Video Almanya’da Tuna Nehrinin Taştığını mı Gösteriyor?

Deprem, fırtına, sel ve su baskını gibi doğal afetler sırasında paylaşılan içerikler sosyal medyada amacından veya bağlamından koparılarak paylaşılabiliyor. Görsel manipülasyon yöntemiyle değiştirilen veya son dönemde yükselişte olan yapay zeka araçları kullanılarak üretilen içerikler; etkileşim alma, dezenformasyonun yayılması ve yanlış yönlendirme gibi sonuçlar doğuruyor. 

9 Eylül’de Instagram ve X platformlarında dolaşıma giren bir video da bahsi geçen içeriklerden biri. Bir yerleşim yerinin su altında kaldığını gösteren görüntülerin 2013 yılı Haziran ayında Almanya’nın Deggendorf kentinde Tuna nehrinin taştığını gösterdiği iddia edildi. Görüntülerden alınan ekran kesitleri tersine görsel aracıyla tarandığında, Youtube ve TikTok gibi platformlarda aynı videonun Eylül 2025’ten itibaren dolaşımda olduğu görülmekle birlikte, videonun kaynağına ulaşılamıyor. Bunun yanında, Google Görseller’de söz konusu videonun yakın zamanda görülmüş olabileceği bilgisi verilmiş. 

İlk bakışta oldukça olağan olduğu düşünülen video incelenmeye devam edildiğinde, videonun hızlandırılmış olmasına rağmen sol bölümde yer alan yaprakları dökülmüş ağacın ve çalıların rüzgardan etkilenmeyerek hiçbir şekilde hareket etmediği görülüyor. bu da sabit bir foreground (ön plan) üzerine yapay olarak üretilmiş bir arka plan olasılığını güçlendiriyor. Aynı şekilde gökyüzününde yer alan bulutların da durağan bir biçimde kaldığını görmek mümkün. 

Bununla birlikte, videoda suyun taşarak ovayı kapladığı kısımlar gerçek akıntı fiziğine uymayacak şekilde pürüzsüz ve tekdüze renk blokları halinde genişliyor. Binalar ise selde yavaş yavaş kaybolmak yerine eritilip siliniyormuş gibi görüntüden kayboluyor. Son karelerde suyun tüm alanı kaplamasına rağmen ufuk çizgisinin, bulutların ve dağların perspektifi hiç değişmiyor.

Görsel arama sonuçlarında görüntülerin Almanya’nın kenti Deggendorf yerine Königswinter kasabasının Drachenfels tepesinden olabileceği önerisi yer alıyor. Google Haritalar uygulamasından öncelikle Deggendorf kentinin uydu görüntüleri araştırıldığında, videodaki nehir yatağı ve şehir yapısının uyuşmadığı görülüyor. 

Ayrıca Deggendorf kentinin kuzeydoğu-güneybatı hattında kurulu iki adet köprü bulunurken, videoda söz konusu köprüler selden önceki saniyelerde bile görüntülerde yer almıyor. 

Ren nehri üzerine kurulu Königswinter kentinde bulunan Drachenfels tepesi Google Haritalar’da incelendiğinde ise şehir görüntüsünün bu tepeden olduğu anlaşılıyor.

Videoda yer alan şehir panoraması Google Haritalar’da aynı konumda bulunmasa da benzer açılardan tespit edilen ağaç ve bina benzerlikleri ile nehrin yatak biçimi karşılaştırıldığında, görüntülerin Königswinter kasabasında yer alan Drachenfels tepesinde kayda alınarak sonrasında “morfing” yapay zeka aracı kullanılarak üretildiği anlaşılıyor. 

Bir diğer deyişle Drachenfels’te çekilen bir fotoğraf veya kısa süreli bir video, morfing (dönüştürme) yöntemiyle ve sel efekti direktifleriyle iddiada paylaşılan video haline getirilmiş.  

2013 yılının Haziran ayında Almanya, Orta Avrupa’yı etkisi altına alan şiddetli yağışların ardından büyük bir sel felaketi yaşadı. Özellikle Tuna, Elbe ve Inn nehirleri taştı ve birçok kentte taşkınlar meydana geldi. On binlerce kişi evlerini boşaltmak zorunda kaldı, yüzlerce yerleşim yeri sular altında kaldı ve maddi hasar milyarlarca euroya ulaştı. 

Bavyera eyaletindeki Deggendorf ise felaketten en ağır etkilenen bölgelerden biri oldu. Tuna ve Isar nehirlerinin birleşim noktasında bentlerin yıkılmasıyla yüzlerce ev tamamen sular altında kaldı ve binlerce kişi tahliye edildi. O dönem Alman basını, Deggendorf’u “selin sembol şehri” olarak anmış, bölgedeki manzaraları ülke genelinde felaketin boyutlarını gösteren haberlerde öne çıkarmıştı.