Küba'nın Kansere Çare Bulduğu İddiası Doğru mu?

→ Küba'nın kanser için kesin tedaviyi bulduğunu ve bunu Dünya Sağlık Örgütü’ne bildirdiğini gösteren resmi herhangi bir açıklama bulunmuyor. 

→ Küba ve Arjantin’in 2008 yılında Cimavax-EGF adı verilen bir akciğer kanseri aşısı geliştirmesi, Küba’nın kanserin tedavisi ile ilgili yanlış bilgilerin yayılmasının temel nedenlerinden biri.

→ Cimavax-EGF aşısı ile ilgili makaleler incelendiğinde bu aşının belirli koşullar altında hastanın ömrünü ortalama üç ay kadar uzattığı görülmüş.

Küba, özellikle sosyal medya platformları üzerinden hakkında en çok konuşulan ülkelerden biri. Türkiye’deki sol-sosyalist gruplar arasında yıllardır idealize edilen Küba’nın özellikle sağlık ve sosyal konularda dünyadaki pek çok ülkeden ileride olduğuna dair paylaşımlara sık sık rastlamak mümkün. Küba’nın sağlıkta kat ettiği yol bir şehir efsanesi haline gelirken 2017 yılında akciğer kanserine yakalanan müzisyen Arif Sağ’ın da kanserin ilerlemesini durdurmak için aşı tedavisi için Küba’ya gitmesinin ardından Türkiye-Küba arasındaki sağlık turizmi dikkat çekmeye başladı. Kanser tedavisi için Küba seyahatleri düzenleyen kurumların sayısının arttığını basit bir Google aramasında bile tespit etmek mümkün. Küba’nın sağlık alanında kat ettiği yolun Amerika ambargosu nedeniyle engellenmesi konusu da yıllardır üzerine çokça yazılıp çizilmiş bir başka konu.

Küba’nın sağlık sistemi hakkında bir süredir yayılan bu bilgiler bazı sosyal medya hesapları tarafından çarpıtılarak veya abartılarak paylaşılmaya başlandı. Bunlardan biri de Küba’nın kanserin kesin tedavisini bulduğuna yönelik iddialar. İlgili Instagram hesabının iddiasına göre Küba kanserin kesin tedavisini üç yıl önce bulmuş ve bu bilgiyi de World Health Organization (WHO - Dünya Sağlık Örgütü) ile paylaşmış.

Bu iddianın doğruluğunu üç ana kaynağı kontrol ederek tespit etmek mümkün: WHO, Küba Sağlık Bakanlığı ve Küba aşısı üreticisi olarak bilinen Center for Molecular Immunology (CMI) resmi internet sayfaları. WHO resmi internet sayfasında Küba ve kanser ile ilgili bir arama yapıldığında herhangi bir sonuçla karşılaşılmadığı görülebilir. Ministry of Public Health in Cuba internet sitesi kontrol edildiğinde da kanser tedavisi ile ilgili herhangi bir açıklamanın yer almadığını görmek mümkün. Son olarak Küba aşısının geliştiricisi olan ve 1994 yılında Fidel Castro tarafından açılışı yapılan CMI’ın internet sayfasında kanser ile ilgili bir arama yapıldığında haberler başlığı altında sürekli araştırmalar yapıldığı, dönem dönem de bazı kanser türlerinin tedavisi için yol kat edildiği yönünde açıklamalar yapıldığı görülebilir. Bu haberlerin hiçbirinde kanserin tedavisine kesin bir çözüm bulunduğu açıklaması bulunmuyor.

Küba, 1990'larda Cimavax adlı bir ilacı test etmeye başlamış ve ilacın akciğer kanseri hastalarının ömrünü yaklaşık üç ay uzattığını tespit etmiş. 2008 yılına gelindiğinde ise akciğer kanseri için ilk terapötik aşının piyasaya sürüldüğü açıklanmış. CimaVax-EGF, Havana'da bulunan Center for Molecular Immunology (CMI)’nin 25 yıllık araştırma projesinin sonucu olarak ürettiği bir aşı. CMI yetkilileri aşının son evre akciğer kanserleriyle karşı karşıya olanlar için ciddi bir fark yaratabileceğini belirtmişler.

Çeşitli bilimsel makalelerde CIMAvax-EGF aşısının, ilerlemiş küçük hücreli akciğer kanserinin tedavisinde umut verici yeni bir yaklaşım sunduğu belirtilmiş.

Makalede, kemoterapi ve radyasyon gibi geleneksel kanser tedavilerinin genellikle KHDAK'yi iyileştirmede nasıl başarısız olduğu ve önemli yan etkilere sahip olduğu tartışılmaktadır. Buna karşılık immünoterapi, kanserle savaşması için hastanın kendi bağışıklık sistemini uyarmayı amaçlamaktadır. CIMAvax-EGF, birçok NSCLC tümöründe aşırı eksprese edilen epidermal büyüme faktörü reseptörünü (EGFR) hedef alan terapötik bir aşıdır. Makale, CIMAvax-EGF'nin NSCLC hastaları için sağkalım oranlarını ve yaşam kalitesini iyileştirebileceğini gösteren klinik çalışmalardan elde edilen kanıtları sunmaktadır. Makalelerde bu aşının birçok NSCLC tümöründe aşırı eksprese edilen bir protein olan EGFR'yi spesifik olarak hedefleyen terapötik bir aşı olduğundan ve klinik çalışmaların bu aşınınn hastalar için hayatta kalma oranlarını arttırıp yaşam kalitelerini iyileştirebileceğini gösterdiğini belirtmiş. 

Bu açıklama ve bilimsel araştırmalardan da görüleceği gibi Küba’daki hiçbir kurum kansere kökten bir çözüm bulduğu açıklamasında bulunmamış.