Balfour Deklarasyonu 31 Ekim 2023'te Sona Erdi mi?

→ Balfour Deklarasyonu 1917’de Britanya Dışişleri Bakanı Arthur Balfour’un dönemin İngiliz Siyonist hareketi lideri Jacob Rothschild’a Yahudilere Filistin’de “ulusal ev” vaadinde bulunduğu bir niyet beyanı. İsrail devletinin  kuruluşuyla ilgili hukuki bir bağlayıcılığı bulunmuyor. 

→ Deklarasyonun herhangi bir geçerlilik süresi yok.

Balfour Deklarasyonu, Birinci Dünya Savaşı sırasında İngilizlerin Yahudilere Filistin’de “ulusal ev” vaadinde bulunduğu 1917 tarihli bir yazışmanın adıdır. Balfour adı ise dönemin İngiliz Dışişleri Bakanı Arthur Balfour’dan gelmektedir. Balfour dönemin İngiliz Siyonist hareketi lideri Jacob Rothschild’a yazdığı bir mektupla deklarasyonu belirtmiştir. 2 Kasım 1917 tarihli Balfour Deklarasyonu içinde şu ifadeler geçer:

Balfour Deklarasyonu, metinden de görülebileceği üzere, bir kurucu hukuki metin olmaktan ziyade bir tür niyet beyanını ifade ediyor. Deklarasyonun hiçbir yerinde İsrail devletinin kurulacağı belirtilmediği gibi herhangi bir geçerlilik süresi de bulunmuyor. Deklarasyonda Yahudilere Filistin’in ‘ulusal bir ev’ yapılacağı vaat ediliyor, fakat bu ifade oldukça muğlak olduğu için doğrudan İsrail devleti kurulmasına izin verildiği anlamına gelmiyor. Deklarasyonla Yahudilerin kültürel haklarının korunacağı, ama siyasi haklarının sağlanmayacağı anlaşılıyor. Hatta o dönem Hicaz Kralı Emir Faysal ile Dünya Siyonist Örgütü lideri Chaim Weizmann arasında 1919 yılında yapılan bir antlaşma ile Araplar ile Yahudilerin Filistin üzerinde bağımsız bir Arap devletinin altında birlikte yaşamaları üzerinde anlaşıyorlar. Yahudiler ise bunu Balfour Deklarasyonu’nun Araplar tarafından onaylanması olarak değerlendiriyor. Fakat nihayetinde Siyonistler için Balfour Deklarasyonu bir İsrail devletine aracılık ediyor. 

Balfour Deklarasyonu, bu dönemde imzalanan Sykes-Picot Antlaşması ve İngilizlerin Araplara bağımsız devlet vaadettiği Hüseyin-McMahon Yazışmaları ile çeliştiği için de tartışma konusu. 1922 yılında kurulan Filistin Mandası ile bölgede ne Yahudi ne de Arap devleti kurulabildi.  Deklarasyon ile birlikte İngilizlerin özellikle ABD ve Rusya’daki Yahudilerin desteğini almayı amaçladığı ifade ediliyor. Deklarasyon’dan sonra Filistin’de Yahudi nüfusu artarken, İngilizlerin Hüseyin-McMahon yazışmaları ile Araplara bağımsız bir devlet sözünü tutmaması gerilimi tırmandırdı. Yine de 1948’e kadar bağımsız bir Yahudi devletinin kurulması mümkün olmadı.  İsrail 1948 yılında İsrail Bağımsızlık Bildirgesi ile kuruldu. 

Birleşmiş Milletler’in kütüphanesinde Balfour Deklarasyonu’nun sona erdiği tarihi belirten herhangi bir metin bulunmadığı gibi İsrail Bağımsızlık Bildirgesi’nde Balfour Deklarasyonu bir kez dile getirilse de yine de geçerlilik tarihinden bahsedilmiyor. 

İddia Lead Stories tarafından da incelenmişti.