Orhan Gazi’ye Atfedilen Ekmek Hikayesi Doğru mu?

Tarih, sosyal medyada en çok ilgi gören konular arasında yer alıyor. Bu ilgi, spekülatif tarih anlatılarını ve doğruluğu şüpheli iddiaları da hızla yaygınlaştırıyor. Ekmeğin üzerindeki çiziklerin dini bir anlam taşıdığı ve Orhan Gazi’nin bu yüzden sadece tek çizik atılmasını emrettiği yönündeki iddia da, bu tarz etkileşim odaklı paylaşımlardan biri olarak öne çıkıyor. 

İddiaya göre Orhan Gazi, ekmeklerin üzerindeki üç çizginin Hristiyanlıktaki Teslis inancını simgelediğini öğrenince bir ferman yayınlayarak Müslüman fırıncıların ekmeklerine yalnızca tek çizik atmasını emretmiş. Bu geleneğin günümüze kadar sürdüğü de belirtilmiş. 

Söz konusu iddiayla ilgili olarak ilk paylaşım Facebook platformunda 15 Eylül 2017’de yapılmış. Daha sonraki yıllarda ise sadece sosyal medyada değil çeşitli haber sitelerinde de aynı hikaye paylaşılmış. Fakat bu paylaşımlarda herhangi bir kanıt belirtilmiyor. 

İddiada bir fermandan bahsedildiği için Orhan Gazi dönemine dair kaynaklara bakılabilir. Bu dönemi en iyi anlatan isimlerden biri Aşıkpaşazade. Onun Tevârîh-i Âl-i Osman adlı eseri, Osmanlı’nın ilk yıllarını anlatan en bilinen kaynaklardan biri. Bu hikâyeyi kontrol etmek için de oldukça uygun bir metin. Ama eser tarandığında ekmekle ya da fermanla ilgili böyle bir bilgiye rastlanmıyor. Günümüzde ekmeğe çizik atılmasının sebebi dini değil, daha çok pişirme tekniğiyle ilgili. O çizgi sayesinde ekmek dengeli kabarıyor, içerideki gaz düzgünce çıkıyor ve ekmek daha güzel bir şekil alıyor. Orhan Gazi’ye bağlanan bu hikâye ise tarihi bir belgeye dayanmıyor. Muhtemelen kulaktan kulağa yayılmış, zamanla halk arasında efsaneye dönüşmüş bir anlatı.