15 Dakikalık Karbonatlı Ayak Banyosunun Tüm Vücudu Detoks Ettiği İddiası Doğru mu?

Sosyal medyada sağlıklı yaşamla ilgili pek çok öneri dolaşıma giriyor. Ancak bu önerilerin bir kısmı bilimsel olarak kanıtlanmamış iddialara dayanıyor. Basitçe rahatlatıcı etkisi olan yöntemler, detoks ya da toksin atma gibi tıbbi kavramlarla süslenerek olduğundan farklı gösteriliyor. Bu durum, insanların doğal ve zararsız görünen uygulamalardan tüm vücudu temizleyen mucizevi sonuçlar beklemesine yol açıyor. Karbonatlı ayak banyosunun 15 dakikada tüm vücudu detoks ettiği iddiası da bu paylaşımlara bir örnek.

Detoks, sosyal medyada sıkça vücudu temizlemek ya da toksinleri atmak anlamında kullanılıyor. Oysa tıp literatüründe detoksifikasyon, vücudun zararlı maddeleri etkisiz hale getirme ve atma sürecini ifade ediyor. Bu süreç zaten doğal olarak karaciğer, böbrekler, akciğerler, bağırsaklar ve cilt tarafından yürütülüyor. Karaciğer toksinleri parçalayarak daha zararsız bileşiklere dönüştürüyor, böbrekler ise bu maddeleri idrar yoluyla atıyor. ABD Ulusal Tamamlayıcı ve Bütünleştirici Sağlık Merkezi (NCCIH), detoks diyetleri veya ayak banyoları gibi yöntemlerin vücudu toksinlerden arındırdığına dair bilimsel kanıt bulunmadığını, mevcut çalışmaların ise düşük kaliteli ve kısa süreli olduğunu belirtiyor. Harvard Health Publishing de kolon temizliği ve detoks diyetleri gibi uygulamaların reklamlarda öne sürülen faydalarını destekleyecek güçlü kanıt bulunmadığını, hatta bazı durumlarda sağlık sorunlarına yol açabileceğini vurgulamış. Amerikan Kanser Derneği de detoks ürünlerinin ya da alternatif yöntemlerin toksinleri vücuttan uzaklaştırdığına dair güvenilir bir bulgu bulunmadığını vurguluyor. Yani, vücudun detoksu doğal olarak yapan mekanizmaları mevcut ve bunların dışında sunulan popüler yöntemlerin mucizevi temizleyici etkisi bilimsel olarak desteklenmiyor.

Karbonatlı ayak banyosu veya karbonat içeren banyo uygulamaları cilt bakımında bazı olumlu etkiler gösterebilir. Örneğin “Baking Soda and the Skin: A Review of Baking Soda in Dermatology” isimli derleme çalışması, sodyum bikarbonatın mantar ve mikrobiyal cilt enfeksiyonlarına karşı etkili olabileceğini, egzama, kaşıntı ve bazı deri tahrişlerinde rahatlama sağlayabileceğini söylüyor. Ayrıca Medical News Today’de yayımlanan bir yazıda karbonat banyolarının, cildi yumuşatma, kaşıntıyı hafifletme, bazı mantar türlerine karşı vaka düzeyinde destek olma gibi etkileri olabileceği belirtiliyor. Ancak bu olumlu etkiler sadece cilt ve ayak bölgesine sınırlı. Karbonatlı suyun vücudu toksinlerden tamamen temizlemediği gibi iddiaları destekleyecek güçlü ve uzun süreli klinik çalışmalar henüz bulunmuyor.