Çin Yapay Güneş mi Üretti?

Bir Twitter kullanıcısı tarafından 2 Haziran 2021 tarihinde yapılan paylaşımda Çin’in kendi yapay güneşini ürettiği iddia edildi.

Paylaşımda geçen metin şu şekilde:

İddia Evrim Ağacı tarafından da incelenmiş.

2020’nin aralık ayında Çin’de yapılan bir nükleer füzyon reaktörü deneyi ardından tüm dünyada Çin’in kendi güneşini ürettiğine yönelik iddialar ortaya atıldı. İnsanlığın yüksek enerji elde etmek için inşa ettiği nükleer santraller sonucunda şu ana kadar birçok deneme yapılmış olsa da daha da yüksek enerji sağlanması adına füzyon (birleşme) reaksiyonlarına yönelik araştırmalar ve deneyler sürüyor.

Güneş gibi yıldızların içerisinde hidrojen gibi küçük kütleli elementler bir araya gelerek iri kütleli elementleri oluşturmasıyla ortaya büyük bir reaksiyon çıkar. Örneğin, güneşte 4,6 milyar yıldır devam ediyor ve en az 5 milyar yıl boyunca daha devam edeceği öngörülüyor.

Her ne kadar şu ana kadar füzyon reaktörlerine yönelik deneyler devam etmekte olsa da hala bu konuda kesin bir sonuç elde edilebilmiş değil. Böyle bir mekanizma oluşturulması halinde ortaya çıkacak enerjinin büyüklüğü sayesinde enerji politikalarını tamamen değişebilir. Bu sayede dünyada uzun zamandır hedeflenen “temiz enerji” olarak adlandırdığımız füzyon reaktörleri sayesinde oluşturulan yönteme geçiş yapılabilir.

Bahsedildiği üzere nükleer füzyon reaktörü deneyi ile normal şartlardan çok daha fazla bir enerji açığa çıkabiliyor. Son yıllarda birçok temiz projeye adım atan Çin, 2020’nin aralık ayında yaptığı füzyon reaktörü denemesinde reaktörün sıcaklığı 150 milyon derece sıcaklığa erişti. Böylece güneşin sıcaklığından tam olarak 10 kat daha yüksek bir sıcaklık elde edildi (Güneş’in sıcaklığı 15 milyon olarak ölçülmektedir). Fakat deneydeki asıl önemli konu ise ne sıcaklığın derecesi değil ne kadar uzun süre boyunca sürdürülebilir bir enerji elde edildiğidir. Çin’de yapılan deney günümüz için çok önemli bir gelişme olsa da füzyon reaktörü ile ortaya çıkan 150 milyon derecelik bir sıcaklık sadece birkaç saniye sürmüştür ve büyük bir enerji verimliliği ortaya çıkmamıştır.

Bahsedilmesi gereken farklı bir konu ise bu tarz deneyin ilk defa yapılmamış olması. Bundan önce Fransa'da Uluslararası Termonükleer Deneysel Reaktörü benzer şekilde 150 milyon derece sıcaklığa kadar çıkmış. Aynı şekilde İngiltere’de Avrupa Torusu reaktörü 40 yıldır deneysel çalışmalara ev sahipliği yapıyor ve bu tesisten bugüne kadar 7 megaampere ulaşan düzeyde elektrik akımı üretmek mümkün olmuştu.

Bir Twitter kullanıcısı tarafından yapılan paylaşımda Çin’in kendi yapay güneşini ürettiği iddia edilmişti. Yapılan deneye bakıldığında reaktörün sıcaklığı Güneş’in sıcaklığının yaklaşık 10 katı kadar büyüklükte bir sıcaklık ortaya çıkarmış ve birkaç saniye boyunca deney sürdürülmüş. Bu nedenle deney son zamanlarda yapılan önemli bir deney olarak kayıtlara geçti. Fakat Çin'in denediği sistemi yapay güneş olarak adlandırmak sorunlu. Güneşin ısı üretme prensiplerine göre çalıştığı için yapay güneş denen deneyde yüksek derecede bir enerji verimi elde edilebilmiş değil ve deneyin sürdürülebilirliği bulunmuyor.