Türkiye, Pandemi Döneminde Milli Gelirine Oranla Vatandaşlarına En Az Yardım Yapan Ülkeler Kategorisinde mi?

Bir Instagram sayfası tarafında 4 Şubat 2021 tarihinde yapılan paylaşımda IMF’nin ülkelerin vatandaşlarına yaptığı COVID-19 mali yardımlarının milli gelirlerine oranlarının yayınladığı ve bu rapora göre Türkiye’nin milli gelirinin %2,5’i değerinde vatandaşına en az yardım yapan ülkeler kategorisinde olduğu iddia edildi. Paylaşım 771 binin üzerinde görüntülenirken, 18 binin üstünde beğeni ve bin 400’ün üstünde de yorum almış.

Paylaşımda geçen metin şu şekilde:

Uluslararası Para Fonu (IMF) Ocak 2021’de pandemi süresince 2020 yılında devletlerin finansal desteklerini ve önlemlerini “Fiscal Monitor Database of Country Fiscal Measures in Response to the COVID-19 Pandemic” başlıklı raporunda açıklamıştı. Devletlerin yapmış oldukları destekleri “above-the line measures”, “belove-the line measures” ve “contingent liabilities” başlıkları altında yayınlayan IMF, doğrudan devlet harcamalarını ve desteklerini, vergilerdeki indirimleri ve vazgeçilen gelirleri “above-the line measures” başlığı altında açıklanıyor.

IMF’ye göre Türkiye’nin sağlık sektöründe doğrudan yaptığı devlet desteği ile vergi indirimleri ve forgone revenue dahilindeki vazgeçilen gelirleri ile beraber toplam desteği 2 milyar $. “Above-the line measures” başlığı dahilindeki bu desteklere sağlık sektöre dışındaki katmanlar da eklenince devletin yapmış olduğu destek 7,6 milyar $’a ulaşıyor. Bu da ülke milli gelirinin %1,1’ine tekabül ediyor.

Bunun dışında aynı başlık altında yayınlanmış bir diğer destek paketi ise sağlık sektörü dışında devletin yapmış olduğu hızlandırılmış harcamalar ve erteledikleri gelirler. Hızlandırılmış harcamalar içinde emeklilere ödenen ekstra destekler yer alırken, ertelenen gelirlerde ise vergi indirimleri ve ertelenen ödemelerin yer aldığı IMF tarafından açıklanmış. Bu kalemler de dahil edilerek devlet desteği hesaplandığında bu meblağ toplam 17,47 milyar $’a kadar yükseldiği ve bunun da Türkiye milli gelirinin %2,46’sına denk geldiği raporda belirtilmiş.

Ayrıca bu konuda IMF’nin 25 Ocak 2021’de Türkiye’ye özel raporda da değinilmiş ve doğrudan mali desteklerin, vergi indirimleri, ertelenen gelirler ve istihdam desteği ile beraber doğrudan desteğin milli gelirinin %2,5’ine tekabül ettiği de belirtilmiş.

Paylaşımda yer alan ve IMF tarafından yayınlanan haritada ise “additional spending” ve “forgone revenue” kalemlerine göre yapılan devlet destekleri karşılaştırılmış. Bu da sağlık sektörü dahilinde ya da dışında yapılan doğrudan devlet harcamaları ve vazgeçilen gelirler anlamına gelmekte. Bu kalemler incelendiğinde haritada Türkiye kırmızı boyanmış. Buna göre Türkiye “less than %2,5” kategorisinde yani bu destek kalemlerinin toplam değeri %2,5’ten daha düşük. IMF verilerine göre ise %1,1 seviyesinde.

IMF'nin Nisan 2021'e dair raporunu da geçtiğimiz günlerde yayınladı. Buna göre Türkiye’nin sağlık sektöründe doğrudan yaptığı devlet desteği ile vergi indirimleri ve forgone revenue dahilindeki vazgeçilen gelirleri ile beraber toplam desteği 2,4 milyar $'a yükseldi. “Above-the line measures” başlığındaki bu destek kalemine sağlık sektöre dışındaki destekler de eklenince devletin yapmış olduğu destek 13,5  milyar $’a ulaşıyor. Bu toplam yardım da ülke milli gelirinin yaklaşı %1,9'una tekabül ediyor.

Hızlandırılmış harcamalar ve erteledikleri gelirler dahilindeki kalemler de bu toplama eklenip devlet desteği hesaplandığında bu miktar 23,5 milyar $'a kadar çıkıyor. Bu da 2020 milli gelirinin %2,57'sine eş değer.

IMF tarafından yayınlanan haritada ise sağlık sektörü dahilinde ya da dışında yapılan doğrudan devlet harcamaları ve vazgeçilen gelirler anlamına gelen “additional spending” ve “forgone revenue” kalemlerine göre ülkeler karşılaştırılıyor. Küresel ölçüde yapılan bu karşılaştırmaya göre Türkiye hala "less than %2,5" ile vatandaşlarına en az yardım yapan ülkeler kategorisinde ve kırmızı renkte.

Instagram’da yapılan paylaşımda IMF tarafından ülkelere dair açıklanan COVID-19 destekleri raporunda Türkiye’nin milli gelirinin %2,5’i ile vatandaşlarına en az yardım yapan ülkeler kategorisinde olduğu iddia edilmişti. IMF’nin verilerine göre Türkiye milli gelirinin %2,5’i oranında doğrudan mali destek sağladığı belirtilmiş. Ancak IMF’nin paylaştığı bir diğer rapordaki ve paylaşımda yer alan bu haritadaki kıyaslamada Türkiye’nin sağlık sektörü dahilindeki ve dışındaki doğrudan yaptığı maddi destekleri ve vazgeçtiği gelirleri yer alıyor. Haritada kıyaslamaların yapıldığı bu desteklerin milli gelirine oranı Ocak 2021'de %1,1 seviyesindeyken, Nisan 2021'de ise %1,9 seviyesinde. Bununla birlikte Türkiye hala %2,5’ten daha düşük seviyedeki kategoride yer alıyor.