Ülkelerin COVID-19’a Yönelik Aldığı Önlemlerin Sıkılığı

Aralık 2019’da ilk kez Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıkan Koronavirüs, 11 Mart 2020 tarihinde Dünya Sağlık Örgütü tarafından pandemi ilan edildi. Salgının yayılımı farklı ülkelerde farklı seyirlerde gerçekleşirken, süreçte ülkelerin salgınla mücadele yöntemleri farklılık gösterdi.

Oxford Üniversitesi’nden araştırmacılar yürütme organları tarafından tarafından alınan Koronavirüs önlemlerini belirli kriterler altında incelediği “OxCGRT: Coronavirus Government Response Tracker” isimli bir veri seti hazırladı. Veri seti; 1 Ocak 2020 tarihinden başlayarak, dünya çapında uygulanan Koronavirüs önlemlerinin en güncel uygulamalarının gün gün derlenmesiyle oluşturuldu.

OxCGRT, COVID-19 döneminde dünyada yürütme organları tarafından alınan önlemleri on yedi ayrı ölçüt üzerinden inceliyor.

OxCGRT kapsamında yürütme organları tarafından alınan önlemlerin sıkılığını inceleyen bir endeks de mevcut (Government Stringency Index). Bu endeks bahsi geçen kriterlerden ilk dokuzu göz önünde bulundurularak oluşturuldu. Sürecin her bir günü için ayrı olarak hesaplanan politika sıkılık puanı 0’dan 100’e kadar, en az sıkı politikalardan en fazla sıkı politikaların uygulandığını gösteriyor.

Süreç boyunca “en katı” politikaların uygulandığını belirten, “Stringency Index” skoru 100 olan ülkeler 6 Eylül 2020 tarihi itibarıyla şu şekilde:

Yürütme tarafından COVID-19’a yönelik alınan “en sıkı” önlemlerin salgının hangi noktasında alındığı ülkeden ülkeye farklılık göstermekte. Örneğin; Hindistan’da toplam vaka sayısının 657 olarak belirtildiği 25 Mart 2020 tarihinde ülkede 21 günlük karantina uygulaması yapılırken, tüm yurtiçi ve yurtdışı seyahatlar askıya alındı. Umman’da ise ülke çapında karantina uygulaması toplam vaka sayısının 74 bin 858 olduğu 25 Temmuz 2020 tarihinde hayata geçti.

Ülkelerde yürütme tarafından COVID-19’a yönelik alınan önlemlerin sıkılığı tablodan incelendiğinde, ilgili ülkelerin “Stringency Index” skorlarının birbirine en fazla yaklaştığı tarih 5 Nisan 2020.

Dünyada Koronavirüs önlemlerinin alınmaya başlandığı ilk ülke olan Çin’de, “Stringency Index” skoru süreç boyunca 81.94’ü geçmiyor. Bu noktada Çin Halk Cumhuriyeti’nin uyguladığı politikalar; eğitim kurumlarının ve iş yerlerinin kapatılması, kamuya açık etkinliklerin iptali, 10 kişiyi aşan toplantılara ilişkin kısıtlamalar, toplu taşımanın durdurulması, Evde Kal uygulaması, ülke içi ulaşımın kısıtlanması, uluslararası ulaşımın yasaklanması ve koordineli kamuoyu bilgilendirme politikası şeklindeydi.

Türkiye’de ise “Stringency Index” skoru 11 Nisan 2020 tarihinde 77.78 ile en yüksek rakama ulaşıyor. T.C. İçişleri Bakanlığı, 11 Nisan 2020 tarihinde 30 büyükşehir ve Zonguldak’ta 48 saatlik sokağa çıkma yasağı uygulanacağını duyurmuştu. Endekse göre bu noktada Türkiye’de uygulanmakta olan COVID-19 önlemleri; eğitim kurumlarının tamamen kapatılması, bazı sektörleri kapsayan iş yerlerinin kapatılması, kamuya açık etkinliklerin iptali, Evde Kal uygulaması, ülke içi ulaşımın kısıtlanması, uluslararası ulaşımda sınırların kapatılması ve koordineli kamuoyu bilgilendirme kampanyası şeklindeydi. Bunlara ek olarak toplu taşımaların durdurulması önerilirken, toplantılara ilişkin bir kısıtlama mevcut değildi.