini bilimsel kaynaklardan incelemekte fayda var.

Bilimsel araştırmalar, karbonatlı suyun böbrekleri temizleme veya vücudu toksinlerden arındırma etkisine dair hiçbir kanıt ortaya koymamış. Böbrekler, vücudun doğal detoksifikasyon organlarıdır ve bu görevlerini dışarıdan takviye gerekmeksizin yerine getirir. ABD Ulusal Sağlık Enstitüsü’ne (NIH) bağlı National Center for Complementary and Integrative Health (NCCIH), detoks veya temizleme diyetlerinin toksin atımına yardımcı olduğuna dair hiçbir bilimsel dayanak olmadığını belirtir. Aynı şekilde İngiltere’de National Institute for Health Research (NIHR) çatısı altında yürütülen BiCARB randomize kontrollü çalışmasında, ileri evre böbrek hastalığı bulunan 60 yaş üzeri bireylerde sodyum bikarbonat tedavisinin böbrek fonksiyonunu iyileştirmediği, genel sağlık durumuna anlamlı bir katkı sağlamadığı ve plaseboya kıyasla daha fazla yan etkiyle ilişkili olduğu tespit edilmiş. Bu sonuçlar, karbonat tüketiminin böbrekleri temizlediği veya koruduğu yönündeki iddiaları destekleyecek bir kanıt bulunmadığını gösteriyor. Ayrıca American Kidney Fund da, idrar yolu enfeksiyonlarının tedavisinde karbonat veya alkali suyun kullanılmasının etkisiz olduğunu, bu tür rahatsızlıkların yalnızca hekim kontrolünde antibiyotik tedavisiyle iyileşebileceğini bildirmiş.

Öte yandan insan vücudunun pH değeri, özellikle kan dolaşımında, 7,35–7,45 aralığında sıkı bir şekilde düzenlenir ve bu dengeyi esas olarak böbrekler ve akciğerler sağlar. Dışarıdan alınan alkali içerikli gıdalar veya içecekler bu dengeyi anlamlı biçimde değiştiremez, çünkü mide asidi bu maddeleri kısa sürede nötralize eder. National Center for Complementary and Integrative Health (NCCIH) ise alkali su veya detoks içeceklerinin vücut pH’ını değiştirdiğine veya genel sağlığı iyileştirdiğine dair hiçbir bilimsel kanıt bulunmadığını açıkça belirtir. Ayrıca uzun süreli sodyum bikarbonat tüketiminin hipertansiyon veya böbrek hastalığı olan kişilerde kalp-damar sağlığı açısından risk yaratabileceği de klinik çalışmalarda bildirilmiş.

Son olarak karbonatlı suyun mineral bakımından zengin olduğu ve kemikleri güçlendirdiği yönünde de herhangi bir bilimsel kanıt bulunmuyor. Sodyum bikarbonat, suya yalnızca sodyum ve karbonat iyonları kazandırır. Kalsiyum, magnezyum veya fosfor gibi kemik sağlığıyla ilişkili mineraller içermez. Örneğin İsviçre’nin Lausanne Üniversitesi Hastanesi bünyesinde yapılan bir çalışmada, karbonatlı suların kemik mineral yoğunluğu üzerinde anlamlı bir etkisi olmadığı tespit edilmiş. Ayrıca ABD Ulusal Tıp Akademisi’nin (Institute of Medicine) raporuna göre, kemik sağlığı açısından en önemli faktörler yeterli kalsiyum ve D vitamini alımıdır. Karbonatlı suyun bu açıdan herhangi bir katkısı bulunmuyor.

Özetle; bilimsel veriler, karbonatlı suyun vücudu temizlediği, pH dengesini değiştirdiği ya da kemik sağlığını güçlendirdiği yönündeki iddiaları desteklemiyor. Aksine, bilinçsiz ve uzun süreli tüketimi bazı sağlık riskleri doğurabileceği için bu tür uygulamalarda tıbbi rehberliğin önemini koruyor.