Sağlık Bakanı Fahrettin Koca Turkovac Olmadı mı?

Bir Twitter hesabı tarafından 6 Ocak 2022 tarihinde yapılan paylaşımda Fahrettin Koca’nın Turkovac aşısı olmadığı iddia edildi. Gönderi 1300’den fazla retweet 2800’den fazla beğeni almış.

Paylaşımda geçen metin şu şekilde:

Turkovac, Sağlık Bakanlığı ve Erciyes Üniversitesi tarafından geliştirilen inaktif COVID-19 aşısı. Erciyes Üniversitesi Aşı Araştırma ve Geliştirme Merkezi, 14 Nisan 2020 tarihinde SARS-CoV-2 gen haritasının çıkarıldığını açıkladı. Faz 1 çalışmaları Kasım 2020’de başladı ve 44 kişi üzerinde denendi. Şubat 2021’de ise faz 2 çalışmaları devam ederken 250 kişi üzerinde denendi. Faz 1 ve 2 sonuçlarının başarılı devam etmesi üzerine 22 Haziran 2021 tarihinde faz 3 klinik çalışmalarına geçildi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yaptığı basın açıklamasında COVID-19 aşısının adı Turkovac olarak açıklandı. 22 Aralık 2021 tarihinde ise Sağlık Bakanı Fahrettin Koca Turkovac’ın acil kullanım onayı aldığını açıkladı. 30 Aralık 2021 itibarıyla şehir hastanelerinde randevu sistemiyle Turkovac uygulanmaya başladı.

Faz 3 çalışmaları devam ederken inaktif COVID-19 aşısı Turkovac’ın klinik öncesi çalışmalarının sonuçları “Vaccines” dergisinde yayımlandı. Buna göre, fareler ve dağ gelincikleri üzerinde bağışıklık oluşturduğu gözlemlendi. Fareler üzerinde denenen aşı SARS-CoV-2’ye karşı tam koruma sağladığını gösterdi. Makaledeki verilere dayanarak Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu tarafından yetkilendirilerek ve faz 3 klinik geliştirme sürecine girdi.

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca 29 Aralık 2021 tarihinde Bilim Kurulu toplantısının ardında kameraların karşısında hatırlatıcı dozunu oldu. Ankara Şehir Hastanesi’nde Turkovac hatırlatıcı dozunu uygulatan Koca, “Turkovac 50 yıldan sonra hücreden başlayarak üretim safhasına kadar gelen ilk yerli aşımız oldu. En son 24 yıl önce 1998’de verem aşısı üretilmişti. Yüzde yüz yerli Türk bilim insanları tarafından geliştirilen bu aşının tarihi öneme sahip olduğunu ifade etmek istiyorum. Bunu bekleyen birçok vatandaşımızın olduğunu biliyoruz. vatandaşlarıma Turkovac ile aşı olmalarını, özellikle hatırlatma dozlarını da Turkovac ile yaptırmalarını ısrarla tavsiye ediyorum.” açıklamasında bulundu.

Söz konusu iddiada Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın hatırlatıcı dozu olmadığını ve hemşirenin enjeksiyonu değiştirdiği iddia edilmişti. İddiada yer alan videonun bir kesitinde Sağlık Bakanı Koca’nın aşı olacağı sırada hemşirenin elindeki enjektörü bırakıp yeni bir enjektör aldığını gösteriyordu. Canlı yayında Turkovac aşısı olan Koca’nın aşı uygulamasının her aşaması kameralar karşısında kaydedilmiş. Videonun tamamı izlendiğinde hemşire, aşının bulunduğu cam şişe olan flakondan enjektöre ilacı çekiyor. Aşı uygulama prosedürüne göre, iğne ucu deforme olduysa ya da aşının uygulama yolu gerektiriyorsa iğne ucu değiştiriliyor. Videonun 1.25 dakikasında, ilacı enjektöre çektikten sonra flakonun yanında duran çekmeceli dolabın üstüne bıraktığı net bir şekilde görülüyor. Çekmeceli dolabın üstündeki flakonu hemşirenin yanında bulunan başka bir sağlık çalışanı flakonu soğuk saklama dolabına kaldırdığı görülüyor.

Bir Twitter hesabı tarafından yapılan paylaşımda Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın hatırlatıcı dozu Turkovac olmadığı iddia edilmişti. İddiada yer alan videonun tamamı izlendiğinde hemşirenin flakondan enjektöre ilacı çektikten sonra flakonu çekmeceli dolabın üstüne bırakıyor. Başka bir sağlık çalışanı ise flakonu hemen yanında duran soğuk saklama dolabına kaldırıyor. Aşı uygulamalarında prosedür flakondan ilacı enjektöre çekerken daha uzun bir iğne kullanılıyor ve bu işlem tamamlandıktan sonra uzun iğne ucu kısa iğne ucuyla değiştiriliyor. Videonun bir parçası manipüle edilerek paylaşılmış. Hemşirenin flakondan çektiği ilacın Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’ya doğrudan uygulandığı net bir şekilde görülüyor.