Suudi Arabistan’da Bir Kadın, Protestoda Önde Yer Aldığı İçin Başı Kesilerek İnfaz mı Edilecek?

20 Eylül 2018 tarihinde bir Facebook kullanıcısı tarafından paylaşılan görselde, Suudi Arabistan’da bir kadının bir protestoda önde yer aldığı için başı kesilerek idam edileceği iddia edildi. Bu içerik son 24 saatte 15 bini aşkın görüntülendi ve 5 binden fazla paylaşım aldı.

Facebook paylaşımında kullanılan fotoğraftaki kadın Suudi Arabistan’da yaşayan Şii Aktivist Israa al-Ghomgam. Ülkede Şii nüfusunun en yoğun şekilde yaşadığı kent olan Katif’de 1989 senesinde doğan Ghomgam, bir insan hakları aktivisti. Ghomgam, Şii nüfusa karşı uygulanan ayrımcı politikaların ortadan kaldırılması ve siyasi tutsakların serbest bırakılması talepleriyle 2011’den itibaren Katif bölgesinde sürmekte olan hükümet karşıtı protestoların önemli figürlerinden birisi olmuş.

8 Aralık 2015 tarihinde güvenlik güçleri tarafından yapılan baskınlarda Israa al-Ghomgam ve kocası tutuklanmış. Israa al-Ghomgam’ın tutukluluğu o tarihten beri devam ediyor.

Ghomgham’ın da içinde bulunduğu altı kişi için idam cezası istendiği haberi 2018’in Ağustos ayın birçok medya kuruluşu tarafından haberleştirilmiş. Sivil toplum kuruluşları Israa al-Ghomgam için kampanyalar düzenlemiş, Birlemiş Milletler de bir açıklama yayınlamış. Tutuklu bulunan altı kişi “protestoları kayıt altına alıp sosyal medyada yaygınlaştırmak’’, “protestolara katılmak’’, “isyancılara moral destek vermek’’ gibi suçlamalarla yargılanmış. Israa al-Ghomgam’ın Suudi Arabistan’da idamı istenen ilk kadın aktivist olduğu da haberlerde ve kampanyalarda belirtilmiş. Uluslararası Af Örgütü ulaştığı mahkeme belgelerinde savcının Ghomgham ve beş sanığın başlarının kesilerek idamını talep ettiğini belirtmiş. Suudi Arabistan’da söz konusu bu cezanın uygulanabilmesi için kralın onayı gerekli. Savcının böyle bir istekte bulunup bulunmadığıysa kesin olarak bilinemiyor.

Ghomgham’ın idam edildiğine dair iddialar Ağustos ayında yayılmaya başladıktan sonra Ghomgham’in kız kardeşi ve aktivistler bu iddiaları yalanlamış ve davanın sürdüğünü belirtmişler.

Şubat 2019’da çıkan haberlere ve Uluslararası Af Örgütü’nün açıklamasına göre savcı Ghongham için istediği iddia edilen idam cezasını geri çekmiş. Suudi Arabistan’da insan haklarının iyileştirilmesi için çalışan bir sivil toplum kuruluşunun aktarımına göre de, Suudi Arabistan yönetimi Birleşmiş Milletler raportörünün aktivistlerle ilgili mektubuna verdiği yanıtta, Ghomgham için hiçbir zaman idam cezası istenmediğini ancak geriye kalan dört aktivist için bu cezanın talep edildiğini belirtmiş.

Tüm bu bilgiler değerlendirildiğinde fotoğrafta görünen Israa al-Ghomgam’in başı kesilerek infazının kesinleştiği iddiası doğru değil. 2018 senesinde böyle bir söylentinin yayıldığı ancak 2019’da yetkili kurumların açıklamalarına göre yargılama ve tutukluluk hali sürse de kendisi için idam cezası istenmediği anlaşılmakta.

İddia KISMEN YANLIŞ 

Bir Facebook kullanıcısının 2018’de paylaştığı içerikte bulunan görseldeki kadının Suudi Arabistan’da bir protestoda önde yer aldığı için başı kesilerek infazına karar verildiği iddiası tam doğru değil. Fotoğraftaki kadın Israa al-Ghomgam isimli bir aktivist ve ‘’protestolara katılmak’’, ‘’protestoları kayıt altına alıp sosyal medyada yaygınlaştırmak’’ gibi suçlamalarla 2015 senesinden beri tutuklu fakat kendisi hakkında idam cezası istendiği, içeriğin oluşturulduğu tarih için doğrulanamadığı gibi 2019’da Ghomgam’ın idam ile yargılanmadığı hem insan hakları alanında çalışan sivil toplum kuruluşları hem de Suudi Arabistan yönetimi tarafından ifade edilmiş. Israa al-Ghomgam’ın protestolara katıldığı doğru fakat infazına yönelik kesin bir karar olduğu yanlış. Herhangi bir zamanda idamının istenip istenmediğiyse belirsizliğini koruyor. Suudi Arabistan yönetimi böyle bir durumun hiçbir zaman söz konusu olmadığını belirtirken, birçok diğer kaynak oluşturulan kamuoyu baskısı ve yürütülen kampanyalar sonucunda bu isteğin geri çekildiğini belirtmiş.