TMO Fındık Alım Fiyatı 2021’e Göre ABD Doları Bazında %14 Azaldı

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 30 Temmuz 2022 Cumartesi günü Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) 2022 yılı fındık alım fiyatlarını açıklamasıyla birlikte fındık fiyatları Türkiye’de en çok konuşulan konulardan biri haline geldi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Ordu’da toplu açılış töreninde yaptığı açıklamada 2022 yılı için TMO’nun ortalama fındık alım fiyatına kilogram başına 54 lira ödeneceğini duyurmuştu. TMO, 1 Ağustos’ta internet sitesinden 2022/2023 sezonu kabuklu fındık alım fiyatları %50 sağlam iç fındık esasına göre Giresun kalite için 53,00 TL/Kg, Levant kalite için 52,00 TL/Kg, Sivri kalite için ise 51,00 TL/Kg olduğunu bildirdi. TMO, “Bakanlığımızın üreticilere vereceği destek ödemeleri (alan bazlı, mazot ve gübre) ile birlikte düşünüldüğünde ortalama fiyat 54,00 TL/Kg olacaktır.” açıklamasında bulundu. 

Erdoğan’ın ve TMO’nun açıklamaları sonrası üreticilerden ve muhalefet partilerinden güncellenen fındık fiyatlarına karşı, maliyet hesabının yapılmadığı gerekçe gösterilerek tepkiler yükseldi. Tüm Üretici Köylüler Sendikası (Tüm-Köy-Sen) açıklanan fiyata ilişkin yükselen enflasyona ve üretici maliyetlerinin artışına dikkat çekerek, “Geçen yıl 1 kg fındık, 12 kilo 400 gram azotlu gübre alıyordu. Şimdiki fiyatla 54 TL ile 8 kilo 300 gram gübre alınıyor. Batman’dan gelen minibüs tek seferi (geliş) geçen yıl 3300 TL iken bu yıl 12.000 TL oldu. Bunlar bile fiyatın yetersizliğini belgelemektedir” açıklamasında bulundu. Açıklamada ayrıca 2022 yılı için üreticiyi memnun edecek fiyatın 80 TL olduğu aktarıldı. 

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıklaması öncesinde fındığın kilogram alım fiyatına ilişkin 3,5 ile 4 dolar arası bir beklenti bulunuyordu. İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener 20 Temmuz 2022’de yaptığı açıklamada, “Fındık en az 3,5 dolar yani 74 lira olmalı, dolar artarsa fiyat da artmalı” ifadelerini kullanırken Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), “Fındık fiyatı 4 doların TL karşılığı olmalı” söyleminde bulunmuştu. Ordu Ticaret ve Sanayi Odası (OTSO) Başkanı Servet Şahin, fındık fiyatının 3.5 ile 4 dolar arasında olması halinde üreticinin kazanacağını belirterek, “Yıllık enflasyona, döviz fiyatlarına göre dengeli bir fiyat, inşallah Cumhurbaşkanımız 3 buçuk-4 dolar civarında bir fiyat verirse hem üretici memnun olur, hem tüccar hem de sanayicimiz memnun olur.” demişti. TMO tarafından açıklanan ortalama fiyat 54 TL ise 2 Ağustos 2022 tarihi itibarıyla 3,01 ABD doları etmekte. 

2018-2019 yılı için Giresun kalite fındığın kilogram fiyatı mazot-gübre desteği dikkate alındığında 16,50 TL olarak gerçekleşirken, 2019-2020’de 19 TL, 2020-2021’de 25,50 TL, 2021-2022 döneminde ise 30 TL olarak gerçekleşmişti. Alım fiyatlarının açıklandığı tarihler baz alındığında kg fındığın ABD doları karşılığının 2018 için 2,93 USD, 2019 için 3,34 USD, 2020 için 3,73 USD, 2021 için 3,50 USD olduğu görülüyor. 2022 yılı için açıklanan 54 TL ise TMO’nun açıklama yaptığı 1 Ağustos 2022 tarihinde 3,01 ABD doları ediyordu. 2022 yılı için fındık alım fiyatı ABD doları karşılığının bir önceki yıla göre %14, 2020’ye göre ise %19,3 oranında azaldığı gözlemleniyor. Yurtiçi üretici fiyatlarındaki artış dikkate alındığında ise geçen yıla oranla alım fiyatlarındaki % 80 artış reelde % 58’lik bir azalma anlamına geliyor. 

TMO her sene belirlenen kilogram fiyatı üzerinden üreticilerden fındık satın alıyor. Üreticiler hasat döneminin ardından sağlam iç fındık oranı %40 ve üzeri, rutubet oranı %6'ya kadar, buruşuk iç fındık oranı %10 ve altı, çürük ve bozuk iç fındık oranı %3 ve altı, çatlak, kırık ve kabuklu fındık içerisinde bulunan iç fındık oranı %5 ve altı, yabancı madde oranı (taş, toprak vb.) %0,5 ve altı olan fındıklarının tamamını TMO’ya satabiliyor. TMO, aldığı fındıkları doğrudan ya da mamul haline getirerek (fındık yağı, fındık ezmesi, krokan) perakende satış noktalarında yurttaşlara satıyor. TMO, 22 Ağustos 2022 tarihinden itibaren üreticilerden fındık alımına başlayacak. Üreticiler 15 Ağustos tarihi ile birlikte fındık satış işlemleri için TMO işyerleri ile TMO’nun internet sitesi üzerinden randevu alarak başvurularını gerçekleştirebilecek.