Sayılarla Üniversite Öğrencilerinin Barınma Sorunu

2022 YKS yerleştirme sonuçlarının ardından yeni eğitim öğretim dönemi başladı. Şehir dışında okuyan binlerce öğrenci, üniversitelerinin bulunduğu şehirlere geri döndü ancak öğrenciler geri döndükleri ya da yeni bir başlangıç yaptıkları bu şehirlerde barınmaya dair birçok sıkıntı yaşıyor. Ev kiralarındaki artış, devlet yurtlarındaki yetersizlik ve özel yurt ücretleri bu sıkıntıların en başlıcalarını oluşturuyor. Bu duruma sosyal medyadan da tepki gösteren ve açıkta kalan yüzlerce öğrenci büyük şehirlerde barınma sorunlarına çözüm bulunmasını istiyor.

Şehir dışında gelip de barınma konusunda sıkıntı yaşayan öğrencilerin sosyal medya da sık sık sesini duyurmasının ardından Türkiye’deki devlet ve özel yurtlarının kapasitesi de yeniden tartışılmaya başlandı.

9 Eylül 2022’de yayınlanan ve 22 Haziran 2022 itibarıyla verileri sunan Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) Örgün Eğitim İstatistikleri Raporu’nda, üniversite öğrencilerinin barınma sorununa dair çeşitli bulgulara ulaşılabiliyor.

2020/21 eğitim ve öğretim döneminde Kredi Yurtlar Genel Müdürlüğü'ne bağlı 773 yurt bulunuyordu. 2021/22 döneminde ise bu sayı 776'da kaldı. MEB verilerine göre 2016’dan bu yana yurt sayısında kayda değer bir artış yok. Devlet yurtlarının sayısı özel yurtlara göre yıllar içinde daha düşük oranda artmış durumda.

MEB 'in aynı raporuna göre Türkiye’de vakıf, dernek, şahıs, ticari, kamu üniversitesi yurtları ve özel işletmelere ait olduğu belirtilen "özel" yurtların sayısı ise geçtiğimiz döneme göre 286 adet artış göstererek 4 bin 692 oldu. Bu yurtların arasında 200 bin 342 yatakla dernek yurtları, 124 bin 694 yatakla ticari özel yurtlar, 71 bin 597 yatakla vakıf yurtları yer alıyor.

Tükiye genelinde vakıf ve derneklerin toplam yurt kapasitesi de 271 bin 939. Fakat bu yurtlarda toplamda 164 bin 236 yatak boş durumda gözüküyor.

Türkiye’deki öğrenci yurtları arasında % 60’ı devlet yurdu. Özel yurtlar arasında %16,44 ile dernek yurtları ilk sırada yer alıyor. Ticari yurtlar ve şahıs yurtları toplam yurtların %14’üne yakın.

YÖK verilerine göre Türkiye'de 2021/22 eğitim öğretim döneminde 8 milyon 296 bin 959 üniversite öğrencisi bulunuyordu. Bu sayının içinde örgün öğretimin yanı sıra uzaktan öğretim ve açık öğretim gören öğrenciler de mevcut. Bu öğrencilerden 3 milyon 761 bin 637'si de örgün öğretim öğrencisi. 

2021/22 döneminde özel ve devlet yurtlarında 1 milyon 223 bin 203 öğrencilik kapasite bulunuyordu.

2021/22 itibarıyla Türkiye'de üniversitelerde örgün öğretimde (birinci ve ikinci öğretim) okuyan öğrenci sayısı 3 milyon 761 bin 637. Bu öğrencilerin içinde doktora ve yüksek lisans öğrencileri de bulunuyor. Devletin yurt kapasitesi ise 759 bin 838 yataktan oluşuyor.

Türkiye’nin en kalabalık şehri İstanbul’da örgün eğitimdeki üniversite öğrencisi sayısı 2021-22 eğitim öğretim döneminde 824 bin 517 idi. İstanbul’da giderek artan öğrenci sayısına kıyasla devlet yurtları sayısında gözle görülür bir artış olmadı.

2014/15 eğitim öğretim döneminden bu yana İstanbul'da örgün öğretime kayıtlı öğrenci sayısı yüz binin üzerinde artarken devlet yurdu sayısı neredeyse aynı kaldı. Devlet yurdu sayısı 2019/20'de 24'e kadar yükselse de 2021-22 itibarıyla geçmiş döneme göre yalnızca 1 artarak 22 oldu.

Bunun yanında 2006-07 döneminden bu yana İstanbul'daki özel yurt sayısı 3 kat artarak 660'a ulaştı.

2021’de İstanbul’daki devlet yurtlarının kapasitelerinde özel yurtlara kıyasla oldukça az bir artış mevcut. 2021-22 dönemimde devlet yurtlarının kapasitesi geçtiğimiz döneme göre 4 bin 963 kişi artarken aynı dönemde özel yurttaki yatak sayısı 22 bin 386 artmış. 

KYK’ya bağlı bu 22 yurdun kapasitesi ise 29 bin 794. İstanbul’da özel öğrenci yurtlarındaki yatak kapasitesi ise 100 bin 645. MEB’in 2021-2022 Örgün Eğitim İstatistikleri Raporu’na göre yatak kapasitesini 58 bin 104’ü bu yıl eğitime başlayacak öğrenciler için ayrıldı.

Son on yılda devlet yurtlarındaki yatak sayısı ise yalnızca on bin arttı. 

İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin (İBB) açtığı öğrenci yurtlarının sayısı bu yıl 4’ü erkek, 6’sı kız olmak üzere 10’a çıktı. İBB Yükseköğrenim Yurtları'nın kapasitesi 2800 olurken 2022-2023 dönemi için aylık 950 TL, sabah kahvaltısı ve akşam yemeği dahil olarak belirlenmiş.