Türkiye’de ve Bazı Avrupa Ülkelerindeki Asgari Ücret – Milletvekili Maaşı Karşılaştırmasına Dair İddialar Doğru mu?

Bir Facebook sayfası tarafından 4 Ekim 2020 tarihinde yapılan paylaşımda, bazı Avrupa ülkelerindeki ve Türkiye’deki asgari ücret ve milletvekili maaşı miktarlarının oranları karşılaştırıldı. Paylaşımda Fransa, Hollanda, Belçika, İsveç, İngiltere, İspanya, Yunanistan’da milletvekili maaşları asgari ücretin 3 ila 4 katıyken Türkiye’de bir milletvekili asgari ücretin 14 katı kadar kazanıldığı iddia edildi. Gönderi 290 binden fazla görüntülenme alırken bin 600’den fazla paylaşıldı.

Paylaşımda geçen metin şu şekilde:

Doğruluk Payı’nın milletvekillerini maaşlarını analiz ettiği başka bir doğrulamada bu konu incelendi. Milletvekilleri ve bakan maaşları Türkiye Büyük Millet Meclisi Üyelerinin Ödenek, Yolluk ve Emekliliklerine Dair Kanun hükümleri çerçevesinde belirleniyor. Bu kanunun birinci maddesinde geçen hüküm ise şöyle; "Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerinin aylık ödeneklerinin tutarı, en yüksek devlet memurunun almakta olduğu miktardır.

En yüksek devlet memuru ifadesi Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı için kullanılıyor. Dolayısıyla milletvekili ve bakanların maaşlarının baz alındığı maaş Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanına ödenen maaş. Fakat milletvekili maaşları çeşitli kesintilere ve vergilere uğruyor. Bu sebepten ötürü maaşlar dönem dönem farklılık gösterebiliyor. 2020 yılında milletvekili maaşlarına resmi bir kaynaktan ulaşılamadı.

Doğrulama platformu Teyit’in yaptığı araştırmaya göre milletvekili maaşlarını üç aylık dönemler aralığında almakta. Teyit’e göre 2018 yılında milletvekillerinin maaşı aylık hesaplandığında 19 bin 601 TL. 2020 yılında milletvekillerine ödenen maaş araştırıldığında resmi verilere ulaşılamasa da farklı gazetelerde yayınlanan haberler incelendi. Birgün Gazetesi ve Yeniçağ Gazetesi’ni karşılaştırdığımızda bir vekile 12 ayda ödenen maaş toplamda 294 bin 852 lira olurken milletvekillerinin 2019 yılında ayda 23 bin 530 lira olan milletvekili maaşı 2020 yılında ayda 24 bin 471 TL oldu. Yani Türkiye’de milletvekillerinin aylık maaşı yaklaşık 25 bin TL.

2020 yılında brüt asgari ücret 2 bin 943 TL olurken net asgari ücret 2 bin 324 TL oldu. Bu durumda 25 bine yakın olan milletvekili maaşı net asgari ücretin yaklaşık 10 katına tekabül ediyor.

Eurostat verilerine göre Fransa’da brüt asgari ücret bin 539 Euro. Fransa’da milletvekillerinin brüt maaşı 2020 için 7 bin 239 Euro. Bu durumda Fransa’da milletvekillerinin maaşı asgari ücretin 4,7 oranla yaklaşık 5 katı olduğu anlamına geliyor.

Eurostat verileri incelendiğinde 2020’de Hollanda’da brüt asgari ücret bin 680 Euro. Hollanda'da asgari ücret kişinin yaşına göre değişiklik gösteriyor. Hollanda hükümetinin resmî sitesinde asgari ücretin yaşlara göre değişimini gösteren veriye ulaşılabiliyor.

Hollanda’da milletvekillerinin aldığı maaş ise 2020 yılı verilerine göre 8 bin 372 Euro ile yaklaşık 9 bin Euro. Yani Hollanda’daki milletvekili maaşları da asgari ücretin yaklaşık 5 katı.

Belçika’daki asgari ücret miktarlarına yine Eurostat’ın paylaştığı verilerden ulaşılabiliyor. Buna göre Belçika’da brüt asgari ücret 2020’de bin 625 Euro. Belçika’da 2020 verilerine ulaşılamasa da 2018’de milletvekili maaşı 7 bin 230 Euro. Yani Belçika’daki milletvekili maaşlarının asgari ücretin yaklaşık 4 katı olduğunu söylemek mümkün.

Eurostat verileri incelendiğinde İsveç’te hükümet tarafından belirlenmiş bir asgari ücret bulunmadığı görüldü. Ödenecek asgari ücretler yıllık olarak toplu sözleşme yöntemiyle belirleniyor. Milletvekillerine verilen maaş ise 66 bin 900 İsveç kronu. Bu da yaklaşık 6 bin 630 Euro’ya karşılık geliyor.

Eurostat’ın 2020 verilerine göre İngiltere’de asgari ücret brüt bin 583 Euro. İngiltere’deki asgari ücret de Hollanda’daki gibi yaşa göre farklılık gösteriyor. İngiltere’de işverenler 25 yaşına kadar olan her çalışanına en az asgari ücret vermek zorunda. Çalışan, 25 yaşından büyük ise farklı bir ücret ödeniyor. Bu kriterlere göre ücret bilgilerini İngiltere hükümetinin resmî sitesinden görmek mümkün.

İngiltere’de milletvekili maaşları ise 2020 Nisan verilerine göre yıllık yaklaşık 82 bin Sterlin. Aylık maaş miktarı ise (Ekim 2020 kur verilerine göre) 7 bin 500 Euro seviyelerinde. Bu durumda milletvekili maaşlarının asgari ücretin yaklaşık 5 katı olduğu söylenebilir.

Eurostat’ın 2020 verilerine göre İspanya’nın brüt asgari ücret maaşı bin 108 Euro. Milletvekillerinin maaşı ise 3 bin 50 Euro. Bu durumda İspanya’daki milletvekili maaşı 2020’de asgari ücretin yaklaşık 3 katı.

Yunanistan’ın asgari ücreti araştırıldığında yine Eurostat verilerinden yararlanıldı. 2020 verilerine göre Yunanistan’ın brüt asgari ücreti 758 Euro.

Fakat, Yunanistan’ın milletvekilleri maaşlarına dair bir verilere ulaşılamadı. Doğrulama platformu Teyit’e göre, 2017 senesine ait milletvekili maaşının “basic salary” olarak hesaplanmış hali 5 bin 135 Euro. Bu miktarı 2020 yılına ait brüt asgari ücret miktarı olan 758 Euro ile karşılaştırıldığında Yunanistan milletvekili maaşları asgari ücretin yaklaşık 7 katı olduğunu görmek mümkün.

İddia KISMEN YANLIŞTürkiye’de asgari ücret ile milletvekili maaşı arasındaki fark iddia edildiği gibi 14 kat değil, 10 kat seviyelerinde. Bunun yanı sıra diğer ülkeler için iddia edilen miktarlarda çoğunlukla daha yüksek. Fransa için asgari ücret ve milletvekili maaşları arasındaki fark 3 katı diye iddia edilirken farkın 4 kat olduğu görülebiliyor. Ayrıca, Yunanistan’da da bu fark 4 olarak iddia edilse de milletvekilleri maaşlarının asgari ücretten 6 kat daha fazla olduğunu söylemek mümkün. Fakat karşılaştırılan ülkeler arasında Türkiye asgari ücret ve milletvekili maaşları arasındaki en büyük farkın olduğu ülke.