Kare Dalga Oluşumunun Depremlerle İlişkilendirilebilecek Tehlikeli Bir Doğa Olayı Olduğu İddiası Doğru mu?

Nadir rastlanan bazı doğa olaylarına dair görsel materyaller, üzerlerine yanlış bilgiler eklenerek paylaşıldığında sosyal medyada yüksek etkileşimlere ulaşıyor. Böyle içerikler genelde bilimsel dayanktan yoksun ve bağlamından koparılmış çeşitli bilgiler içeriyor. İddia edilen bilgi ne kadar sansasyonel bir şekilde yazılmışsa o kadar çok görülüp paylaşılıyor. İlgili paylaşımda yer alan görsel de bununla ilgili. 

Şubat 2025’te Ege Denizi’nin çeşitli bölgelerinde kare dalga fenomeni kaydedilmiş. Sosyal medyada paylaşılan videolarda, Ege Denizi'nin yüzeyinde oluşan kare dalgalar net bir şekilde görülüyor. Bu görüntüler, halk arasında tedirginlik yaratmış. Aynı dönemde bu bölgede artan sismik aktiviteler, bazı çevrelerde bu iki olay arasında bir bağlantı olabileceği yönünde spekülasyonlara yol açmış ve bu yönlü haber paylaşımları yapılmış.

İngilizce literatürde “cross sea” adılan verilen “kare dalga”, deniz yüzeyinde kare veya dama tahtası desenine benzeyen nadir bir dalga formasyonudur. Bu dalga türü, farklı yönlerden gelen iki dalga sisteminin birbirine dik veya çapraz açıyla çarpışması sonucu meydana gelir. Genellikle bir fırtınadan sonra oluşan uzun dönemli şişme dalgaları ile yeni rüzgarla oluşan dalgaların kesişmesiyle ortaya çıkar. Bu durum, deniz yüzeyinde kareye benzeyen şekillerin oluşmasına neden olur.

Kare dalga gerçekten de tehlikeli bir doğa olayı. Su altındaki akıntıların düzensiz ve güçlü olmasına neden olduğundan denizciler ve yüzücüler için ciddi tehlikeler oluşturabilir. Ayrıca, bu tür dalgalar gemilerin yönünü kaybetmesine ve kazalara yol açabilir. Potansiyel tehlikeleri nedeniyle bu dalgaların oluştuğu bölgelerde denize girmek de oldukça tehlikeli. 

Kare dalgalarla ilgili sosyal medyada dikkat çeken paylaşımlar ise bu fenomenin depremlerle doğrudan bir ilişkisinin olduğuna dair iddialar. Ancak bu ilişkiye dair herhangi bir bilimsel kanıt bulunmuyor. Bu dalga türünün deniz tabanındaki tektonik hareketlerle ilgisi olmadığı gibi atmosferik ve meteorolojik koşulların sonucunda oluşur. Deprem kaynaklı deniz hareketleri çok daha farklıdır. Bu durumda tsunamiler gibi uzun ve güçlü su dalgaları oluşur, dama desenli yüzeyler değil. 

Kare dalgalar, Fransa'nın Île de Ré adası açıkları gibi bazı yerlerde sıkça gözlemlenen ama genelde nadir rastlanan bir doğa olayı. Île de Ré’deki kare dalgalar, sadece rüzgar ve dalga yönlerinin etkileşimiyle ortaya çıkar ve deprem olmayan günlerde de sıkça görülür. Bölgedeki sismik verilere bakıldığında da bu açıkça görülüyor: Île de Ré ve çevresi, büyük depremlerin yaygın olduğu bir yer değildir. Örneğin, 2016 yılında La Rochelle yakınlarında son yılların en güçlülerinden biri olarak meydana gelen 5.2 büyüklüğündeki deprem, herhangi bir kare dalga oluşumu ile ilişkili değildi. Aynı şekilde, bugüne kadar bölgede gözlemlenen hiçbir kare dalga formu, bir depremin habercisi olmadı.

Sonuç olarak, kare dalga ve deprem arasında şimdiye kadar bilimsel olarak kanıtlanmış hiçbir ilişkisellik bulunmuyor.