İspanyol Gribinden Dolayı Yaşanan Ölümlerin Nedeni Aşı mı?

Bir Facebook sayfasında 27 Aralık 2020 tarihinde yapılan bir paylaşımda kim olduğu belirtilmemiş ve Almanca konuşan bir kişinin videosunda İspanyol gribinde ölümlerin nedeninin aslında aşı olduğu iddia edildi. Video 2700’den fazla beğeni almış.

Paylaşımda geçen iddia şu şekilde:

“Yüzyılın Yalanı 1918 SAHTE İspanyol Gribindeki Ölümler AŞIYLA Gelmişti ! Bilgilenmek, salgın korkusuna karşı en iyi ilaçtır! İlk küresel aşılar 100 yıl önce Birinci Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru gerçekleşti. Hemen ardından 100 milyon insanı öldüren, şimdiye kadar bilinmeyen bir hastalık ortaya çıktı. Bu daha sonra "İspanyol gribi" olarak tanındı. Ancak o zamana ait doktorların eski kitaplarını okursanız, grip salgınının tamamen farklı bir resmini görürsünüz: kitlesel ölümleri tetikleyen gerçekte AŞILARDI.”

Benzer video Youtube’da, Twitter’da ve çeşitli internet sitelerinde yer almış.

Videonun kontrolü yapıldığında Almanca konuşan kişinin söyledikleriyle Türkçe altyazıların uyuştuğu tespit edilebiliyor. Bu nedenle bu doğrulamada altyazıda dile getirilen iddiaların kontrolü yapıldı.

İspanyol gribi modern tarihin en ölümcül salgını olarak kabul ediliyor. 18 ay içerinde dünya nüfusunun %40’ının bu hastalığa yakalandığı tahmin ediliyor. 1918’de Birinci Dünya Savaşı’nın hemen ardından başlayan salgının nerede başladığı hakkında tam bir bilgi mevcut olmasa da hastalığın İspanya’da başladığına dair bir kanı nedeniyle hastalığa bu isim verilmiş. Bu 18 ay içerisinde 50 milyona yakın insan hayatını kaybetti. Hastalık ABD’den Avrupa’ya ve Pasifik Adalarına kadar çok geniş bir alana yayıldı. ABD Başkanı Woodrow Wilson da bu salgında hayatını kaybetti.

İddianın temelinde o dönemde bir grip aşısının var olduğu ve askerlere aşı yapılınca ölümlerin ciddi ölçüde arttığı yatıyor. Bu nedenle, o dönemde aşının olup olmadığı iddianın esas noktasını oluşturuyor. Amerikan Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri (Centers for Disease Control and Prevention – CDC) sayfasında 1918’de yaşanan salgının kuş gribi kökenli H1N1 virüsünden kaynaklandığı ifade edilmiş. 500 milyon kişinin hastalığa yakalandığı ve 50 milyon insanın ise vefat ettiği tahmin ediliyor. CDC’ye göre o dönemde “gripten koruyacak aşı ve ikincil bakteriyel bulaşmaları tedavi edecek antibiyotikler mevcut değildi”. O dönemde alınan esas tedbir, izolasyon, karantina, kişisel hijyen, dezenfektan kullanımı ve kamusal toplanmaların kısıtlanması gibi önlemler alınmış.

History.com ise grip aşısının bulunuşunun 1940’larda olduğunu ve aşı üreticilerinin üretimini rutin hale getirdiğini yazmaktadır.

Diğer taraftan, bu dönemde grip hastalığının kökenin ne olduğuna dair bir tartışma mevcuttu. Grip hastalığının nedeninin bakteriler olduğu Richard Pfeiffer gibi o dönemin ünlü bakteriyolojistleri tarafından savunuluyordu. O dönemde bakterilerin şarbon, kolera ve veba gibi hastalıkların kaynağı olduğu biliniyordu. Clinic Oncology sitesindeki bilgiye göre o dönem bakteri önleyici aşılamanın etkisiz ve klinik denemelerinin başarısız olduğu ifade edilmiş. Virolojinin daha gelişmemiş olması ve virüslerin mikroskoplarda görünmesi için bakterilerden daha küçük olması grip hastalığının bir virüsten kaynaklanabileceği şüphesini doğurdu. Bu nedenle, hastalığa doğru tanı konamıyordu. Ancak 1933 yılına gelindiğinde, grip aşısı için yolu açacak olan influenza A virüsü izole edilebildi, 1936 yılında virüsün gelişebileceği doku yapısı sağlanabildi, 1938’de ABD askerleri ve 1946’da kitlesel aşılama yapılabildi.

İddia YANLIŞ

Videoda bahsedildiği şekliyle aşı nedeniyle İspanyol gribinden insanların öldüğü bilgisi doğru değil, çünkü bu dönemde grip aşısı daha bulunamamıştı.