Kuru Soğan Enflasyonu

2018’in ikinci yarısına sürekli artan fiyatıyla damga vuran kuru soğan, bugünlerde de medyaya yansıyan depo haberleri ile gündemde.

Konuyla ilgili TÜİK’in sağladığı veriler TÜFE enflasyon sepetinde gösterilmekte. Bu veri seti 2003 yılından başlıyor ve bu yılı baz yıl (=100) olarak alıyor. Dolayısıyla aylar ve çeyrekler arasında fiyat büyümesi açısından karşılaştırma yaparken bu baz yılı referans alıyoruz.

Yukarıdaki grafikte baz yıl olan 2003’ün Ocak ayından, en güncel verinin olduğu 2018’in Ekim ayı dahil olmak üzere tüm aylarda kuru soğanın fiyat değişimi görülüyor. Bu grafikte aylara tekabül eden büyüklükler, o ayda kuru soğanın bir sene önceki aynı aya göre fiyat değişimini göstermekte. Yani grafiğin ilk noktası, Ocak 2003’e göre Ocak 2004’teki fiyat değişimini işaret etmekte. Buna göre Ocak 2004’te kuru soğanın fiyatı Ocak 2003’e göre azalma göstermiş durumda.

Daha az detaylı ancak eğilimleri daha iyi gösteren ikinci grafik ise bu fiyat değişimlerini 3 aylık dönemler, yani çeyrekler düzeyinde gösteriyor. Buna göre grafikteki her bir nokta söz konusu çeyreğin bir öncekine göre değişimini işaret ediyor.

Grafik incelendiğinde kuru soğandaki fiyat yükselişinin genellikle her yılın ilk çeyreğine tekabül ettiği dikkat çekiyor.

Ek bilgi olarak; bu dönemde medyaya yansıyan soğan deposu haberlerine istinaden, soğan yetiştiriciliğinde depolama gerekliliğini de araştırdık. Konuyla ilgili kaynaklara göre, kuru soğan iklim şartlarına göre Şubat-Mart arası ekiliyor. Ekildikten 5-6 ay sonra olgunlaşıyor ve Temmuz-Eylül aylarında hasat ediliyor. Hasadı kısa sürdüğü ve tüm mevsimlerde tüketildiği için hasat edilen soğan çoğunlukla depolarda saklanıyor. Depolama durumu gereksinim olsa da bazı durumlarda stokçuluğa dönüştüğü de iddia ediliyor.