Video Ayasofya Camii Tabelasından "Camii" Kelimesinin Çıkartıldığı Anları mı Gösteriyor?

Ayasofya, hem Hristiyanlık hem de İslam dünyası için büyük dini ve kültürel öneme sahip eşsiz bir yapıdır. İstanbul’daki Ayasofya, 6. yüzyılda Bizans İmparatoru Justinianus tarafından inşa edilmiş ve yüzyıllarca dünyanın en büyük kilisesi olarak kabul edilmiş. 1453’te İstanbul’un Osmanlılar tarafından fethedilmesinden hemen sonra camiye çevrilmesiyle Osmanlı’nın simgelerinden biri haline gelmiş. 20. yüzyılda müzeye dönüştürülen Ayasofya, 2020’de tekrar cami olarak ibadete açılmış. Bu dönüşüm, laiklik, kültürel miras ve dini sembollerin siyasetteki yeri gibi tartışmaları tetiklediğinden, Türkiye’de güncel siyasetin önemli konularından biri olmaya devam ediyor.

Gönderide yer alan video, tam da bu tartışmalarla bağlantılı olarak, Ayasofya-i Kebir Camii Şerifi tabelasının indirilip yerine üstünde yalnızca “Ayasofya” yazan yeni bir tabela yerleştirildiğini iddia ediyor. Öncelikle Ayasofya’ya dair şu bilgileri not etmekte fayda var: Türkiye’de “Ayasofya” adıyla bilinen ve öne çıkan birkaç yapı bulunuyor. Bunlardan en ünlüsü İstanbul’daki Ayasofya-i Kebir Camii Şerifi, yani eski adıyla Ayasofya Müzesi. “Ayasofya” ismi, Yunanca Hagia Sophia (Ἁγία Σοφία) ifadesinden gelir ve “Kutsal Bilgelik” anlamına gelir. Burada kastedilen bilgelik ise Hristiyanlıkta Tanrı'nın bir niteliği olarak kabul edilen ilahi hikmettir. Bu isimle anılan yapılar genellikle Bizans döneminde kilise olarak inşa edilmişti. İstanbul’un yanı sıra Trabzon Ayasofyası, İznik Ayasofyası ve Vize Ayasofyası gibi farklı şehirlerde de aynı adla bilinen yapılar mevcut. Bu yapıların bazıları zamanla camiye çevrilmiş, bir kısmı da müze olarak hizmet vermiştir. Özetle, Türkiye’de bu isimle bilinen en az dört tarihi Ayasofya yapısı bulunuyor. Ancak Bizans döneminde “Hagia Sophia” adıyla inşa edilmiş, zamanla harap olmuş ya da başka adlarla anılmaya başlamış daha küçük kiliseler de olabilir.

Videoda yer alan görüntünün hangi Ayasofya’dan olduğunu anlamak için videodan alınan ekran görüntülerinin tersine görsel arama yöntemi ile Google Lens üzerinden aratılması gerekiyor. Kullanıcıların bazılarının buranın Trabzon olduğunu söylediği görülüyor. Hatta bir de bu konuma dair şöyle bir görsel paylaşılmış:

Bu görüntüler, Google Maps ve Google Earth üzerinden aratıldığında görseldeki kavşağın gerçekten de Trabzon’dan olduğu görülüyor. Burası, Ayasofya Camii’ne yakın bir konumda bulunan Yavuz Selim Bulvarı’ndan bir görüntü. Ancak bu bölgenin Google altyapısındaki en güncel görüntüsü Ağustos 2023’e ait ve bu tarihte aynı tableada “Ayasofya Camii” yazdığı görülüyor. 

Öncelike Trabzon Ayasofya Camii, 2013 yılından bu yana cami olarak hizmet veriyor. Ancak Google Maps’teki görüntülerde bu tableya dair şöyle detaylar mevcut: Haziran 2015 tarihindeki görüntülerde tabela blurlanmış, dolayısıyla ne yazdığı anlaşılamıyor. Mayıs 2018 ve Haziran 2020 güncellemelerinde ise tabelada Ayesofya Müzesi yazdığı görülüyor. Ağustos 2023’te ise tabelada Ayasofya Camii yazıyor.

1 Temmuz’da sosyal medya platformlarında yayılan bir video ile bu tabelanın “Ayasofya” olarak değiştirildiği iddia edilmiş. Trabzon Büyükşehir Belediyesi gibi resmi kanallar araştırıldığında konuyla ilgili bir açıklama yapılmadığı görülüyor. 61 Saat isimli yerel bir gazetenin 1 Temmuz 2025 tarihli bir haberinde ise tabelanın “Ayasofya” olarak değiştirildiği ve gelen tepkiler üzerine, AK Parti İl Başkanı Dr. Sezgin Mumcu’nun çabalarıyla yeniden “Ayasofya Camii” olarak değiştirildiği yazıyor. 

Özetle, videonun İstanbul Ayasofya Camii ile bir ilgisi bulunmuyor.