Türkiye'nin Turizm Karnesi

Her yıl Nisan ayının üçüncü haftası Türkiye’de “Turizm Haftası” olarak kutlanıyor. 1976’dan beri kutlanmakta olan bu haftada amaç, ülkedeki turizm bilincini geliştirmek, iç ve dış turizmi canlandırmak ve yabancı ziyaretçileri ülkeye gerçekleştirecekleri turizm hareketlerine teşvik etmek.

Turizm, hem bölgesel hem de ulusal kalkınma açısından önemli bir araç olarak görülüyor. Ayrıca turizm, ülkeler için önemli de bir gelir kaynağı çünkü bir ülkeye gelen yabancı ziyaretçiler ülkeye döviz girdisi sağlayarak ödemeler dengesi üzerindeki sorunları ortadan kaldırmakta önemli rol oynayabiliyor. Peki Türkiye’nin “bacasız sanayi”sinde, 2015 ve 2016 yıllarında siyasi ve diplomatik gelişmelere bağlı olarak yaşanan darboğazlardan sonra 2017 yılında durum nasıl gelişti?

TÜİK’in Turizm İstatistikleri içerisinde Türkiye’ye giriş ve çıkış yapan ziyaretçilerin ve aynı zamanda yurt dışında ikamet eden Türk vatandaşlarının sayısal bilgileri mevcut. Ziyaretçi sayısına dair kesin bilgilere ulaşılmasında “çıkış yapan yabancı ziyaretçiler” referans alınıyor. Bu doğrultuda, ülkeye gelen ziyaretçi sayısı 2014-2015 yıllarında 41 milyon civarında iken 2016 yılında 31 milyona düştüğü ve 2017 yılında nispeten bir iyileşme kaydettiği görülüyor. Ülkemizden çıkış yapan ziyaretçi sayısı 2017 yılında bir önceki yıla göre %23,1 artarak 38.620.346 kişi oldu. Bunların %83,1’ini yabancılar, %16,9’unu ise yurt dışında ikamet eden vatandaşlar oluşturuyor.

Turizm sektörünün durumunun yorumlanmasında, Türkiye’ye gelen yabancı ziyaretçi sayısının yanı sıra, ziyaretçilerin seyahatleri süresince yaptıkları ortalama harcama ve ülkeye yapılan döviz girdisine bağlı olarak yıllık turizm gelirinde gerçekleşen değişim de önemli. Turizm geliri 2017’de bir önceki yıla göre %18,9 artarak 26,3 milyar $ olmuş. Yine TÜİK’e göre, yıllık olarak değerlendirildiğinde; kişi başına ortalama harcama 681$ olarak öne çıkıyor. Bunun içerisinde yabancıların ortalama harcaması 630$, yurtdışında ikamet eden vatandaşların ortalama harcaması ise 903$ olarak belirtilmiş.

Turizm gelir ve giderlerinin ülke ekonomisinin geneli açısından da büyük bir yeri var. Çünkü ödemeler dengesi içerisinde turizmin payı, ülkenin yıllık ekonomik seyrini belirleyebilecek nitelikte. Bu özelliği ile turizm, özellikle döviz sıkıntısı çeken ve cari açık veren ülkeler için önemli bir döviz kaynağı. 2017’de ziyaretçilerin ülkemizde kaldıkları süre içerisinde yaptıkları ortalama harcamanın düşüş göstermiş olması aslında olumsuz bir gösterge olsa da, yıllık olarak turizm geliri bir önceki yıla göre artış kaydetmiş. Ancak bu haliyle de, 2017’deki turizm geliri 2014 yılındaki kazancın hala çok altında. Turizmin Gayri Safi Milli Hasıla içerisindeki payı da, 2017 yılında %3,1 oldu. 2016 yılına göre bu alanda da bir artış gerçekleşmiş olmasına ragmen, önceki senelerle kıyaslandığında turizm sektörünün milli gelir içerisindeki oranında da büyük bir azalmanın hala söz konusu olduğu söylenebilir.

Türkiye Seyahat Acentaları Birliği’nin istatistiklerinde 2017’de Türkiye’ye giriş yapan yabancı ziyaretçilerin hangi ülkelerden geldiğinin verisi bulunuyor. TURSAB’ın açıkladığı sayılardan derlediğimiz tablodan da görülebileceği gibi, ülkemize geçtiğimiz yıl en çok ziyaretçi yaklaşık 4,8 milyon kişi ile Rusya’dan gelmiş. Rusya’yı Almanya, İran ve Gürcistan takip ediyor.

Turizmde geçtiğimiz yıl yaşanan bir diğer artış da yurtdışına giden vatandaşların sayısında oldu. 2016 yılında yaklaşık 8,1 milyon kişi yurtdışına gitmişken, 2017 yılında bu sayı 9,4 milyona çıkmış. 2017 yılında, Türkiye’den yurtdışına çıkan vatandaşların en çok tercih ettikleri seyahat rotası Gürcistan olmuş. 1 milyon kişi Gürcistan’a seyahat ederken; Yunanistan, Bulgaristan ve Almanya da yine en çok ziyaret edilen ülkeler arasında yer alıyor.

Hem şehir hem de ülke bazında en çok uluslararası ziyaretçi alan yerler arasında Türkiye de yer alıyor. Burada kapsama alınan ölçek, ziyaretçilerin seyahat ettikleri yerde en az bir gece konaklamış olmaları. MasterCard Global Destination’ın 2016 verilerine yer verdiği ve geçtiğimiz yıl açıklanan raporunda İstanbul, gelen ziyaretçi sayısı bakımından dünyada 10. sırada yer alıyor. Rapora konu olan sene, İstanbul’a 9,2 milyon kişi gelmiş en az bir gece konaklamış. Bangkok ise Londra ve Paris gibi Avrupa’nın en gözde turistik destinasyonlarını da geride bırakarak 19,4 milyon ziyaretçiyle dünyada birinci sırada.

Aynı rapor içerisindeki sıralama, gelen ziyaretçilerin yaptıkları harcamalara göre yapıldığında ise İstanbul’un sırasında önemli bir gerileme gözleniyor. 2017’de turistler içinde İstanbul’da toplam harcama 5,8 milyar dolar olarak gerçekleşmiş. Dubai, New York ve Londra, yabancı ziyaretçilerin en çok harcama yaptıkları şehirler.

Son olarak, Birleşmiş Milletler’e bağlı Dünya Turizm Örgütü’nün veritabanına göre de 2017 yılında Türkiye, 31,3 milyon ziyaretçi sayısı ile dünyada en çok uluslararası ziyaretçi alan 10. ülke olmuş. Dünyada turistler geçtiğimiz yıl en çok Fransa, ABD, ve İspanya’yı ziyaret etmiş.