İngiltere’de Koronavirüsten Ölenlerin %64’ünün Aşılı Olduğu ve Ölenlerden Aşılı Olanların Aşısızların 2 Katı Olduğu İddiası Doğru mu?

Bir Instagram hesabı tarafından 15 Ağustos 2021 tarihinde yapılan paylaşımda, İngiltere’de koronavirüsten ölenlerin %64’ünün aşılı olduğu ve ölen aşılıların aşısızların 2 katı olduğu iddia edildi.

Paylaşımda geçen metin şu şekilde:

Bu gönderiye benzer paylaşımlar Instagram ve Twitter’da da farklı hesaplar tarafından yapılmıştı.

Instagram’daki bu paylaşımın görsel kısmında da görüleceği gibi iddia Yeni Akit Gazetesi’nin bir haberinden alıntılanarak yapılmış. Bu haberde de yer aldığı gibi İngiltere Halk Sağlığı, (PHE) 6 Ağustos 2021 tarihinde SARS-COV-2 varyantları ve İngiltere'de araştırılan varyantlar başlığıyla “Technical briefing 20” raporunu kamuoyuyla paylaştı. Rapora göre 1 Şubat 2021’den, 2 Ağustos 2021 tarihine kadarki 6 aylık dönemde 15’in üzerinde varyanta dair vaka ve ölüm verileri detaylandırılarak sunulmuş.

Haberde de değinildiği gibi iddiada yer alan “ölenlerin %64’ü aşılı ve aşısızların 2 katı” ibaresindeki bu sayılar SARS-COV-2’nin neden olduğu Covid-19 mutasyonlarından biri olan Delta varyantına dair vaka, aşı ve ölüm verileriyle yapılan hesaplamalarla bulunan veriler. Delta varyantı da en çok vakanın yaşandığı Covid-19 mutasyonlarının başında geliyor.

Rapordaki verilere göre, 1 Şubat ile 2 Ağustos tarihleri arasında Delta varyantıyla İngiltere’deki toplam vaka sayısı 300 bin 10. Bu dönemdeki Delta vakalarından 151 bin 54’ü aşısız iken, 47 bin 8’i 2 doz aşılı, 70 bin 107’si de tek doz aşılılardan oluşuyor.

Vakaların dışında 1 Şubat ile 2 Ağustos arasındaki 6 ayda Delta varyantından ölen kişilere bakıldığında toplamda 742 kişinin bu varyant yoluyla vefat ettiği raporda paylaşılmış. Bu sürede Delta varyantıyla ölen 742 kişiden 253’ü aşısız iken, 79’unun 1 doz aşılı, 402’sinin ise 2 doz aşılı olduğu da raporda belirtilmiş. Bu veriler nezdinde Delta varyantıyla 6 aylık dönemde ölen kişilerin %64,8’i aşılı ve ölen kişilerin içerisinde aşı olanlar aşı olmayanların 1,9 katı.

Instagram’da yapılan bu paylaşımda ve alıntılanan haberde İngiltere’de Delta varyantından ölenler aşılı ve aşısız olarak karşılaştırılmışken, İngiltere’deki toplam aşılanan kişi sayısına ya da aşılanma oranına hiç değinilmemiş. 1 Şubat’ta İngiltere’de ilk doz aşısı yapılan kişi sayısı 8 milyon 363 bin iken, 2 Ağustos 2021 tarihinde ilk doz aşısı yapılan kişi sayısı 39 milyon 332 bine yükselmişti.

İngiltere’de 2. doz aşı olan kişi sayısı bu 6 ayda yaklaşık 462 binden 32 milyon 205 bine yükseldi. 16 Ağustos 2021 itibarıyla ise İngiltere’de 34 milyon 89 bin kişi 2. doz aşısını olmuş durumda.

Aşılanan kişi sayısındaki ciddi artış yüzünden İngiltere’deki aşılama oranları da iddiada bahsi geçen tarihler arasında oldukça arttı. 1. doz aşı olanların oranı %18,8’den %88,5’e, 2. doz aşı olanların oranı ise %1’den %72,4’e kadar yükseldi. 16 Ağustos itibarıyla da ilk doz aşı olanların oranı %89,3, 2. dozu olanların oranı da %76,7 oranına geldi.

İddiada ve alıntılanan haberde paylaşılan rapor ve veriler, genel perspektifte değerlendirildiğinde, İngiltere’de Delta varyantından aşılı ve aşısız kişilerin ölümlerinin yanında ülkede aşı olan kişiler ile aşılanma oranındaki artışa hiç değinilmemiş. Koronavirüs Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Alper Şener de bu konuyla ilgili yapılan bir paylaşımın altına “Temel Oran Yanılgısı” ile başlayan bir paylaşım yapmış ve şu ifadeleri kullanmış:

Bir Instagram hesabı tarafından yapılan paylaşımda, Yeni Akit Gazetesi haberi alıntılanarak İngiltere’de yayımlanan Covid-19 raporuna göre, koronavirüsten ölenlerin %64’ünün aşılı, aşılı olup ölenlerin de aşısız kişilerin 2 katı olduğu iddia edilmişti. Alıntılanan haberde %64’lük oranın Delta varyantından ölen kişi sayıları üzerinden olduğu belirtilip rapordaki verilerle bir çelişki olmasa da ne iddiada ne de alıntılanan haberde 1 Şubat-2 Ağustos 2021 tarihleri arasında İngiltere’de aşılanan kişi sayısına ve aşılanma oranlarına değinilmemiş. Ayrıca aşılanma oranları arttıkça günlük vakalarda ve yaşanan ölümlerde aşılanan kişi sayısının artması da beklenebilir bir durum. Sonuç olarak iddiada ve alıntılanan haberde bağlamdan koparma ve yanıltıcı bilgi mevcut.