Video Myanmar'da Yaşanan Deprem Sırasında Kırılan Fayı mı Gösteriyor?

28 Mart 2025’te Myanmar’ın Sagaing bölgesinde meydana gelen 7.7 büyüklüğündeki deprem, ülke tarihinin en yıkıcı depremlerinden biri olarak kayıtlara geçti. Çok sayıda yerleşim yeri ağır hasar aldı, yüzlerce kişi hayatını kaybetti ve binlerce kişi yaralandı. Özellikle kırsal alanlarda yıkımın boyutu büyük olurken, altyapı da ciddi şekilde zarar gördü. Depremle beraber sosyal medyada da çok fazla iddia dolaşıma girdi. Bu iddialardan biri ise deprem sırasında fay atımını gösterdiğini iddia eden video.

Video, bir yapının güvenlik kamerası tarafından kaydedilmiş ve sarsıntıyla başlıyor. Sarsıntı devam ederken, zemin aniden hareket etmeye başlıyor. Kameradaki görüntüye göre, birkaç yüz metre uzaklıktaki bölgenin sabit kalmasına karşın, yapının bulunduğu yerin çok hızlı bir şekilde kaydığı görülüyor.

Belirlenen anahtar kelimelerin İngilizce karşılıklarıyla yapılan aramalarda, olayın dünya genelinde de haberleştirildiği ve bazı bilim haber sitelerinde yer aldığı görülüyor. Haberlere göre videoda görülen görüntü gerçekten bir fay atımını gösteriyor ve bu tür kayıtlar oldukça nadir. Binanın farklı açılardan çekilmiş görüntülerine de ulaşılıyor. Her ne kadar doğrudan 5.5 metre atıma dair net bir veri bulunmasa da, bölgede 6 metreye kadar yer değişimlerinin yaşandığı bilindiğinden, videodaki ölçümün gerçekçi olduğu değerlendiriliyor. Kısacası, video deprem sırasında kaydedilmiş ve doğrudan fay hareketini gösteren ender görüntülerden biri.

Fay atımı, yer kabuğundaki iki blok arasındaki bir fay hattı boyunca meydana gelen ani yer değiştirmeyi ifade eder. Bu hareket, biriken tektonik gerilimin aniden boşalmasıyla oluşur ve genellikle deprem sırasında gerçekleşir. Atımın yönüne göre doğrultu atımlı, düşey atımlı veya oblik (karma) atımlı faylardan söz edilir. Yatay atım, genellikle fayın her iki tarafının yatay düzlemde farklı yönlere kaymasıdır (örneğin Kuzey Anadolu Fayı gibi). Düşey atım ise bir tarafın diğerine göre yukarı ya da aşağı kayması şeklinde görülür. 

Fay atımları, bir depremin büyüklüğü ve yüzey kırığı uzunluğu hakkında önemli bilgiler sunar. Büyük atımlar, yüzeyde gözle görülür bozulmalara, altyapı hasarlarına ve coğrafi şekillerde kalıcı değişimlere yol açabilir. Bu nedenle, fay atımının görüntülenmesi, hem bilimsel kayıt açısından çok değerlidir hem de yerel afet risklerinin belirlenmesinde kritik rol oynar.