DSÖ’nün Yaş Dilimlerini Değiştirdiği İddiası Doğru mu?

Sağlık

İlk yayın :

9 Eylül 2025

Yazar:

Eylül Büyüktunca

İddia şöyle;

Bir X hesabı tarafından 3 Eylül 2025 tarihinde yapılan bir paylaşımda, DSÖ’nün yaş dilimlerini değiştirdiği iddia edildi.

3 binden fazla beğeni alan iddia farklı hesaplar tarafından da paylaşılmış.

İddia YANLIŞ

DSÖ rapor ve istatistiklerde farklı yaş aralıkları kullansa da, resmi olarak “ergen”i 10–19 yaş, “genç”i 15–24 yaş ve “yaşlı”yı 60/65 yaş ve üstü olarak tanımlıyor. 0–17’nin ergen ya da 17–45’in genç kabul edildiğine dair bir düzenleme ise bulunmuyor.

DSÖ Yaş Dilimlerinde Değişiklik Yapmadı

Uzayan ömürler, gençliğe verilen aşırı önem ve yaşlılığı çoğu zaman bir hastalık ya da problem olarak görmek son yıllarda toplumlarda sıklıkla karşılaşılan bir durum haline geldi. Bu bağlamda uzun süredir dolaşımda olan bir iddia göze çarpıyor; Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)’nün yaş gruplandırmalarını değiştirdiği ve gençlik sınırını yukarı çektiği iddiası. Bu iddiaya göre 0-17 yaş arası ergen sayılırken 17-45 arası genç; 45-65 arası orta yaş; 65-80 arası yaşlı ve 80-99 uzun ömürlü olarak sınıflandırılıyor.

İddianın dolaşıma girmesi epey eskiye dayanıyor. 2017 yılında Osman Müftüoğlu’nun Hürriyet’teki köşesinde “66-79 yaş artık orta yaş” başlığı ile yazdığı yazının ardından DSÖ’nün gençlik sınırını yukarıya çektiği iddiası yayılmaya başlamıştı. Daha sonrasında Osman Müftüoğlu bu yazı için brilio.net’teki bir yazıyı kaynak aldıklarını belirtip aslında bu haberin doğru olmadığına yönelik bir tekzip yazısı yayımlamıştı. Brilio.net’de “65 yaş hala genç” başlığı ile yer alan yazı ise 20 Ocak 2016 yılında yayımlanmıştı.

Bu iddia şekil değiştirirerek günümüze kadar ulaştı ve bu kez de ergenlik ve gençlik sınırlarının değiştiği öne sürüldü. DSÖ’nün konuya ilişkin verilerine bakıldığında tek bir yaş skalası kullanılmadığı görülse de, iddiadaki gibi bir değişiklik söz konusu değil. DSÖ sağlık istatistikleri ve programlarında ihtiyaca göre farklı yaş dilimleri kullanıyor ve tüm yaşları kapsayan tek bir katı yaş skalası belirlemiyor. Verilen istatistiklerde DSÖ yaş gruplarını beş yıl aralıklarla veya 0–4, 5–14, 15–24, 25–44, 45–64 ve 65+ şeklinde tanımlıyor.

Örneğin 2025 yılında “Daha İyi Sağlık İçin Günlük Eylemler – DSÖ Önerileri” başlıklı bir yazıda yaşların 0-1, 1-4, 5-17, 18-64, ve 65+ şeklinde tanımlandığı görülüyor. Buna göre çocuklar 1-4 yaş, çocuk ve ergenler 5-17 yaş, yetişkinler 18-64 yaş ve yaşlılar 65+ olarak kabul ediliyor. 1 yaşın altındakiler ise bebek olarak sayılıyor.

Ölüm istatistiklerine bakıldığı zaman yaşların 1 yaşın altı 1–4 yaş, 5–14 yaş, 15–24 yaş, 25–44 yaş, 45–64 yaş, 65–74 yaş, 75 yaş ve üzeri şeklinde gruplandırıldığı görülüyor. Bu noktada DSÖ’nün istatistiklere göre gruplandırmaları farklı şekillerde ele aldığı söylenebilir.

Fakat DSÖ’nün çocuk, ergen, yaşlı gibi evrelerin tanımlanmasına bakıldığında net bir ayrım yaptığı görülüyor. DSÖ, 10-19 yaş aralığındaki bireyleri “ergen”, 15-24 yaş aralığındaki bireyleri ise “gençler” olarak tanımlıyor. 10-24 yaşın tamamını ise yani gençleri ve ergenleri genç nüfus olarak gruplandırıyor. Bu bağlamda 0-17 yaş arasının ergen ve 17-45 yaş arasının genç olarak belirlendiği iddiası doğru değil. 60 ve 65 yaş üstü DSÖ tarafından yaşlı olarak tanımlanırken, ileri yaş grupları için ayrıca bir tanımlama bulunmuyor. Bu sebeple 80-99 yaş aralığının uzun ömürlü şeklinde sınıflandırıldığına dair iddia da doğru değil.

Benzer iddialar daha önce farklı doğruluk kontrolü platformları tarafından incelenerek yanlışlanmış.

Sonuç olarak;

DSÖ'nün yaş dilimlerini değiştirdiği iddiası yanlış.