Cumhurbaşkanı Seçilme Yeterliliğini Değiştirmek İçin Anayasa Mahkemesi’ne mi Başvuruldu?

Bir Facebook kullanıcısının yaptığı paylaşımda Cumhurbaşkanı seçilme yeterliliği için geriye dönük lise mezuniyetinin yeterli olması yönünde Anayasa Mahkemesi’ne başvurulduğu iddia edildi. Gönderi 150 bine yakın görüntülenme ve bine yakın paylaşım aldı.

Paylaşılan görselde CNN Türk’ün twitter adresinden Cumhurbaşkanı seçilmek için lise mezuniyetinin yeterli olması yönünde Anayasa Mahkemesi’ne başvuru yapıldığı paylaşımı yapılmış. Aynı zamanda başvuru içinde olası kararın geriye dönük olarak işlemesi için bir talep de var.

Söz konusu iddia 31 Temmuz 2020 tarihinde gündeme gelmeden önce 4 Eylül 2019’da da çeşitli Twitter kullanıcıları tarafından paylaşılmış.

Öncelikle, iddianın yapıldığı içerikte CNN Türk isimli bir hesaptan Twitter’da son dakika haberi olarak paylaşım yapıldığı görülüyor. Ancak söz konusu hesap CNN Türk’ün onaylanmış, resmi Twitter hesabına ait değil. Hesabın kullanıcı ismi “_Cnnturk” olarak görselde açıkça görülüyor. CNN Türk’ün onaylanmış hesabı ise “cnnturk” kullanıcı isminde.

Bunun yanı sıra, Cumhurbaşkanının görev ve yetkileri Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 8, 101, 103, 104, 105 ve 106’ncı maddelerinde belirtilmiştir. Cumhurbaşkanının Adaylık ve Seçimi başlığı altında 101. maddede yer alan nitelikler ise şu şekilde:

Adaylık ve seçim niteliklerinin belirtildiği bu maddede Cumhurbaşkanlığı adaylığı için yükseköğretim bitirmiş olma şartı arandığı görülüyor.

Hangi durumlarda yükseköğretim mezunu sayılacağına dair hukuk doktoru Kemal Gözler’in belirttikleri şu şekilde:

T.C. Anayasası'nın 148. maddesi Anayasa Mahkemesi'nin görev ve yetkilerini belirler.

"Anayasa Mahkemesi, kanunların, Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin ve Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün Anayasaya şekil ve esas bakımlarından uygunluğunu denetler ve bireysel başvuruları karara bağlar. Anayasa değişikliklerini ise sadece şekil bakımından inceler ve denetler."

Cumhurbaşkanı seçilme yeterliliği olarak yükseköğrenim almış olma şartı anayasada geçmektedir ve bu nedenle Anayasa Mahkemesi'nin esastan denetimine tabi değildir.

Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçilmek için yapılan 17 Nisan Referandumu'nda yeni sistemin anayasaya entegre edilmesi için anayasa değişiklikleri oylanmış ve kabul edilmişti. Türkiye Barolar Birliği’nin internet sitesinde yer alan bilgilere göre 2017 yılında 101. Maddeye yönelik değişiklikler yapıldığı, ancak bunların yükseköğretim bitirmiş olma şartına ilişkin olmadığı görülüyor.

İddia YANLIŞ. 

Paylaşımdaki görselde görünen hesap CNN Türk’ün onaylı hesabı değil. Cumhurbaşkanı seçilme kriterlerinde geriye dönük şekilde değiştirecek ne bir düzenleme ne de Anayasa Mahkemesi’ne bir başvuru söz konusu olmamış. Zaten Anayasa Mahkemesi'nin bu tür bir anayasa değişikliğini esastan görüşme yetkisi de bulunmuyor. Yakın zamanda yapılan anayasa değişikliklerinde de cumhurbaşkanı seçilme yeterliliği olarak yükseköğrenim yapma şartını değiştiren bir hüküm de yok.