CIA COVID-19’a Neden Olan Virüsün Büyük İhtimalle Çin’deki Bir Laboratuvardan Sızdığını Açıkladı mı?

COVID-19 pandemisi, 2019’un sonunda Çin’in Wuhan kentinde başlamış ve 2020’de tüm dünyaya yayılmıştı. Dünya Sağlık Örgütü’nün pandemi ilanı ile başlayan süreçte hükümetlerin aldığı önlemler, kısıtlamalar ve aşı geliştirme süreçleri küresel tartışmaların merkezinde yer aldı. Buna paralel olarak ise sosyal medyada özellikle aşıların yan etkileri ve virüsün kökeni hakkındaki yanlış bilgi içeren iddialar geniş kitlelere ulaştı.  COVID-19’un artık küresel bir sağlık tehdidi olmaktan çıkmasına rağmen, salgın sonrası dezenformasyon içerikleri hâlâ zaman zaman sosyal medyada dolaşıma giriyor.

26 Ocak 2025 tarihli paylaşımda ABD istihbarat servisi CIA’in; COVID-19’a neden olan virüsün büyük ihtimalle Çin’deki bir laboratuvardan sızdığını açıkladığı iddia edilmiş. 

“Covid” “CIA” “laboratuvar” anahtar kelimeleri kullanılarak arama motorlarında İngilizce dilinde haber taraması yapıldığında konuyla ilgili birçok habere denk gelmek mümkün.

CIA 25 Ocak’ta COVID-19 pandemisine yol açan virüsün kökeni ile ilgili bir rapor yayımlamış. Bu rapora göre de virüsün büyük ihtimalle laboratuvar kaynaklı olduğu değerlendirilirken, bu sonuca “düşük güven” atfedildiği belirtilmiş. Yani, kanıtların yetersiz, belirsiz ve çelişkili olduğu vurgulanıyor. COVID-19’un kökenine ilişkin tartışmalar, Biden yönetimi döneminde yoğunlaşmış ve farklı devlet ajanslarının katılımıyla soruşturmalar yürütülmüştü. Haziran 2023’te yayımlanan raporda, ABD’deki istihbarat birimleri bu konuda fikir birliğine varamamıştı. The National Intelligence Council ve dört devlet ajansı, virüsün doğal yollarla evrimleştiğini savunurken, FBI ve Enerji Bakanlığı laboratuvar sızıntısı ihtimaline daha yakın olduklarını belirtmişti. CIA ise o dönemde tarafsız bir konum alarak bulguların yetersiz olduğunu açıklamıştı.

Ancak son yayımlanan rapor, CIA’nin pozisyonunda değişiklik olduğunu gösteriyor. Raporda, laboratuvar sızıntısı ihtimalinin doğal yayılma senaryosundan daha olası olduğu ilan edildi. Bu değişikliğin, Donald Trump yönetiminin göreve başlamasıyla bağlantılı olabileceği de düşünülüyor. Nitekim, 23 Ocak’ta göreve başlayan CIA Direktörü John Ratcliffe’in ilk talimatlarından biri bu raporun yayımlanması olmuş. Ratcliffe, Fox TV’ye verdiği demeçte hem laboratuvar sızıntısı hem de doğal yayılma senaryolarının hâlâ makul olduğunu belirtse de, CIA’nin artık ilk ihtimali daha olası gördüğünü söyledi.  CIA, laboratuvar sızıntısı ihtimalinin doğal yayılma senaryosundan daha olası olduğunu düşünse de, Çin hükümetinin iş birliği yapmaması nedeniyle virüsün kesin kökeninin asla tam olarak belirlenemeyebileceği de ifade ediliyor.

CIA’in pozisyonundaki değişiklik sosyal medyada bazı hesaplar tarafından virüsün kökeninin laboratuvar sızıntısı olduğunun kesinleştiği imasında bulunan başlıklarla paylaşıldı. Fakat CIA’in yeni değerlendirmesi kesin bir kanıt ortaya koymuyor ve “düşük güven” seviyesinde bir analiz olarak sunuluyor. Yani, her iki hipotez de hâlâ geçerli ve mevcut verilerin kesin bir sonuca ulaşmak için yetersiz olduğu vurgulanıyor. Üstelik pozisyondaki bu değişiklik yeni bir bulgu temelinde değil, önceden var olan bilgilerin yeniden değerlendirilmesiyle yapılmış. Sonuç olarak, SARS-CoV-2’nin kökeni hakkındaki belirsizlik devam ediyor ve CIA’in değerlendirmesi kesin bir yargıdan çok ihtimaller üzerine kurulu bir güncelleme niteliği taşıyor.