Turist Sayısı Artıyor Ancak Turist Başına Harcama Düşüyor

Türkiye’de her yıl nisan ayının üçüncü haftası Turizm Haftası olarak biliniyor. Turizm Haftası, toplumda turizm bilincini geliştirmek, iç turizmi canlandırmak, turizm ve kültür değerlerini tanıtmak ve turizmi geliştirmek gibi amaçlar doğrultusunda 1976’dan bu yana ülkemizde kutlanmakta. Dünyada turizm, bölgesel ve ulusal kalkınmada ülkeler için önemli bir role sahip. Turizm kaynaklı gelirlerin ülkeye döviz girdisi ile doğrudan ilişki olduğu için turizm, ekonomiye doğrudan katkıda bulunuyor. Peki, Türkiye’nin bacasız sanayisinde, döviz kurunda büyük değişimler yaşanan 2018 senesinde durum nasıl gelişti? TÜİK’in turizm verileri kapsamında Türkiye’ye giriş çıkış yapan ziyaretçilerin sayısı her sene yayınlanıyor. Ziyaretçi sayısına dair kesin bilgilere ulaşılmasında “çıkış yapan yabancı ziyaretçiler” referans alınıyor. Bu doğrultuda, Türkiye’ye 2014-2015 senelerinde gelen ziyaretçi sayısını 36 milyon civarında iken 2016 yılında bu sayının 25 milyona düştüğü ve 2017 yılında yeniden artış göstererek 32 milyona ulaştığı görülüyor. 2018 senesinde ise bu artışına devam ederek ziyaretçi sayısı yaklaşık 39 milyonu buluyor. Bu bilgiler ışığında görülüyor ki ülkemize gelen yabancı ziyaretçi sayısı 2018 yılında bir önceki seneye oranla %21,4 artarak toplamda 38.951.902 kişiye ulaşmış.

Ülkeye gelen yabancı ziyaretçi sayısının yanı sıra, ziyaretçilerin seyahatleri süresince yaptıkları ortalama harcamaya bağlı olarak gerçekleşen döviz girdisi sonucu, yıllık turizm gelirinde meydana gelen değişim de turizm sektörünün etkisini ölçmede önemli bir kıstas. Turizm Bakanlığı’nın TÜİK’in verilerini baz alarak oluşturduğu 2018 Turizm İstatistikleri Genel Değerlendirme Raporu’na göre, turizm geliri 2018’de bir önceki yıla göre %12,3 artarak 29,5 milyar dolara ulaşmış. Bu 29,5 milyar dolarlık gelirin %81,41’i yabancı ziyaretçilerden elde edilirken bu gelirin %18,11’i yurt dışında ikamet eden vatandaşlar tarafından sağlanmış. Yine TÜİK’in verilerine göre, 2018 senesinde seyahat süresince gerçekleşen kişi başı ortalama turizm harcaması 647$ olarak kaydedilmiş. Bunun içerisinde yabancıların ortalama harcaması 617$ iken yurtdışında ikamet eden vatandaşların ortalama harcaması ise 801$ olarak belirtilmiş.

Turizmin ulusal ekonomi üzerindeki etkisini anlayabilmek için Gayri Safi Yurt içi Hasıla’daki payına bakmak da önem arz ediyor. Çünkü ödemeler dengesi içerisinde turizmin payı, ülkenin yıllık ekonomik seyrini belirleyebilecek nitelikte. Bu özelliği ile turizm, özellikle döviz sıkıntısı çeken ve cari açık veren ülkeler için önemli bir döviz kaynağı. 2018’de ziyaretçilerin ülkemizde kaldıkları süre boyunca yaptıkları ortalama harcamanın önceki senelere nazaran düşmesine rağmen, döviz kurundaki değişim nedeniyle turizm geliri bir önceki seneye göre artış göstermiş. Ancak bu haliyle bile 2018’deki turizm geliri, 2014 yılındaki kazancın hala altında seyrediyor. Yine de 2017 yılı ile kıyasladığımızda, 2018 yılında turizmin Gayri Safi Yurt içi Hasıla’daki payını arttırdığını ve %3,8 olarak karşımıza çıktığını görmekteyiz. Genel olarak turizm gelirlerini ve turizmin GSYH’deki payını birlikte incelediğimizde, 2014 yılına nazaran gelirdeki azalışa rağmen 2018’de %3,8’lik payı ile turizmin, GSYH’de son beş yıl içerisindeki en yüksek oranı yakaladığını söyleyebiliriz.

