Koronavirüs'e Karşı Avrupa'da Alınan Ekonomik Tedbirler

Koronavirüs salgını sağlık sistemlerini olduğu kadar, ekonomileri de ciddi bir şekilde tehdit etmekte. Salgınla boğuşan ülkelerin çoğu sıkı karantina ve sokağa çıkma yasağı uygulamalarıyla salgının yayılmasını ve sağlık sistemleri üzerinde oluşacak yoğunluğu kontrol etmeye çalışırken, bazıları da oluşacak ekonomik durgunluğu göze almamak adına, önlemleri arttırmamakta ısrarcı. Nitekim, ülkelerin salgın karşısında takındıkları tavır aslında insan hayatını mı yoksa ekonominin işleyişini mi ön planda tuttuklarına ilişkin önemli bir veri. Peki ekonomiyi durma noktasına getiren sıkı salgın önlemleri alan ülkelerin, bu durgunluğa karşı aldıkları önlemler nasıl?

DanimarkaKoronavirüs salgını karşısında Avrupa’da erken ve kapsamlı ekonomik önlem alan ülkelerden biri Danimarka. Danimarka hükümeti aldığı sıkı karantina ve sokağa çıkma yasağı önlemleri neticesinde gelir kaybı yaşayacak işletmelere, çalışanlarını işten çıkarmamaları halinde maaşların %75 ila %90’ını ödeme garantisi verdi. Ayrıca küçük ve orta ölçekli işletmelerin kredi borçları için garanti uygulamaları ve sabit giderler için yardım sağlanması da gündemde.

NorveçÖnlemler konusunda katı davranan bir diğer İskandinav ülkesi olan Norveç’te zorunlu olarak işten çıkarılan veya çalışma süreleri azaltılan çalışanlara işverenler tarafından tam maaş ödeme süresi 15 günden 2 güne düşürülüp, 3. günden itibaren 20 günlük bir süreç boyunca maaşların devlet tarafından ödenmesi yürürlükte. İşsizlik maaşları da tam maaşın %80’i kadar olacak şekilde güncellendi. Ayrıca, küçük ve orta ölçekli firmalar için kredi garantileri de yürürlükte.

İsveç Salgın karşısında diğer İskandinav ülkelerine göre daha gevşek bir politika sürdüren İsveç’te küçük işletmelerin krediye erişimlerinin kolaylaştırılması, kültür ve spor sektörlerine ekstra 1 milyar SEK miktarında destek sağlanması, havayolu şirketleri ve ihracat şirketlerine kredi garantisi sağlanması gibi sektörel önlemler var. Bunların yanı sıra, işverenlerin çalışan maliyetlerinin düşürülmesi ve bu maliyetlerin yarısından fazlasının devlet tarafından sübvanse edilmesi ile zorunlu işten çıkarma ile işsiz kalan veya çalışma saatleri zorunlu olarak azaltılan çalışanların maaşlarının %90’ından fazlasını alabilmesi amaçlanıyor. Ayrıca, hastalık maaşlarının Nisan ve Mayıs aylarında devlet tarafından ödenmesi, kendi işinde çalışan kişilerin de 14 gün boyunca ödeme almaları planlanmış. Dahası, çalışanların sosyal güvenlik ve vergi ödemeleri de işverenler tarafından ertelenebilecek.

Hollanda Önlem almada diğer ülkelere göre geciken Hollanda’da salgından etkilenen işletmelerdeki çalışanların maaşlarının %90’ına kadarını karşılamak ve restoranlar için ekstra önlemler almak gündemde. Önlemler arasında, salgın sebebiyle gelirinin en az %20’sini kaybedecek olan şirketlerin çalışanların maaşlarını 3 ay boyunca ödeyebilmelerini sağlayacak sigorta fonu, kendi işinde çalışanların 3 ay boyunca ekstra gelir yardımı alabilmesi, şirketlerin vergi ödemelerinde ertelemeler ve gecikme faizlerinin düşürülmesi, küçük ve orta ölçekli işletmeler için kredi garantileri gibi politikalar bulunuyor.

