Yeşil Gelecekte Türkiye

1899 yılında Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nde kurulan bağımsız medya şirketi MIT Technology Review, geçtiğimiz günlerde Green Future Index (Yeşil Gelecek Endeksi) başlıklı bir raporu kamuoyu ile paylaştı. İklim değişikliği, yeşil enerji ve dekarbonizasyona yol açacak yeni teknolojiler üzerine uzmanlarla yapılan görüşmelerle geliştirilen bu endeks, Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı, Dünya Bankası ve Birleşmiş Milletler dahil olmak üzere birçok küresel resmi kaynağın verilerinden yararlanılarak 18 farklı gösterge dahilinde araştırıldı ve 76 ülke de bu endeks çerçevesinde karşılaştırıldı.

Yeşil Gelecek Endeksi, bu 76 ülke ekonomisinin düşük karbonlu bir gelecek inşa etme konusundaki ilerlemelerinin ve açıkladıkları taahhütlerinin sıralamasını gösterir. Ayrıca endeks ülke ekonomilerinin yenilebilir enerjiye, inovasyona ve çevreye yapılan yatırımlarla enerji, sanayi ve tarım sektörü ile topluma ne ölçüde geri döndüğünü ölçer. Yeşil Gelecek Endeksi ülke ekonomilerinin çevre performansını 5 farklı kategoride inceliyor. 76 ülke de bu 5 farklı kategoride puanlandırılıyor ve sıralanıyorlar. Ardından da genel sıralama oluşturuluyor. Bu 5 önemli kategori şunlar:

● Karbon salınımı,● İklim politikası,● Enerji geçişi,● Temiz inovasyon, ●Yeşil toplum.

MIT Technology Review tarafından yayınlanan Yeşil Gelecek Endeksi sıralamasında ilk sıralarda Kuzey Avrupa ülkeleri bulunuyor. 1. sırada 6,5 puan ile İzlanda gelirken, 2. sırada 6,4 puan ile Danimarka ve 6,2 puan ile de Norveç yer alıyor. Türkiye’de 3,8 puan ile 76 ülke arasında 68. sırada. Türkiye’nin dışında son sıralarda bulunan diğer ülkelerden bazıları ise Rusya, İran, Paraguay ve Katar.

Yüksek puanın düşük karbon emisyonu büyüme oranı anlamına geldiği ve toplam emisyonların yanı sıra ulaşım, sanayi ve tarımdaki emisyonların da değişimlerinin hesaplandığı karbon salınımı başlığında ise ilk sırada 8,2 puan ile Ukrayna geliyor. Norveç, İsveç ve Lüksemburg’un ilk sıralarda yer aldığı listede son sıralarda ise Pakistan, Etiyopya ve Türkiye geliyor. Türkiye 3,7 puan ile karbon salınımı endeksinde 76 ülke arasında 74. sırada.

Endeksin alt başlıklarından bir diğeri de iklim politikası. Her ülkenin puanındaki ağırlıklandırmaların %40’ını oluşturan iklim politikası, ülkelerin iklim eylemlerini, karbon fiyatlandırma girişimlerini, sürdürülebilir tarım politikalarını ve COVID-19 teşvik paketlerinde konunun dahiliyetini değerlendiriyor. Buradaki yüksek puan da ülkelerin iklim politikası, karbon fiyatlandırması, tarım ve teşvik politikaları gibi konularda güçlü bir performans gösterdiği anlamı taşımakta. Buna göre iklim politikası kategorisinde Yeni Zelanda, Danimarka ve Fransa ilk sıralarda. Son sıralarda yer alan ülkelerde; Guatemala, Paraguay ve Rusya. Türkiye ise bu listede 76 ülke arasında 65. sırada.

Yenilenebilir enerji kaynaklarının katkısı ve büyüme oranları hesaplanarak yapılan enerji geçişi endeksinde yüksek puan, yenilenebilir enerjinin ülkede hızla büyüdüğünü ve genel enerji piyasası içerisindeki payının arttığı anlamına gelmekte. Listedeki ilk 10 ülkeden 7’si ise Afrika’da bulunuyor. Bunun başlıca sebebi olarak ise yenilenebilir enerji maliyetlerinin artması ve bölge ülkelerin benimsediği politikalar olarak gösteriliyor. Etiyopya, Angola ve Uganda listede ilk 3 sırada yer alırken, Rusya, Ukrayna ve Katar ise son 3 sırada yer alıyor. Raporda Türkiye ise enerji geçişi endeksi sıralamasında 76 ülke içerisinde 51. sırada.

Diğer 3 kategoriye nazaran Türkiye’nin listede daha orta sıralarda (47/76) yer aldığı kategori ise yeşil toplum. Bu kategori yeşillendirme, ağaçlandırma, çevre koruyucu binaların geliştirilmesi, geri dönüşümlü ve hayvansal ürünlerin tüketimi gibi birçok gösterge dahilinde hesaplanıyor. Bu endekste yüksek puan değindiğimiz bu göstergelerde ülkelerin daha iyi bir genel performans gösterdiklerini açıklıyor. Bununla birlikte açıklanan listede ilk 5’te 4’ü Asya ülkesi. Singapur, İrlanda ve Güney Kore listede ilk sırada iken, Arjantin ve Yeni Zelanda son sıralarda. Rusya ise bu kategoride de son sıralarda yer almakta.

Türkiye’nin bu 5 kategori içinde en iyi performans sergilediği ise temiz inovasyon. Yeşil patent sayısı, temiz enerjiye ve gıda teknolojisine yatırım gibi göstergeler dahilinde hesaplanan bu endekste yüksek puan da bu ülkelerde daha fazla yeşil patent sayısı ve temiz enerji ve gıda teknolojisi gibi sektörlere daha fazla yatırım yapıldığı anlamına geliyor. Singapur, Finlandiya ve Şili bu kategoride listede 76 ülke arasında en üst sıradayken, Türkiye ise 15. sırada yer alıyor. Ayrıca rapora göre Katar, Cezayir ve Paraguay’da bu kategoride 76 ülke içinde en kötü performans gösteren ülkeler.

Türkiye’nin Yeşil Gelecek Endeksi’nde genel durumunu inceleyecek olursak Türkiye’nin diğer ülkelere göre en kötü performans sergilediği kategoriler karbon salınımı, iklim politikası ve enerji geçişi olmuş. Türkiye’nin en iyi performansı ise 76 ülke arasında 15. Sırada yer aldığı temiz inovasyon kategorisi.

Bunların dışında MIT Technology Review tarafından hazırlanan raporun öne çıkanlarında G20 ülkelerine de ayrı bir parantez açılmış. Her ne kadar paylaşılan tabloda 17 ülke yer alsa da Türkiye bu ülkeler içinde son sırada.