11. Kalkınma Planı 2023 Hedeflerini Değiştirdi

Ocak 1963’ten bu yana yayınlanan ve güncel olarak Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından hazırlanan 5 yıllık kalkınma planlarının 11.’si 8 Temmuz 2019’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından TBMM’ye sunuldu. Küresel gelişmeler ve eğilimler ile birlikte plan öncesi dönemde Türkiye’deki ekonomik ve sosyal gelişmeleri de içeren kalkınma planlarında, ülke yönetiminin temel amaç ve ilkeleri, gelecekteki hedefleri ve politikaları da yer alıyor.

Biz de sizler için 10.’sunun T.C Kalkınma Bakanlığı’nca hazırlandığı, 11.’sinin ise T.C Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından hazırlanıp Cumhurbaşkanı’nın da TBMM’ye sunduğu kalkınma planlarındaki 2023 yılına dair makroekonomik hedefleri ve 2018 yılı hedeflerinin gerçekleşip gerçekleşmediğini inceledik.

Son yıllarda yaşanan ekonomik sıkıntılar ile birlikte Türk Lirası’nın da yabancı para birimlerine karşı değer kaybetmesi, özellikle diğer makroekonomik göstergelerde de daha kötü bir gidişata yol açtı. Özellikle TL’nin Dolar’a karşı değer kaybetmesiyle birlikte yükselen fiyatlar enflasyonu, yükselen enflasyon ise faizlerin yükselmesine ve işsizliğin artmasına yol açan sebeplerden biri olmuştu.

2023 yılının makroekonomik hedefleri de bu durumlardan etkilenmiş olsa gerek ki 10. ve 11. Kalkınma Planı’nda oldukça ciddi bir değişiklik göstermiş durumda.

2013 yılında yayınlanan 10. Kalkınma Planı’nda açıklanan 2023 hedeflerini incelediğimizde, GSYH’nin 2023 yılında 2 Trilyon dolara çıkmasını hedefleyen iktidar, kişi başına düşen milli gelirin de 2023’te 25.000 $’a yükseltilmesini hedeflemişti. 8 Temmuz 2019’da Cumhurbaşkanı tarafından meclise sunulan 11. Kalkınma Planı’nda ise 2023 GSYH hedefi 1,08 Trilyon $ iken, kişi başına düşen milli gelir hedefi ise 12.244 $ olarak revize edildi.

Ayrıca TÜİK tarafından 784 Milyar $ olarak açıklanan 2018 yılı GSYH’si, 10. Kalkınma Planı’ndaki 1,3 trilyon $’lık 2018 yılı GSYH hedefinden 416 milyar $ daha az gerçekleştiği anlamına geliyor.

Son açıklan kalkınma planlarındaki 2023 dış ticaret hedeflerini incelediğimizde, 10. Kalkınma Planı’nda Türkiye’nin 2023 yılında 500 milyar $’lık ihracatı hedeflediği belirtilmişti. 11. Kalkınma Plan’ında ise bu hedef yaklaşık 273 milyar $ azalarak 227 milyar $ olarak belirtildi. Bununla birlikte 10. Kalkınma Planı’nda 2018 yılı toplam ihracat hedefi 277 milyar $ olarak açıklanmıştı. 2013 yılında hedeflenen bu miktarın ise 2018 yılında gerçekleşen 168 milyar $’dan bir hayli uzak olduğu dikkat çekiyor.

Şu günlerde Türkiye’nin en önemli makroekonomik sorunlarından biri olan işsizlikte ise 2013 yılında açıklanan 2023 hedefleri ile 8 Temmuz’da açıklanan 2023 hedefleri oldukça ciddi farklılık gösteriyor. 10. Kalkınma Planı’nda %5’lik işsizlik oranı hedefleyen iktidar, 11. Kalkınma planında ise bu hedefini neredeyse 2 katına çıkartarak %9,9 yapmış durumda. Hem toplam işgücü hem de toplam istihdam verilerinde artış yaşansa da, Türkiye’deki işsizlik oranı Aralık 2018’de %12,7 ile 2018 hedefi olan %7,2’den de oldukça fazla gerçekleşti.

Makroekonomik göstergelerden bir diğeri olan enflasyonda da 10. Kalkınma Planı’nda 2023 yılı için enflasyonun tek hanelere düşürülmesi hedeflenmişti. 11. Kalkınma Planı’nda ise iktidar, enflasyon oranını %5’e kadar kademe kademe indirmeyi hedeflemiş durumda. Son olarak 10. Kalkınma Planı’ndaki %4,5’lik 2018 hedefi de amaçlanandan çok uzakta, %20,3 olarak gerçekleşti.