Nijer Fransa'ya Uranyum ve Altın İhracatını Durdurmadı

İddia çeşitli sosyal medya hesaplarınca da paylaşılmış.

Temmuz ayının sonunda Nijer’de askeri darbe gerçekleşti ve ülkenin seçilmiş lideri Muhammed Bazum, Cumhurbaşkanlığı Muhafızları Komutanı Abdourahamane Tchiani liderliğindeki bir cunta tarafından indirildi. Batı ülkelerinin liderleri darbe girişimini kınadı. Fransa’nın eksi bir sömürgesi olan ve ülkesinde Fransız kuvvetlerini barındıran Nijer bir yandan Nijerya’daki radikal İslamcı akımlarla mücadelede kilit ülkelerden biri olarak görülürken, diğer taraftan darbecilerin Rus askeri şirketi olan Wagner ile anlaşma yapması Batı Afrika’daki Batı etkisine yönelik girişimler olarak değerlendiriliyor. 

Darbe sonrasında sosyal medya platformlarında da Nijer’in başta Fransa olmak üzere bazı ülkelere ticaret yasağı uyguladığına dair birçok paylaşım yer aldı. Bu paylaşımlar sadece Nijer ile ilgili de değil. Nijer ile beraber Mali ve Burkina Faso’nun da Fransa’ya yönelik uranyum ve altın ihracatı yasağı uygulamaya başladıkları da belirtiliyor. Bu gönderiler eski Fransa sömürgesi olan bu ülkelerin Fransa’ya bir başkaldırısı olarak çerçeveleniyor. 

Dünya uranyum madeni üretiminin %4’ü Nijer’de gerçekleşiyor ve ülke, 2022 itibarıyla uranyum üretimi açısından dünyada 8. sırada. Fransa da Nijer’in önemli ticaret partnerlerinde biri. Fransa’nın uranyum ithalatının %20’si Nijer’den gerçekleşiyor. Nijer’deki uranyum rezervlerini ise Fransız nükleer yakıt çevrimi şirketi olan Orano işletiyor. Bu nedenle Nijer, Fransa’nın uranyum ihtiyacını karşılaması açısından önemli bir ülke olarak kabul ediliyor. Bunun yanında uranyum kadar fazla olmasa da Nijer’de altın üretimi de bulunuyor. 2022’de Nijer’de 34,5 ton altın üretildi. Nijer uranyum üretiminde önemli bir ülke iken altın üretiminde öne çıkan ülkeler Mali ve Burkina Faso.  

Nijer’in uranyum ihracatını yasaklamasına dair ise bir gelişme bulunmuyor. Darbenin hemen ardından ortaya çıkan uranyum ihracatının yasaklanması endişesi Avrupa ülkelerinde bir süre hâkim olsa da bu hep olasılık olarak konuşuldu. 2 Ağustos 2023 tarihinde, yani darbenin gerçekleşmesinin üzerinden yaklaşık bir hafta geçtikten sonra ve iddianın dile getirildiği tarihlerde Orano, sahibi olduğu üç maden sahasında (Niamey, Arlit ve Akokan) faaliyetlerinin devam ettiğini açıkladı. Üstelik, darbeci liderlerden bu yönde bugüne kadar herhangi bir açıklama da gelmedi.  Nijer de dahil olmak üzere Mali ve Burkina Faso’da da Fransa’ya altın ihracatının durdurulduğuna dair bir açıklama yok. 

İddia Reuters tarafından da incelendi.

Bir Twitter adresi tarafından 1 Ağustos 2023 tarihinde yapılan bir paylaşımda, darbe sonrasında Nijer’in Fransa’ya uranyum ve altın ihracatını yasakladığı iddia edilmişti. Fakat Nijer’deki üç uranyum maden sahasını kontrol eden Fransız Orano şirketi üretimin devam ettiğini açıkladı. Üstelik, cuntanın liderlerinden uranyum ve altın ihracatının yasaklandığına dair bir açıklaması bulunmuyor.