Görseller, 1918 Grip Salgını’na mı Ait?

Bir Facebook sayfası tarafından, 14 Haziran 2020 tarihinde paylaşılan fotoğrafların 1918 İspanyol Gribi salgınına ait olduğu iddia edildi. Gönderi 850 binden fazla görüntülenme 16 binden fazla paylaşım almış.

Bu iddia, daha önce doğrulama platformları India Today, Says, Lead Stories ve Politifact tarafından analiz edilmiş.

1918-1920 yılları arasında yaşanan İspanyol gribi salgını, iki yıl içinde dünya nüfusunun üçte birini etkilemiş ve tahminen 20 ila 50 milyon insanın ölümüne yol açmıştı. COVID-19 salgını nedeniyle sosyal medyada dolaşan ve farklı türden maskeler takan insanların olduğu eski fotoğraflar İspanyol grip salgını dönemine atıfta bulunularak paylaşılıyor.

Bu fotoğraf, Kasım 1953 yılında Associated Press tarafından manşet olarak paylaşılmış. AP’nin yazısında, “Savaştan kalan gaz başlıkları, Meriel Bush ve Ruth Neuer tarafından, Philadelphia’yı iki gün boyunca etkisi altına alan bir duman ve dumanın etkilerinden korunmak amacıyla kullanılıyor.” yazıyor.

1913 yılına ait olan iki kadına ait fotoğrafa Alamy’den ulaşılabiliyor. Bu görsel Almanca fotoğraf açıklaması ile yayınlanmış. Açıklamada, “Yeni Bir Peçe Modası: Balkan savaşları sırasında yeni bir moda ortaya çıktı: kadınlar son günlerde Türkiye’de yüzyıllardır olağan olan peçeleri takıyorlar.” Fotoğrafın 1918 grip salgınına ait olmadığı ortaya çıkınca, AFP Fact Check’in Tayland ofisi, Alman fotoğraf ajansı Süddeutsche Zeitung Photo ile temasa geçti. Süddeutsche Zeitung’un sözcüsü gönderdiği e-postada, “Fotoğraf açıklamasında, peçenin Balkan savaşından sonra kadınlar için moda olduğu belirtiliyor."

Koni şeklindeki şeffaf yüz maskesi takan iki kadının fotoğrafı, 1939’da Kanada’nın Montreal şehrinde çekilmiş. Bu fotoğraf, Nationaal Archief tarafından Flickr’da paylaşılmış. Fotoğraf açıklamasında yer alan ifadeye göre, kar fırtınasına karşı koruyucu bir kalkan olarak plastik yüz koruyucu takılıyor.

İddia YANLIŞ

Fotoğraflar iddia edildiği gibi 1918 İspanyol gribi dönemine ait değil. İlk fotoğraf, 1953 yılında, Philadelphia’da gazdan korunmak için gaz başlığı kullanılmış. İkinci fotoğrafta, Balkan savaşları sırasında, kadınların dönemin modası olarak peçe takmışlar. Son fotoğrafta ise, kadınların plastik yüz koruyucusu kullanmasının nedeni kar fırtınasından korunmak.