Türkiye’nin Dijital Sepeti: Tüketiciler Nasıl Alışveriş Yapıyor?

Türkiye’de internet üzerinden alışveriş yapanların oranı son bir yılda artış gösteriyor. TÜİK’in 2025 verilerine göre internet kullanan bireylerin son 12 ay içinde online alışveriş yapma oranı  %51,7’den %55,7’ye yükseldi. Yani Türkiye’de online alışveriş, hem kapsadığı nüfus hem de kullanım sıklığı açısından genişlemeye devam ediyor. Cinsiyete göre dağılımlara bakıldığında erkeklerin %59,1’i, kadınların ise %52,3’ü online alışveriş yapıyor. Ayrıca bireylerin %42,3’ü son üç ay içinde en az bir kez internet üzerinden alışveriş gerçekleştirdi. Bu durum e-ticaretin Türkiye’de artık düzenli bir tüketim davranışı haline geldiğini ortaya koyuyor.

E-ticaret son yıllarda herhangi bir ürün satın alma kanalı olmaktan çıkıp, tüketici davranışını şekillendiren bir alışveriş pratiğine dönüşmüş durumda. Ülkeler arasında farklılıklar bulunsa da, küresel olarak internet üzerinden alışveriş yapma sıklığı artıyor. DHL’in 24 ülkeyi kapsayan 2025 E-Ticaret Trendleri Raporu’nda, tüketicilerin ne sıklıkla online alışveriş yaptığı, hangi pazar yerlerini tercih ettiği ya da alışveriş kararlarını hangi faktörlerin belirlediği gibi veriler yer alıyor.

Türkiye, online alışveriş sıklığı açısından küresel ortalamanın üzerinde yer alıyor. DHL’in 24 ülkeyi kapsayan verilerine göre 9. sıradaki Türkiye’de, tüketicilerin %67’si haftada en az bir kez e-ticaret platformlarına göz atıyor. Türkiye, çevrimiçi alışverişe en sık göz atan Çin, Fas, Nijerya ve Brezilya gibi ülkelerin hemen arkasında konumlanıyor.

Satın alma sıklığında da benzer bir tablo görülüyor. Türkiye’de tüketicilerin %30’u haftada en az iki kez online alışveriş yapıyor. Bu oran, küresel ortalama olan %22’nin oldukça üzerinde ve Türkiye’yi satın alma sıklığı bakımından Çin, Hindistan, Tayland ve BAE gibi en yüksek dijital alışveriş oranlarına sahip ülkelerle aynı gruba yerleştiriyor. Veriler, Türkiye’de e-ticaretin yalnızca “aramayla” sınırlı kalmadığını ve düzenli bir satın alma davranışı haline geldiğini ortaya koyuyor.

Araştırmaya göre Türkiye’de tüketicilerin satın alma kararlarını en çok etkileyen unsur müşteri yorumları. Kampanya ve indirim içerikleri de ikinci etken olarak ön planda. Markaların kendi resmi hesaplarından yaptığı paylaşımlar da karar sürecinde önemli bir role sahip. Influencer içerikleri Türkiye’de etki sahibi olsa da satın almayı belirleyen tek unsur değil. Canlı alışveriş yayınları ise Türkiye’de yükselen ama henüz ana akım haline gelmemiş bir uygulama.

Türkiye, sosyal medya etkisinin yüksek olduğu ülkeler grubunda yer alırken, bu grubun en çarpıcı örneklerinden biri Malezya. Malezya’da  tüketicilerin %82’si kampanya ve indirim içeriklerinden  %73’ü müşteri yorumlarından etkileniyor. Alışveriş yapılabilir gönderiler (shoppable post) ve canlı alışveriş yayınlarından etkilenme oranları da küresele göre epey yüksek. Bu tablo, Malezya’da sosyal medyanın, yalnızca bir tanıtım alanı olarak değil, doğrudan satış merkezi gibi konumlandığını gösteriyor.Avrupa’nın büyük ekonomilerinde daha temkinli bir online alışveriş profili öne çıkıyor. Almanya ve İngiltere’de müşteri yorumları ve kampanyalar etkisini korurken, influencer içerikleri sınırlı bir rol oynuyor. 

Türkiye’ye davranışsal olarak daha yakın bir çizgide yer alan ülkeler arasında ise İspanya ve Polonya öne çıkıyor. Bu ülkelerde de müşteri yorumları ve kampanyalar belirleyici olurken, influencer etkisi sınırlı kalıyor. Bu çerçevede Türkiye’nin, Avrupa’nın temkinli pazarları ile Asya’nın daha yüksek sosyal ticaret eğilimleri arasında konumlanan hibrit bir tüketici profiline sahip olduğu söylenebilir.

Genel tablo, Türkiye’de satın alma kararlarının yalnızca reklam ve influencer etkisiyle değil, büyük ölçüde kullanıcı deneyimi ve fiyat avantajı üzerinden şekillendiğini gösteriyor. Sosyal medya ise Türkiye’de artık kampanya, yorum ve kullanıcı deneyiminin birlikte yer aldığı bir satış alanına dönüşmüş durumda.

DHL verilerine göre küresel ölçekte online alışverişin lideri Amazon olurken, Amazon’u Temu ve Shein takip ediyor. Türkiye’de ise küresel tablodan ayrışan bir pazar yapısı görülüyor. Türkiye’de tüketicilerin büyük çoğunluğu yerli platformları tercih ederken, Trendyol en çok kullanılan pazar yeri olarak öne çıkıyor ve onu Hepsiburada izliyor. Küresel ölçekte güçlü olan Amazon ise Türkiye’de daha sınırlı bir kullanım oranına sahip. Bu tablo, Türkiye’de e-ticaret pazarının güçlü bir şekilde yerel platformlar etrafında şekillendiğini ve tüketicilerin alışveriş tercihlerinde yerli platformların belirleyici olmaya devam ettiğini gösteriyor.

Teslimat tercihleri, ülkelerin yalnızca lojistik altyapısına değil, aynı zamanda güven, komşuluk ve mahremiyet anlayışı hakkında da fikir veriyor. Türkiye’de tüketicilerin büyük bölümü siparişlerini komşuya ya da kamusal teslimat noktalarına yönlendirmek yerine, doğrudan kendi “güvenli alanlarına” bırakılmasını tercih ediyor. DHL’ye göre güvenli alan, teslimat sırasında evde olunmadığında kuryenin paketi bırakabileceği, kapı önü ya da kulübe gibi sokaktan görünmeyen ve üstü kapalı bir noktayı ifade ediyor. Bu tablo, Türkiye’de teslimat tercihlerinin daha çok bireysel alan etrafında şekillendiğini gösteriyor.

Benzer bir eğilim Avustralya gibi ülkelerde de görülürken, Hindistan gibi toplumlarda komşuya teslimatın çok daha yaygın olması dikkat çekiyor. Öte yandan Polonya gibi ülkelerde paket dolaplarının yüksek kullanım oranı, teslimatın büyük ölçüde sistematik ve kamusal altyapı üzerinden yürüdüğünü ortaya koyuyor. Bu karşılaştırma, Türkiye’nin teslimat pratiklerinde kamusal çözümlerden ziyade bireysel güven alanına dayalı bir model benimsediğini gösteriyor.