Havayolu Ulaşımı Daha Güvenli Hale mi Geliyor?

5 Şubat 2020 günü İzmir-İstanbul seferini yapan Pegasus Havayolları’na ait Boeing 737-800 tipi yolcu uçağı İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı’na iniş yaparken piste tutunamayarak pist dışındaki boşluğa düşmüş ve uçak içindeki 3 kişi de hayatını kaybetmişti. Bu olayın ardından ise yaşanan kazanın sebepleri kamuoyu tarafından pilotaj hatası, pilot kule iletişimi ve Sabiha Gökçen Havalimanı’ndaki yapımı tamamlanamayan bir diğer pist gibi sebeplerle tartışıldı. Uçak yolculuklarının güvenliğinin gündemde olduğu şu günlerde geçmişten günümüze hem küresel ölçekte gerçekleşen uçak kazalarına ilişkin istatistikleri hem de Türkiye’de gerçekleşen uçak kazalarını derledik.

Dünyada hava yolu kaza geçmişleri, Aviation Safety Network’ün (ASN) yayınladığı veriler ile rahatça görülebiliyor. Hollanda merkezli bağımsız bir kuruluş olan ASN, her yıl yolcu, kargo ve 14 ve daha fazla yolcu taşıma ruhsatına sahip sivil uçakları içeren istatistikler yayınlarken askeri uçakların yaptığı kazaları istatistiklerine eklemiyor.

ASN’nin açıkladığı verilere göre, 2019’da dünyada toplam 39 milyon uçuş gerçekleşti. Bu uçuşlardaki ölümcül kaza oranına baktığımızda ise, dünyada 2 milyonda bir ölümle sonuçlanan uçak kazasının gerçekleştiğini görmekteyiz. ASN’nin açıkladığı yolcu uçuşları kazaları istatistiklerine baktığımızda ise 2019 yılında 14 yolcu uçağının kaza yaptığı ve bu kazalarda toplam 267 kişinin hayatını kaybettiği görülmekte. Ayrıca açıklanan bu istatistikte intihar, sabotaj, uçak kaçırma vb. olayların da dahil olduğunu belirtmeliyiz. İçinde bulunduğumuz 2020 yılında ise yolcu uçağı kazası olarak belirtilen iki kaza mevcut. Biri İran’da düşürülen yolcu uçağı, bir diğeri ise Sabiha Gökçen Havalimanı’nda pistten çıkan uçak kazası.

Geçmişten günümüze dünyadaki yolcu uçağı kazalarını incelediğimizde ise 1946’dan bu yana dünyada toplam 2.400 yolcu uçağı kazası meydana gelmiş. Yolcu uçağı kazaları yıllar içerisinde belirgin bir düşüş gösterirken, en az kazanın yaşandığı yıllar toplam beş kaza ile 2017, 7 kaza ile 2015 ve 8 kaza ile 2014 yılları. En az ölümün gerçekleştiği yıllar ise 31 kişi ile 2017, 224 kişi ile 2013 ve 267 kişi ile 2019 yılı. Bu sonuçların ardından 2017 senesi de ASN tarafından 1946 yılından bu yana en güvenli uçuş yılı ilan edilmiştir. 2020 yılında ise yolcu uçağı kazası olarak belirtilen 2 kazada toplam 179 kişinin hayatını kaybettiği de ASN’nin güncel raporlarında belirtilmiş.

ASN’nin 1946 yılından bu yana derlediği verilere göre, ABD toprakları toplam 855 ölümcül kaza ve 10.812 ölüm ile kaza listesinin başında yer alıyor. Listede Rusya 527 kaza ve 8.475 kişi ile 2. sırada, Kanada ise 191 kaza ve 1.800 kişi ile 3. sırada yer alıyor. Ülkelere göre uçak kazası sayısını ve bu kazalarda ölen kişi sayısını incelerken bu ülkelerin hava sahalarındaki yıllık uçak trafiğine dair güncel bir data bulunmuyor. Dolayısıyla bu liste oransal olarak doğru bir sıralama sunmayabilir.

1946’dan bugüne kadar en fazla ölümlü kazanın gerçekleştiği kıtalar ise Avrupa, Kuzey Amerika ve Asya oldu. Avrupa’da 2019 yılına kadar 1.165, Kuzey Amerika’da 1.065, Asya’da ise 762 ölümcül uçak kazası meydana geldi. Ancak ASN tarafından açıklanan bu verilerde askeri kazaların dışında, suç olaylarıyla gelen kaza ve ölümler de dahil edilmemiş durumda.

ASN tarafından paylaşılan verilere göre yıllar içerisinde Türkiye sınırları içerisinde gerçekleşen yolcu uçağı kazalarını ve ölen kişi sayısını da aşağıdaki tablolarda görebilirsiniz.