Türkiye'den İtalya ve Fransa'ya Gönderilen Kuru İncirlerde Aflatoksin Tespit Edildiğinden Türkiye'ye Geri Gönderildiği İddiası Doğru mu?

→ Rapid Alert System for Food and Feed (RASFF) Türkiye’den gelen kuru incirlerin yüksek miktarda aflatoksin içerdiğine dair pek çok rapor yayımlamış.

→ Aflatoksin, Aspergillus flavus ve Aspergillus parasiticus mantarları tarafından üretilen zehirli maddelerdir ve yüksek düzeyde maruz kalma karaciğer yetmezliğine ve ölüme yol açabilir.

→ Avrupa ülkeleri tarafından geri gönderilen gıda maddelerinin iç pazara geri dönüp dönmediğine dair kesin bir bilgiye rastlanmıyor.

Avrupa Gıda Güvenliği Uyarı Sistemi (RASFF), Avrupa Birliği genelinde gıda ve yem güvenliği sorunlarını hızlı bir şekilde tespit ederek üye ülkeler arasında bilgi paylaşımını sağlayan bir ağdır. Bu sistem, tehlikeli ürünlerin piyasadan hızlı bir şekilde geri çekilmesine ve halk sağlığının korunmasına yardımcı olmak için oluşturulmuş.

Gönderide yer alan iddia ile ilgili bir sorgulama yapılınca ilk olarak RASFF’nin raporları ile karşılaşılıyor. RASFF tarafından yapılan bildirilerde, Fransa'ya ihraç edilmek üzere yola çıkan 2024.1311 referans numaralı kuru incirlerde izin verilen seviyelerin çok üzerinde aflatoksin bulunduğu ve bu yüzden sınırdan geri çevrildiği belirtilmiş. 26 Şubat 2024 tarihinde tespit edilen bu rapora göre, ürünlerdeki aflatoksin seviyelerinin kabul edilebilir limitlerin çok üzerinde üzerinde olduğu tespit edilmiş. 5 Nisan 2024 tarihli başka bir raporda da Türkiye’den Fransa’ya ithal edilen kuru incirlerde ciddi miktarda aflatoksin bulunduğu bildirilmiş. 30 Kasım 2023 tarihli bir rapor ise Türkiye’den İtalya’ya ithal edilen kuru incirlerde tespit edilen aflatoksin B1 miktarının tehlikeli seviyelerde olduğunu açıklıyor.

Aflatoksin, Aspergillus flavus ve Aspergillus parasiticus mantarları tarafından üretilen zehirli maddelere verilen isimdir. Bu zehirli maddeler genellikle tarım ürünleri üzerinde bulunup özellikle sıcak ve nemli bölgelerde yaygındır. İnsanlar aflatoksinlere kontamine gıda maddelerini tüketerek veya bu gıdalarla beslenen hayvanlardan elde edilen ürünleri yiyerek maruz kalabilirler. Aflatoksin B1, en yaygın ve en toksik olanıdır ve genotoksik ve kanserojen etkileri nedeniyle karaciğer kanseri riskini artırır. Ayrıca, yüksek düzeyde maruz kalma karaciğer yetmezliğine ve ölüme yol açabilir.

Bazı Avrupa Birliği ülkeleri, Türkiye'den ithal edilen gıda ürünlerinde yüksek düzeyde aflatoksin ve diğer zararlı maddeler tespit ederek bu ürünleri geri gönderiyor. Türkiye'nin ihracatında önemli bir yer tutan kuru incir, fındık ve diğer tarım ürünler, sıklıkla bu tür kontaminasyon sorunlarıyla karşılaşıyor. Her beş iade edilen ürünün birinin Türk menşeli olduğu vurgulanırken, bu durumun Türkiye'de gıda güvenliği ve denetim mekanizmalarının yetersizliğini gösterdiği ifade ediliyor. İade edilen ürünlerin iç piyasaya sunulup sunulmadığı konusunda belirsizlikler ve endişeler ise devam ediyor.