İşçi Ölümleri Durdurulamıyor

İş güvenliği ve sağlığı konusu dünya çapında bir sorun olmaya devam ediyor. Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) verilerine göre dünyada her yıl 3,2 milyondan fazla insan, iş kazaları ve meslek hastalıkları nedeniyle hayatını kaybediyor. Dahası, her yıl 160 milyon yeni meslek hastalığı vakası ve 300 milyon ölümcül olmayan iş kazası vakası bildiriliyor.

İş kazalarında ölüm istatistikleri, ani gelişen iş kazalarında ölenleri kapsamaktadır. Uluslararası Çalışma Örgütü’nün verilerine göre, her yıl tespit edilen 1 ani ölüme karşılık 6 meslek hastalığı sonucu ölüm yaşanmakta. Türkiye’de uzun süredir faaliyet gösteren bir kurum olan İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi, Türkiye’deki işçi ölümlerinin rekor sayıya ulaştığı 2017 yılında ölen 2.006 işçiye karşılık 12 bin işçinin işle ilgili hastalıklardan dolayı ölmüş olabileceğini dile getiriyor.

Türkiye’de iş kazalarına bağlı ölüm verileri internet üzerinden çeşitli resmi kurumlar aracılığı ile paylaşılıyor. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ve İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi (İSİG) bunlardan birkaçı.

Aşağıdaki tabloda bahsedilen veri kaynakları için ulaşılabilir olan 2012-2016 yılları verileri karşılaştırılmakta ve o yıl gerçekleşen işçi ölümleri bilgisi sunulmakta.

Bakanlık, bu verileri, düzenledikleri teftişler sırasında tespit ettikleri ölümleri kayıt altına alarak sağlıyor. Bu nedenle gözden kaçan fazlaca vaka olduğu diğer istatistikler ile karşılaştırıldığında gözlemlenmekte. SGK’nın verilerinin de sadece sigortalı işçileri kapsadığı göz önünde bulundurulmalı.

İSİG, 2011’den bu yana aylık olarak hazırladığı ”iş cinayetleri raporu” başta olmak üzere panel, işçi direnişlerine destek ve hazırladığı diğer raporlarla tanınan, işçi ve işçi ailelerinin hayata geçirmiş olduğu bir kurum. Raporlarının veri kaynağını “%89’unu ulusal ve yerel basından; %11’ini ise işçilerin mesai arkadaşları, aileleri, iş güvenliği uzmanları, işyeri hekimleri ve sendikalardan öğrenilen bilgiler” olarak belirtiyorlar. Bu raporlarda her ay kaybedilmiş olan işçilerin isimlerine de ulaşmak mümkün.

İSİG’in yayınladığı Ağustos 2018 raporuna göre; Türkiye’de 2018 yılının ilk sekiz ayında en az 1.290 işçi iş kazalarında yaşamını yitirdi. Yarı yılda yayınladıkları raporda ise ilk altı aylık süreçte hayatını kaybeden işçilerin işkollarına, yaşa, ölüm nedenine ve şehirlere göre dağılımı aşağıda görüldüğü şekildedir. Raporlara göre en çok ölümün inşaat ve tarım sektörlerinde gerçekleşiyor. Ölümlerin en fazla meydana geldiği şehir ise İstanbul.

İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili projeler ve araştırmalar yürüten Uluslararası Çalışma Örgütü, birçok ülkenin iş kazasına bağlı ölüm oranı verilerini internet sitelerinin istatistikler bölümü üzerinden yayınlıyor. İş kazaları sonucu hayatını kaybeden kişi oranının 2015 yılına kadar İsveç, Almanya gibi ülkelerde 100.000’de 0,7-1 gibi oranlara indiği gözlemlenmekte. Türkiye ise bu tarihte 6,9 oranı ile hala dünyanın en yüksek ölüm oranlarından birine sahip.