T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Engelli Olmayan 62 Bin Kişiye Engelli Maaşı Ödedi mi?

Bir Facebook sayfası tarafından ilk olarak 19 Aralık 2019 tarihinde yapılan paylaşımda bir T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın engelli olmayan toplam 62 bin kişiye engelli maaşı ödediği iddia edildi. Gönderi, 80 binin üzerinde görüntülenme ve 2 bine yakın paylaşım almış. Paylaşımda geçen metin şu şekilde:"T.C. Aile Bakanı! Engelli olmadığı halde tam 62 bin sağlam AKP’liye engelli maaşı bağlatmış. Sayıştay açıkladı."

Paylaşım, 2018 faaliyetlerine yönelik Sayıştay denetim raporunun, Eylül 2019 tarihinde yayınlanmasının ardından sık sık çeşitli sosyal medyada gündeme gelmesinin yanında, ulusal haber ajansları tarafından da paylaşılmış.

Engellilere maddi olarak yapılan yardımlar üç ana başlıkta toplanıyor: Engelli aylığı (2022 aylığı), engelli yakını aylığı, muhtaç aylığı ve evde bakım ücreti. Engelli aylığı, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı (SYDV) tarafından, muhtaç aylığı ise Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından verilmektedir.

Evde bakım ücreti ise T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın %50 ve üzerinde engel oranı olup, engelli sağlık kurulu raporunda "ağır engelli" ibaresi bulunan kişilerin bakımını üstlenenlere verilen bir destek. T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın internet sitesinde "engelli sağlık kurulu raporu" ve "evde bakım ücreti" ile ilgili yer alan bilgiler şu şekilde:

T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın engellilere sağladığı maddi destek olan "evde bakım ücreti", ancak engelliler için sağlık kurulu raporunda engel oranı en az %50 olan ve "ağır engelli" ibaresi bulunan kişilere sağlanıyor. Yani bu yardım için, engelli sağlık kurulu raporuna ihtiyaç var. Bu yardımın tutarı ise 2018 yılında 1.179,40 TL’ydi.

Sayıştay tarafından Eylül 2019 tarihinde yayınlanan Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na dair 2018 yılı denetim raporunda ise bu rapora sahip olmayan 62 bin kadar kişiye, evde bakım ücreti sağlandığı tespit edilmiş.

Bunun yanı sıra, engelli sağlık kurulu raporu (ESKR) bulunup, ancak bu raporda "ağır engelli" ibaresi bulunmamasına rağmen evde bakım ücreti alan ise ortalama 35 binin üzerinde kişi olduğu tespit edilmiş.

Konu ile ilgili Sayıştay denetim raporunda yer alan açıklamalar şu şekilde:

Denetim raporunda Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın konuya dair cevabına da yer verilmiş. Yapılan açıklamaya göre, verilen engelli sağlık kurulu raporlarının (ESKR) veri tabanına işlenme sürecinin devam ettiği belirtilmiş. Oluşan bu sayıların, raporların aslında var olmadığını işaret etmediği ve bir yıl içinde tüm raporların elektronik ortamda düzenleneceği belirtilmiş.

Sayıştay raporunda da veri tabanında kayıtlar gerçekleştirildikten sonra, geri alınması gereken tutarların takip ve tahsilinin yapılması gerekliliğinden bahsedilmiş.

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, ortaya çıkan sayıların raporların veri tabanına işlenmemesi sebebiyle olduğunu ve 1 yıl içinde bu durumun düzeltileceğini belirtmesine karşın, 2020 yılında yayınlanan ve 2019 yılı faaliyetlerine ilişkin denetim raporunda da benzer bir tablo söz konusu. 2019 yılında engelli sağlık kurulu raporu olmadığı hande evde bakım ödemesi alan ortalama 40 bin kişi bulunduğu tespit edilmiş.

Bunun yanı sıra, 2019’da veri tabanında engelli sağlık kurulu raporu bulunan ancak raporda "ağır engelli" ibaresi bulunmadan evde bakım ödemesi alanların sayılı ise ortalama 30 bin kişi olmuş.

2019 raporunda aynı zamanda sağlık bakanlığı sisteminde raporu olmadığı halde ‘’engelli aylığı ödemesi’’ alanların sayısının 2019’da ortalama 95 bin kişi olduğu belirtilmiş. Raporu olmadığı halde engelli aylığı ödemesi alanlar 2018’de ise 138 bine kadar yükselmiş.

İddia DOĞRUAile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından sağlanan "evde bakım yardımı" ücreti için engelli sağlık kurulu raporunda %50 ve üzerinde engel oranının yanı sıra, "ağır engelli" ibaresi yer alması zorunluluğu aranıyor. Sayıştay tarafından Eylül 2019 tarihinde yayınlanan Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na dair 2018 yılı denetim raporuna göre, sağlık bakanlığı veri tabanında bu rapora sahip olmayan ortalama 62 bin kadar kişiye, 1.179,40 TL tutarında evde bakım ücreti sağlandığı iddiası doğru.