Turizm Bakanlığının yayınladığı Turizm İstatistikleri Genel Değerlendirme 2018 Raporu’na göre, gelen ziyaretçi sayısı 2018 yılında %21,84 artarak yaklaşık 39,5 milyon kişiyi buldu. Yine aynı raporda Türkiye’ye giriş yapan yabancı ziyaretçilerin hangi ülkelerden geldiğinin verisi bulunuyor. Raporda sunulan verileri derlediğimiz tablodan da görülebileceği gibi, geçtiğimiz yıl Türkiye’ye en çok ziyaretçi yaklaşık 6 milyon kişi ile Rusya’dan gelmiş. Sıralamada Rusya’yı; Almanya, Bulgaristan, İngiltere ve Gürcistan takip ediyor.

Yine TÜİK’in paylaştığı istatistiklere göre, geçtiğimiz yıl yurt dışına giden vatandaş sayısında bir azalma görülüyor. 2017 senesinde 9,4 milyonu bulan giden vatandaş sayısı, 2018’de yaklaşık 8,7 milyon kişiye ancak ulaşmış. Bunun yanı sıra, 2017 yılında Türkiye’den yurt dışına çıkan vatandaşların en çok tercih ettikleri seyahat rotası Gürcistan iken 2018 yılında en çok tercih edilen ülke Bulgaristan olmuş. Tabloda da görüleceği üzere, Bulgaristan’ı takip eden ülkeler sırasıyla Yunanistan, Gürcistan, Almanya ve İran. Yine 2017 senesinden farklı olarak en çok ziyaretçi giden ilk beş ülke sıralamasında 2018’de İtalya, yerini İran’a bırakmış.

Ayrıca TÜİK’in Eylül 2018’de paylaştığı Gelir Dağılımı ve Yaşam Koşulları İstatistikleri verilerine göre, 2017 yılında Türkiye’de nüfusun ancak %39,2’si evden uzakta bir haftalık tatil masrafını karşılayabiliyor.

Dünyada en çok ziyaret edilen şehir ve ülkelere baktığımızdaysa Türkiye’nin ilk 10’da yer aldığını görmekteyiz. Burada söz konusu ölçek, ziyaretçilerin seyahat ettikleri yerde en az bir gece konaklamış olmaları. MasterCard Global Destination’ın 2018 Raporu’na göre İstanbul, gelen ziyaretçi sayısı bakımından bu sene bir sıra daha öne gelerek dünyada 9. sırada yer almış. Raporun verilerine göre, 2018 yılında İstanbul’a 10,7 milyon kişi gelmiş ve en az bir gece konaklamış. Bangkok ise eski yerini koruyarak 2018’de yine Londra ve Paris gibi Avrupa’nın en gözde turistik yerlerini geride bırakarak 20 milyon ziyaretçiyle dünyada birinci sırada.

Gelen turist sayısı dünya sıralamasına baktığımızda da Türkiye’yi ilk 10’da görmekteyiz. Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü’nün 2018 Raporuna göre, Türkiye 37,6 milyon gelen ziyaretçi sayısı ile en çok ziyaret edilen sekizinci ülke konumunda. Yine aynı sıralamaya göre, dünyada en çok ziyaret edilen ülkeler sırasında Fransa, İspanya, ABD ve Çin başı çekiyor.

Gelen turist sayısı dünya sıralamasında Türkiye sekizinci sırada yer almasına rağmen turizm geliri dünya sıralamasında aynı konumda bulunmuyor. Yine Birleşmiş Milletler Turizm Örgütü 2018 Raporu’na göre, dünyada turizm gelirleri sıralamasında Türkiye, 14. sırada yer alıyor. Gelir sıralamasının başında ise 210,7 milyar dolar ile Amerika Birleşik Devletleri geliyor. ABD’yi izleyen ülkeler sırasıyla İspanya, Fransa, Tayland ve İngiltere.