Türkiye’de Alkol ve Sigara Fiyatlarındaki Değişim

Genel EkonomiEnflasyon

İlk yayın :

18 Mayıs 2022

Yazarlar:

"TÜİK, 3 Haziran 2022'de açıkladığı Tüketici Fiyat Endeksi'nde enflasyona etki eden maddelerin (madde sepeti) fiyat değişimlerini yayımlamayı durdurduğu için veriler güncellenmemiştir."

Son aylarda gündemin değişmeyen maddesi alkollü içecek ve sigara fiyatlarındaki artışlar. 2020’nin sonlarından bu yana tüm tüketim maddelerinde kendini gösteren fiyat artışları sigara ve alkollü içeceklerde de kendini gösterdiği gibi bu maddelerdeki vergi yükü de en çok tartışılan konuların başında geliyor. Hammadde fiyatlarının artmasıyla alkollü içecekler ve sigarada maliyet arttığı gibi Temmuz ayında Cumhurbaşkanlığı tarafından ertelenmediği takdirde yapılacak vergi güncellemesiyle bu maddelerde ciddi artış yaşanacak. Ocak 2022’de son 6 aylık Yurtiçi Üretici Fiyat Endeksi’ne göre vergi güncellemesi yapılmış ve alkollü içecekler ve sigarada asgari maktu ÖTV tutarında % 47,4’lük artış yaşanmıştı. Güncellemenin ertelenmediği durumda Temmuz 2022’de Yurtiçi Üretici Fiyatları’nın son dört aylık ortalamalara göre artması durumunda zam oranı %60’a ulaşacak.

1

Rakı fiyatında artış 10 yılda yüzde 482

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) enflasyon hesaplaması için kullandığı madde sepetinde en güncel Nisan 2022 verilerine göre 70’lik rakı fiyatı yaklaşık 214 TL olarak belirlenmiş durumda. 10 yıl önce ile karşılaştırıldığında rakıda fiyat değişimi % 482’yi buluyor. Aynı dönemler arasında rakıdan alınan asgari maktu ÖTV tutarında ise 6,3 katlık artış yaşandı. Asgari ücret üzerinden alım gücü referansı alındığında ise 10 yılda asgari ücrette alınabilecek rakı sayısında bir değişim olmadı.

2

Şarap fiyatında 10 yılda yüzde 324 artış yaşandı

Madde sepetine göre, şarap fiyatları 2012 yılının Nisan ayından 2022 yılının Nisan ayına kadar son 10 yılda yüzde 324 arttı. Nisan 2012 yılında net asgari ücretle 37 şarap alınırken 2022 Nisan ayında 53 şişe şarap alınabiliyor.

3

Biradaki artış 10 yılda yüzde 530,5

TÜFE’deki madde sepetine göre, bira fiyatları 2012 yılının Nisan ayından 2022 yılının Nisan ayına kadar son 10 yılda yüzde 611 arttı. 2012 Nisan ayında net asgari ücretle 201 bira alabiliyorken Nisan 2022’de bu sayı 194’e geriledi. Aynı dönemde malttan üretilen biralarda asgari maktu ÖTV tutarı ise 5,6 kat arttı.

4

Sigara Fiyatları Son 9 Yılda Yüzde 232 Arttı

TÜFE madde sepetine göre sigaraların ortalama paket fiyatı 2013 yılının Nisan ayında 7 lira 54 kuruşken 2022 yılının Nisan ayına kadar 17 lira 52 kuruş artarak 25 lira 6 kuruş oldu. Sigaraların yüzdelik değişimi son 9 yılda yüzde 232 bandında seyretti. 2013 yılının ilk altı ay asgari ücreti olan 477 lira ile toplamda 102 paket sigara alınabilirken, 2022 yılının asgari ücretiyle 169 paket sigara alınabiliyor.

5

Kayıt Dışı Alkol Tüketimi Artıyor

Devletin Alkol Politikalarını İzleme Platformu periyodik olarak Kayıt Dışı Alkol Tüketim verileri yayınlıyor. 4 Temmuz 2022 tarihinde de 2022 Nisan- Haziran Kayıt Dışı Alkol Tüketim verilerini yayımladı. Nisan- Haziran 2022 periyodu incelendiğinde, 2022 yılının ikinci çeyreğinde ele geçirilen kaçak içki miktarı, bir önceki çeyreğin yaklaşık dört katı. Kayıt dışı alkol operasyon yapılan il Antalya olurken ülke genelinde 1.848 kişi hakkında adli işlem başlatıldı.