Deprem Bölgesinde Kadınların Yarısı Kayıt Dışı Çalışıyor

Kent & İmarİstihdam

İlk yayın :

23 Mart 2023

Yazar:

DİSK ve Genel-İş’in 8 Mart Dünya Kadınlar Günü için hazırladığı Kadın Emeği raporu, 6 Şubat 2023 tarihinde gerçekleşen depremlerin ardından deprem bölgelerindeki durum önceliklendirilerek hazırlandı. Depremin etkilerinin bölgeye verdiği zarar ve bıraktığı etkinin yıllar süreceği düşünülüyor. Rapora göre, toplam kadın işsizliğinin %10’u deprem bölgelerinden. Bunun yanında, deprem bölgesinde istihdam edilen kadınlarının yarısı ise kayıt dışı çalışıyor. Türkiye genelinde ise kadın istihdamı erkek istihdamının yarısı kadar. OECD üyesi ülkelerde istihdamda cinsiyet açığı ortalama %14,2 olurken, Türkiye’de istihdamda cinsiyet açığı ise %36,4 olarak belirtildi.Bu sayılara dayanarak DİSK raporunda, deprem bölgesi için yapılacak destek ve yeniden yapılandırma politikalarında, özellikle de kadın işsizliği ve kayıt dışı çalışma gibi konularda, cinsiyet eşitliğinin de gözetilmesi gereken önemli unsurlardan olduğunun altı çiziliyor.

Deprem Bölgelerinde Kadın İstihdamı Yalnızca %25,9

DİSK’in söz konusu raporunda deprem bölgesi adı altında hesaplamalara; Gaziantep, Adıyaman, Kilis, Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye, Şanlıurfa ve Diyarbakır olmak üzere 8 il dahil edilmiş. Hesaplamanın açıklaması Adana ve Malatya’nın il düzeyinde verilerine ulaşılamadığı için dahil edilmedikleri üzerine. 2022’ye dair veriler henüz yayınlanmadığı için il düzeyinde kullanılan verilerin 2021’den olduğu da belirtiliyor.

Bu bilgiler ışığında, depremlerin öncesi dönemde de Gaziantep, Adıyaman, Kilis, Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye, Şanlıurfa ve Diyarbakır illerinde kadınların işgücüne ve istihdama katılımı oranlarının halihazırda düşük olduğu belirtiliyor. Bu 8 il gözetildiğinde, bölgedeki toplam istihdamın %74’ünü erkekler; %25,6’sını ise kadınlar oluşturuyor. İşgücü bakımından ise bu 8 ilde erkekler işgücünün %73’ünü, kadınlar ise %26,7’sini oluşturuyor. Depremin etkisiyle birlikte de kadın istihdamının daha da düşmesi bekleniyor.

Deprem Bölgesinde İstihdam Edilen Kadınların %52’si SGK’ya Kayıtlı Değil

İstihdam edilen kadınların yarısından fazlasının, %52’sinin SGK kaydı bulunmuyor. Türkiye genelinde kayıt dışı çalışan kadınların oranının %32,5 olduğu düşünüldüğünde, özellikle deprem bölgelerinde kayıt dışı çalışma oranının yüksekliği daha da dikkat çekiyor.

Kayıt dışı çalışan kadınlar da, 22 Şubat 2023 tarihinde resmileşen depremzedelere yönelik yardımlardan faydalanamıyor. Bu yardımlar, OHAL kapsamındaki illerde İŞKUR tarafından kısa çalışma ödeneği verilmesini ve İşsizlik Sigortası Fonundan günlük 133 lira 44 kuruş nakdi ücret desteği sağlanmasını kapsıyordu. Yayımlanan kararnamede deprem bölgelerinde işten çıkarma yasağı uygulanması da yer alıyordu.

Türkiye ortalaması göz önüne alındığında, kayıt dışı çalışma oranının özellikle yarı zamanlı işlerde oldukça yüksek olduğu görülüyor. DİSK raporunda yer alan verilere göre, yarı zamanlı kadınların sadece yüzde 31,8’i kayıtlı iken yüzde 68,1’ine kayıt dışı istihdam ediliyor. Dolayısıyla bu oran da deprem bölgesinde, Türkiye genelinde olduğundan daha yüksek olabilir.

Deprem Bölgesindeki Kadın İşsizliği Oranı Türkiye Ortalamasının Üzerinde

Deprem bölgesine dahil söz konusu 8 şehrin verilerinde cinsiyete göre işsizlik oranları incelendiğinde, deprem bölgesinde hem kadınların hem de erkeklerin işsizlik oranının Türkiye genelinden fazla olduğu görülüyor. Kadın işsizliği oranı ülke genelinde %14,7 iken, bu oranın deprem bölgesinde %16,8 olduğu görülüyor. Hazırlanan raporda hem ülke genelinde hem de deprem bölgesinde kadınların istihdama katılımının düşük, buna karşın işsizlik oranlarının yüksek olduğu belirtiliyor.