2018'de 12 Binden Fazla Çocuk Öldürüldü ya da Yaralandı

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne sunulan “Çocuklar ve Silahlı Çatışma” başlıklı rapora göre; 2018 yılında çatışma bölgelerinde bulunan çocuklara karşı işlenen ağır ihlal sayısı, incelenen 20 ülkede (Afganistan, Orta Afrika Cumhuriyeti, Kolombiya, Kongo Cumhuriyeti, Irak, Filistin, İsrail, Lübnan, Libya, Mali, Myanmar, Somali, Güney Sudan, Sudan, Suriye, Yemen, Hindistan, Nijerya, Filipinler ve Tayland.) 24.000’e ulaştı. Söz konusu ağır ihlaller, çocuk ölümleri ve yaralanmalarının yanı sıra çocuklara yönelik cinsel şiddet, çocuk kaçırma ya da çatışmalarda savaşçı olarak çocuk kullanımı gibi hak ihlallerini de kapsıyor.

Birleşmiş Milletler, çatışma bölgelerinde yer alan çocuklara dair verileri 2005 yılından bu yana her yıl rapor halinde yayınlıyor. Hazırlanan raporun bir yaptırımı bulunmuyor ancak çatışmalardan etkilenen çocuklar için uluslararası kamuoyunda bir farkındalık oluşturmak ve çocukların korunması için alınacak önlemleri teşvik etmek hedefleniyor.

Yayınlanan güncel verilere göre, çocuklara karşı işlenen ağır ihlaller 2018 yılında rekor seviyeye ulaştı. Buna göre, 2018 yılında 12 binden fazla çocuk çatışmalarda öldürüldü ya da yaralandı. Söz konusu ağır ihlallerin bir kısmı geçmiş senelerde olduğu gibi devlet dışı örgütlerce gerçekleştirilirken, hükümetler ve uluslararası güçler tarafından işlenen ağır ihlallerde endişe verici bir artış olduğu raporda özel olarak belirtiliyor.

Rapora göre, çocuk ölümleri ve yaralanmalarında Afganistan 3.062 ağır ihlal sayısıyla birinci sırada geliyor. Bu sayı ile çocuklara karşı işlenen ağır ihlaller, ülkede meydana gelen tüm sivil kayıpların %28’ini oluşturuyor.

Çocuk ölümleri ve yaralanmaları sıralamasında Afganistan’ı 1.854 ağır ihlal sayısı ile Suriye ve 1.689 ihlal sayısı ile Yemen takip ediyor. Bunun yanı sıra raporda belirtildiği üzere; 2018 yılında Suriye’de çocuklara yönelik gerçekleşen ağır ihlaller, çatışmanın başladığı 2011 yılından beri en yüksek sayıya ulaştı.

Raporda savaşçı olarak kullanılan çocuklara da yer veriliyor. Çatışmalarda savaşçı olarak kullanılan çocuk sayısı özellikle Afrika ülkelerinde göze çarpıyor. Rapora göre, savaşçı olarak kullanılan çocuk sayısında Somali 2.300 çocuk savaşçı sayısı ile birinci sırada yer alıyor. Somali’yi 1.947 çocuk savaşçı sayısıyla Nijerya izliyor.

Çatışma bölgelerinde cinsel şiddete maruz kalan çocuklar ise raporun en sorunlu konularından biri. Raporda belirtildiği üzere, cinsel şiddete ilişkin ağır ihlallerde ulaşılamayan veriler olduğu tahmin ediliyor. Rapora göre, 2018 yılında incelenen çatışma bölgelerinde çocuklara yönelik toplam 933 cinsel şiddet vakası gerçekleşti. Bu vakaların 331’i Somali’de olurken 227’si ise Kongo Cumhuriyeti’nde meydana geldi.

Raporda yer alan bir diğer başlık, çocuk kaçırmalarına ilişkin. 2018 yılında çatışma bölgelerinde gerçekleşen çocuk kaçırma sayısı yaklaşık 2.493. Çocuk kaçırmada Somali 1.609 ile ilk sırada geliyor. Sıralamada Somali’yi Kongo, Nijerya ve Güney Sudan takip ediyor. Suriye’de ise kaçırılan çocuk sayısı 69 olarak karşımıza çıkıyor.

Öte yandan, raporda okul ve hastanelere yönelik saldırılara ilişkin veriler de mevcut. 2018 yılında okul ve hastanelere yönelik toplam 1.023 saldırı gerçekleşti. Bu saldırıların 254’ü Afganistan’da meydana geldi. Suriye’de ise 2018 yılında okul ve hastanelere yönelik toplam 225 saldırı gerçekleşti. Böylelikle Suriye, bu alanda 2011’den beri gerçekleşen en yüksek saldırı sayısına ulaştı. Raporda Orta Afrika Cumhuriyeti, Kolombiya, Libya, Mali, Nijerya, Somali, Sudan ve Yemen gibi ülkelerde gerçekleşen saldırı sayılarında da bir artış olduğu dile getiriliyor. Örneğin Mali’de 827 okul saldırılar nedeniyle halen kapalı durumda. Bu nedenle en az 244.000 öğrencinin eğitim hakkının engellendiği belirtiliyor.

BM Güvenlik Konseyi’ne sunulan raporda yer verilen bir diğer önemli konu, İsrail-Filistin çatışmasına dair. Raporda belirtildiği üzere, 2014’ten bu yana bölgede gerçekleşen en yüksek çocuk ölümü ve yaralanma sayısı 2018’de gerçekleşti. Buna göre geçtiğimiz yıl 59 Filistinli çocuk çatışmalarda öldürüldü, 2.756 Filistinli çocuk ise yaralandı. 2017 yılında bu sayı 1.160 olarak kaydedilmişti. Bununla birlikte, rapora göre 2018 yılında yaralanan İsrailli çocuk sayısı ise 6. Genel Sekreter Antonio Guterres, İsrail-Filistin çatışmasında gerçekleşen çocuk ölümleri ve yaralanmalarındaki artıştan dolayı kaygı duyduğunu belirterek, İsrail’in aşırı güç kullanımını engelleyici önlemler alması için çağrıda bulundu.

Bunun yanı sıra raporun sonunda “çocuklara yönelik ağır ihlal işleyen taraflar” listesi yer alıyor. Bu liste çocukların korunması için tedbir alanlar ve almayanlar olarak ayrıca ikiye ayrılıyor. “Kara Liste” olarak da bilinen listede İsrail’in olmaması ise hak savunucuları tarafından eleştiriliyor. Geçtiğimiz yıllarda da İsrail ve Suudi Arabistan için benzer tartışmalar yine gündemdeydi. ABD merkezli İnsan Hakları İzleme Örgütü’nden Çocuk Hakları Direktörü Jo Becker, 2017 yılı raporunu değerlendirirken BM raporunun hak ihlalcilerini sorumlu tutmak için en güçlü araçlardan biri olduğunu belirtmiş ve ağır ihlal işleyen taraflara çifte standart uygulandığını dile getirerek raporu eleştirmişti.