2021 Yılındaki Trafik Cezalarının Zam Gelmiş Hallerine Yönelik İddia Doğru mu?

Bir Instagram sayfası tarafından 6 Kasım 2020 tarihinde yapılan paylaşımda 2021’de trafik cezalarına gelecek zam ardından cezaların yeni tutarlarına ilişkin iddialara yer verildi. Paylaşılan gönderideki görselde, trafik cezalarının 2020 ve 2021 yılındaki fiyatları gösteriliyor. Gönderi, 30 binden fazla görüntülenme almış.

Paylaşımda geçen metin şu şekilde:"2021 zamlı trafik cezaları"

Paylaşım daha önce sosyal medyada ve çeşitli internet sitelerinde gündeme gelmesinin yanında ulusal basında da birçok haber ajansı tarafından paylaşılmış.

Öncelikle trafik cezalarına gelecek zamların hangi kriterlere göre belirlendiğini açıklamak önemli. Gelir İdaresi Başkanlığı’nda Gelir Uzmanı olarak çalışan İhsan Durlanık ve Naci Yıldırım’ın bu konuda yazdığı metin, bu konuyu detaylı şekilde anlatıyor.

Gelecek yılın başından itibaren vergi, harç ve ceza miktarları için geçerli olacak zamlar, önceki yılın ekim ayı Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) esas alınarak belirlenmekte. Söz konusu yıla dair son 12 aylık ortalama Yİ-ÜFE değeri, bir sonraki yıl geçerli olacak yeniden değerleme oranını göstermekte. Yeniden değerleme oranı; trafik para cezaları, İş Kanunu ve Sendikalar Kanunu uyarınca kesilen para cezaları ve Rekabet Kurulu tarafından uygulanan para cezalarını da etkilemekte.

Taşıt değerleri ve vergi miktarlarının yeniden değerlendirme oranında arttırıldığı aşağıdaki kısımda da belirtilmiş.

Söz konusu iddialar da TÜİK tarafından Ekim 2020 Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi’nin açıklanmasının ardından, yeniden değerlendirme oranının belirlenmesi ile oluşturulmuş. TÜİK tarafından açıklanan ve yeniden değerlendirme oranını ifade eden ‘’Son 12 aylık Yİ-ÜFE’’ değerleri şu şekilde:

Bu sayılara göre, Ekim 2020’de son 12 aylık Yİ-ÜFE’nin %9,11 olduğu görülüyor. Söz konusu iddialar da 2020 fiyatlarının %9,11 oranında arttırılması hesaplamasıyla elde edilmiş.

Ancak trafik cezalarına gelecek zamlar ve yeniden değerlendirme oranı ile etkilenecek bütün diğer kalemlere yansıyacak artışlar konusunda Cumhurbaşkanı’nın da yetkileri mevcut. Yani Cumhurbaşkanı artış oranını, yeniden değerlendirme oranından yüksek veya az olarak belirleme yetkisine de sahip. İhsan Durlanık ve Naci Yıldırım, bu konuda ekim ayına ait Yİ-ÜFE’nin açıklanmasıyla vergi tutarlarında net bir artış oranı belirlemenin doğru olmadığını söylüyor.

Örnek olarak, 2019 ve 2018 yıllarında ekim ayı 12 aylık Yİ-ÜFE oranları ve Resmî Gazete’de aralık ayı sonunda ilan edilen resmi artış oranlarını karşılaştırabiliriz.

Görüldüğü üzere Ekim 2019’da yeniden değerleme oranı %22,58 ve Ekim 2018’de %23,73 olmuş. Ancak Resmî Gazete’de açıklanan sayılara göre bu oranlar 2020’de %12 olacak şekilde, 2019’da ise %15,9 olarak açıklanmış.

Resmî Gazete’de bu oran aralık ayı sonlarında yayınlandığı için, elimizde henüz 2020’deki orana dair net bir sayı ise bulunmamakta. Bu sebeple, 2021 senesindeki trafik cezalarının zamlı hallerini şimdiden bilmek mümkün değil. Cumhurbaşkanına verilen yetki ile, bu zamlar tam olarak yeniden değerlendirme oranınca artmak zorunda değil.

İddia Kısmen Yanlış

İçinde bulunulan senenin ekim ayında açıklanan son 12 aylık ortalama Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi ortalaması, yeniden değerleme oranını oluşturuyor. Yeniden değerleme oranı trafik cezaları da dahil olmak üzere birçok alanda yapılacak zamların miktarını belirlemekte kullanılıyor. Söz konusu iddialar, 2020 senesinin trafik cezası fiyatlarının TÜİK tarafından açıklanan %9,11 oranında arttırılması ile hesaplanmış. Ancak yapılacak zam, Cumhurbaşkanı tarafından arttırılıp yükseltilebiliyor. Bu sebeple bir sonraki seneki zam oranı ve cezaların tam fiyatları, aralık ayı sonunda bu oran Resmî Gazete’de yayınlanmadan bilinemez. Bu sebeple 2021 yılındaki trafik cezalarının zam gelmiş hallerine yönelik iddia kısmen yanlış.