Almanya Almanya’da ise geçtiğimiz günlerde işletmelere 500 milyar €’luk bir kredi paketi oluşturuldu. Ardından bu meblağ Alman meclisine de sunularak 756 milyar €’ya çıkarıldı. Bu fonun 156 milyar €’luk kısmını sosyal yardımların oluşturacağı, geri kalan kısmının ise şirketlere kredi paketi olarak sunulacağı belirtildi. Vergi ödemesi ertelemeleri de ülkede gündemde. Bunun yanı sıra, işe gidemeyen çalışanların belirli bir süre çerçevesinde maaşlarının ödenmesi, küçük işletme ve serbest çalışanlar için toplam 50 milyar €’ya yakın tutarda doğrudan sübvansiyonlar, salgın sebebiyle kirasını ödeyemeyenlerin ev sahipleri tarafından evden çıkarılmalarını zorlaştıran önlemler gibi politikalar da yürürlükte.

Fransa Koronavirüs salgını karşısında Avrupa’da en çok can kaybının yaşandığı 3 ülkeden biri olan ve insanların sokağa çıkmalarının kısıtlandığı Fransa’da devlet, işsizler ve yeni işten çıkarılanlar için 45 milyar €’luk bir fon kullanılacağını açıkladı. Bununla birlikte bankaların şirketler için 300 milyar €’luk kredi paketi sağlayacağını da belirten yetkililer ayrıca şirketlerin elektrik, gaz ve kira ödemelerinin durdurulacağını ve sıkıntıdaki şirketlerin ileri bir tarihte gerekirse kamulaştırılabileceğini de gündeme getirdi.

İspanya İspanya’da alınan en önemli önlemlerin başında ülkede OHAL ilan edilişi geliyor. 13 Mart’tan bu yana OHAL içinde olan İspanya’da devlet, ülke GSYH’sinin %20’lik kısmına tekabul eden, 200 milyar €’luk da bir destek paketi açıkladı. Bu paketin 100 milyar €’luk kısmını ise küçük ve orta ölçekli şirketlere sağlanacak likidite oluşturuyor. Bununla birlikte ülkede işten çıkarılan ve krizden etkilenenler için kredi ödemelerinin askıya alınması gündemde. Ayrıca turizm ve ulaştırma sektörlerinin yanında yaşlı ve hasta bakımı için de oldukça yüksek bir bütçe ayrılması gündemde bulunuyor.

İtalya Avrupa’da Koronavirüs salgınından en çok etkilenen hatta dünyada en çok insanın hayatını kaybettiği ülke olan İtalya’da alınan ekonomik tedbirlerden en önemlisi, devlet tarafından açıklanan 25 milyar €’luk destek paketi. Bu acil destek paketinde ise 4 farklı madde yer alıyor. Ulusal sağlık sisteminin ve sivil koruma departmanlarının güçlendirilmesi için 3,2 milyar € ayıran yönetim, istihdam düzeylerinin ve gelirlerin korumasına ise 10,3 milyar €’luk bütçe ayırdı. 5,1 milyar euroluk kısım ise 340 milyar euroluk ek bir krediyi şirketlere ve hanehalklarına sunmak için tetikleyici olarak kullanılacak. Son madde ise vergi ödemelerinin askıya alınmasıyla birlikte işletmeler ve çalışanlar için vergi teşvikleri sağlama amacıyla 1,6 milyar €’luk bir tutarın ayrıldığı. Bunlara ek olarak kamu idarelerine destek için ödenecek tutar da 4,5 milyar € civarında.

İtalya Ekonomi Bakanlığı tarafından açıklanan detaylı önlemleri incelediğimizde de bazı maddeler dikkat çekiyor. Serbest çalışan işçiler için mart ayında 600 € ödenecek olması, sosyal güvenlik ağlarına erişimi olmayan 5 milyon insanın erişiminin sağlanması, Koronavirüsten kaynaklı işten çıkarılan kişilerin kredi geri ödemelerinin askıya alınması, 400 bin €’nun altında ciroya sahip ve çalışanı olmayan serbest meslek sahiplerinin stopaj vergilerinin mart ve nisan ayında askıya alınması, küçük ve orta ölçekli şirketler için sağlanacak kredi kolaylaştırmaları, geliri 40 bin €’nun altında olup çalışmaya devam edenlere 100 € bonus ücret ödenmesi, tıbbi koruma ekipmanı satın alımlarının kolaylaştırılması, doktor ve hemşire gibi sağlık personeli işe alımının artışı ve hızlanması bu maddelerden sadece bazıları.