Fotoğraftaki Araba Çin Yapımı, Bisiklet ise Alman Yapımı mı?

Bir Instagram sayfasında 13 Ocak 2021 tarihinde paylaşılan fotoğrafta bir arabayla bisikletin karıştığı kazada hasarlı olan arabanın Çin yapımı bisikletin de Alman yapımı olduğu iddia edildi. Bu iddianın yanında ise The Wall Street Journal Gazetesi kaynak gösterilerek Brezilyalı araştırmacıların Çin aşısının Covid-19’a karşı %50.38 etkili olduğunu ve bu oranın daha önce bildirilen oranın neredeyse %30’un altında olduğu iddia edilmiş. Paylaşım 1 milyonun üzerinde görüntülenme ve 8.949 beğeni almış.

Paylaşımda geçen metin şu şekilde:

Aynı iddia başka bir Facebook hesabında da paylaşılmış.

Fotoğraf görsel arama araçları üzerinden araştırıldığında, aynı fotoğrafın daha önce de birçok paylaşımda kullanılmış olduğu anlaşılıyor. Paylaşımlar farklı dilde olsa da genel iddia bir bisiklet ve arabanın karıştığı kazada hasar alan arabanın Çin üretimi, bisikletin ise Almanya üretimi olduğu. Yine görsel arama sonucunda ulaşılan fotoğrafın orijinal hali yakından incelendiğinde ise paylaşımda silinmiş Hyundai logosu açıkça seçilebiliyor.

Hyundai 1967’de Güney Kore’de kurulmuş ve otomotiv sektöründe faaliyet gösteren çokuluslu bir şirket. Hyundai’nin Çin, Brezilya, Türkiye gibi birçok ülkede fabrikası bulunuyor.

Söz konusu fotoğraf bisikletin nerede üretildiği ile ilgili ipuçları vermiyor. Fakat yine fotoğrafta görünür olan araba plakasının düzeninden bu yerin yüksek ihtimal Çin olduğu söylenebilir.

Paylaşımdaki yazıda ise Sinovac aşısının ilk açıklanandan %30 daha az etkili olduğu iddia edilmiş ve kaynak olarak da The Wall Street Journal gösterilmiş. Brezilyalı araştırmacıların Çin’de üretilen Covid-19 aşısı hakkında araştırma sonuçları ile ilgili iddiayı ele aldığımızda ise, 12 Haziran 2020 tarihinde The Wall Street Journal’in bu konu hakkında bir yazısı olduğu görülüyor. Yazıda Sinovac aşısının Brezilya’da daha önce ilan edilen koruma oranından neredeyse %30 daha az olduğu haberi verilmiş.

7 Haziran 2020 tarihli The Wall Street Journal haberinde ise Brezilyalı yetkililerce Sinovac aşısının verimlilik oranının %78 olarak açıklandığı belirtilmiş. Fakat daha sonraki açıklamada Brezilyalı yetkililer bu oranın sadece ağır vakalar için geçerli olduğunu, diğer tür (ağır vakalarla temasta olanlar ve tıbbi yardıma ihtiyaç duymayanlar) vakalar da eklendiğinde, oranın %50,4’e düştüğünü belirtmişler.

Sinovac aşısının tercih nedenleri arasında Alman ve Amerikan aşılarına nazaran soğutma koşullarının daha ucuz olması ve taşıma koşullarının daha kolay olması gösterilmiş. Bu nedenle, özellikle Latin Amerika, Asya ve Afrika ülkelerince tercih edildiği ifade ediliyor.

Görseldeki arabanın Çin arabası olduğu iddiası yanlış. Resimle oynanmış olduğu ve resmin orijinalinde Güney Kore markalı bir araba olduğu görülüyor. Brezilyalı araştırmacıların Çin aşısının %50 civarında etkili ve ilk açıklanandan neredeyse %30 daha az etkili olduğu iddiası ise doğru.