Avrupa’da Ciddi Maddi Yoksunluk Oranı En Yüksek Üçüncü Ülke Türkiye

TÜİK, 2006 yılından beri her yıl, gelir dağılımı yanında yaşam koşulları ve yoksulluk gibi konulara ilişkin bilgileri içeren Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması'nı yayımlıyor. Bu araştırmaya göre Türkiye'de gelir dağılımı göstergeleri, pandeminin başladığı 2020 yılından bugüne olumsuz bir şekilde seyretti ve gelir dağılımında ciddi şekilde dalgalanmalar yaşandı. 2020'de Türkiye’de zenginlerin toplam gelirdeki payı yükselirken, “ciddi maddi yoksunluk” oranı da artış göstermişti.  2021 yılı için yayımlanan araştırmaya göre ise 2021’de Türkiye’de zenginlerin toplam gelirden aldığı pay düştüğü halde “ciddi maddi yoksunluk” oranı geçtiğimiz yılla neredeyse aynı durumda.

2021 yılında “eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirine" göre, en yüksek gelire sahip %20'lik grubun toplam gelirden aldığı pay, 2021'de bir önceki seneye kıyasla 0,8 puan azalarak %46,7 oldu. Ayrıca, toplumun en zengin %20'sinin gelirinin en yoksul %20'sinin gelirine oranı 0,2 puan artarak  %6,1'e yükseldi.

Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %60'ına göre son yılda ve aynı zamanda önceki üç yıldan en az ikisinde de yoksul olan fertleri kapsayan sürekli yoksulluk oranı da bir önceki yıla göre 0,1 puan artarak %13,8 oldu.

TÜİK ve Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat), finansal sıkıntıda olma durumunu ifade etmek için “maddi yoksunluk” kavramını kullanıyor. TÜİK’in ve Eurostat’ın ortak kullandıkları tanıma göre; aşağıda belirtilen dokuz maddenin en az üçünün ekonomik olarak karşılanamaması, maddi yoksunluk durumu olduğunu gösterirken bu maddelerden en az dördünün karşılanamaması ise ciddi maddi yoksunluk durumuna işaret ediyor.

Avrupa Birliği (AB) İstatistik Ofisi Eurostat’ın "ciddi maddi yoksunluk yaşayan ülkeler" başlıklı en güncel verileri 2020 yılına ait. 

2020 yılı verilerine göre de Türkiye’de nüfusun %27,4’ü yukarıda belirtilen ihtiyaçların en az dördünü karşılayamayarak maddi yoksunluk ile mücadele ediyordu.

Bu oran Eurostat verilerine yansımamış olsa da 2021 verisi TÜİK tarafından anket sonuçlarında 0,2 puan azalarak %27,2 olarak açıklandı.

2016 yılında  Türkiye'de ciddi maddi yoksunluk oranı %32,9’a yükselmişti. 2017’de ise %4,2 azalarak %28,7’ye gerilemişti. 2019'da da ciddi maddi yoksunluk oranı %26,3 oldu. Bu oran, 2018 yılında %26,5 iken 2019 yılında %26,3 olarak gerçekleşmişti.

Eurostat tarafından açıklanan en güncel verilere göre 2020 yılında Avrupa’da ciddi maddi yoksunluk çeken nüfus oranının en yüksek olduğu ülke Arnavutluk olurken 2020’de Avrupa’da ciddi maddi yoksunluk oranı en yüksek üçüncü ülke Türkiye oldu. Türkiye'yi Bulgaristan, Yunanistan, Romanya ve Sırbistan takip ederken ciddi maddi yoksunluk oranının en düşük olduğu ülkeler ise İsviçre, Lüksemburg, İsveç Norveç ve Hollanda oldu.

Bunun yanı sıra Avrupa’da, 2010 yılından bu yana yaşanan en yüksek ciddi maddi yoksunluk seviyesi, %10,2 olarak 2012 yılında gerçekleşmişti. Ancak 2013 itibarıyla bu oranda bir azalış eğilimi olduğunu söylemek mümkün. Bununla birlikte, 2019 yılında Avrupa nüfusunun %5,5  ciddi maddi yoksunluk yaşarken bu oranı 2020 yılında %5,9' çıktı.