Atatürk'ün Suud Kralına Yazdığı Mektup Gerçek mi?

→ İddiaya konu olan mektup  uzun bir süredir sosyal medyada ve internet sitelerinde dolaşımda olsa da arşivlerde böyle bir telgraf metnine rastlanmıyor.→ Telgrafın yazıldığı iddia edilen tarih ile tarihsel gerçekler arasında uyuşmazlıklar var. Suudi Arabistan’ın kuruluşu 1932, Suud Kralı’na gönderildiği iddia edilen telgrafın tarihi ise 1919.

→ Mustafa Kemal Paşa’ya Atatürk soyadı 1934 yılında verildi. 1919 yılında yazılan bir telgrafı Mustafa Kemal Atatürk olarak imzalaması mümkün değil.

4 Ocak 2024 tarihinde bir Instagram kullanıcısı tarafından yapılan paylaşımda Atatürk’ün Hz. Muhammed’in mezarını yıkıp yerini değiştirmek isteyen Suud Kralı’na bir telgraf çektiği öne sürüldü. Söz konusu mektup uzun bir süredir sosyal medyada paylaşımda. İddiada yer alan mektup tersine görsel arama ile aratıldığında 2017 yılında yazılmış bir haber bulunuyor. Haber incelendiğinde 2017 yılında da aynı görselin internette dolaşıma girdiği görülüyor. Anahtar kelime araması ile aratıldığında ise 2013 yılında X platformunda aynı iddianın paylaşıldığı görülebiliyor.

İddianın günümüzde tekrar ortaya çıkmasına ortam oluşturan olay ise Aralık ayında Riyad’da yaşanan Süper Kupa Krizi. Galatasaray ve Fenerbahçe’nin karşı karşıya geleceği Turkcell Süper Kupa finali Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’da oynanacaktı. Maçın başlamasına saatler kala Suudi yetkililerin Atatürk'ün "Yurtta sulh, cihanda sulh" ve "Ne mutlu Türk'üm diyene" sözlerinin yer aldığı pankartlara ve takımların ısınmaya Atatürk temalı tişörtlerle çıkmasına izin vermediği bilgisi internette yayıldı. Bunun üzerine Galatasaray ve Fenerbahçe Kulüpleriyle Türkiye Futbol Federasyonu’nun ortak açıklaması ile maçın iptal edildiği duyuruldu ve kulüpler Türkiye’ye döndü. Bu olaydan hareketle sosyal medyada eskiden yayılan ve iddia konusu olan mektup, “Atatürk’ün Suudi Arabistan  Kralı’na yazdığı Mektup” olarak tekrar paylaşılmaya başladı.

Sosyal medyada uzun yıllardır dolaşan mektubun içeriği şöyle;

“Hz. Muhammed’in mezarını yıkıp, yerini değiştirmek isteyen zamanın Suud kralına Atatürk’ün kendi el yazısı ve imzasıyla çektiği telgraf.Not: Yazıya başlarken Krala sayın kelimesini kullanmıyor…Suud kralının dikkatine! Tarafımıza ulaşan haberlere göre Allah’ın sevgili ve özel kulu, elçisi peygamber efendimiz HZ. Muhammed Mustafa'nın kabrini yıkıp yerini değiştirecekmişsin. O mezarın tek taşına dokunursan Kurtuluş Savaşı’nı bırakır ordularımla aşağı inerim.26 Haziran 1919Mustafa Kemal ATATÜRK (Cumhurbaşkanlığı Atatürk Özel Arşivi)”

Mektubun kaynağı olarak gösterilen Cumhuriyet Atatürk Arşivi internette arandığında bu isimle bir arşive ulaşılamıyor. 2000 yılında T.C. Cumhurbaşkanlığı resmi web sitesinde “Atatürk Arşivi Projesi” hakkında yaptığı açıklamada “Mustafa Kemal Atatürk hakkındaki bilgi ve belgeleri belirlemeyi ve kayıtlarını çıkarmayı amaçlayan "Atatürk Arşivi Projesi" ile ilgili çalışmalar halen devam etmektedir.” cümleleri yer alıyor. Projeye dair yayımlanmış başka bir resmi açıklamaya rastlanmıyor. Projenin bittiği, iptal edildiği veya isminin değiştiği bilgisi meçhul. Bu sebeple başka isimli arşivlerde söz konusu mektubu aramaya devam ediyoruz. Devlet Arşivleri’nin resmi web sitesinde iddiadaki tarihin telgraflarını içerebilecek bir çalışma var; Belgelerle Mustafa Kemal Atatürk (1916-1922) isimli eser. 

Kitapta Atatürk ile ilgili telgrafların metne dökülmüş versiyonları yer alıyor.  İddiada mektubun 26 Haziran 1919 tarihinde gönderildiği öne sürülüyor. 1916-1922 tarihleri arasında gönderilmiş telgraflarda bahsi geçen mektup yer almıyor. 

İddiada yer alan bir diğer tarihsel çelişki ise söz konusu telgrafta Gazi Mustafa Kemal’in Atatürk soyadını kullanması. Soyadı kanunu 21 Haziran 1934’de çıkarıldı. TBMM tarafından, Gazi Mustafa Kemal Paşa’ya "Atatürk" soyadı verilmesi ise Soyadı Kanunu'nun kabul edilmesinden üç ay sonra, 24 Kasım 1934 tarihinde gerçekleşti. 

Atatürk’ün 1919 yılının Mayıs ayında Dokuzuncu Ordu Müfettişliği’ne atandığı bilgisi de göz önünde bulundurulduğunda, eserde yer alan ve Haziran ayında gönderilen telgrafların çoğunun “Dokuzuncu Ordu Kıta’âtı Müfettişi Mustafa Kemal” imzası ile gönderildiği görülüyor. 

Telgrafla Haberleşmede El Yazısı KullanılmıyorPaylaşımda Atatürk’ün telgrafı kendi el yazısı ve imzasıyla çektiği iddiası yer alıyor. Fakat telgraf yazı ve imza ile iletişim kurulabilen bir düzenek değil. Telgrafın çalışma prensibine bakıldığında, bu bilgi kolaylıkla yanlışlanabiliyor. Telgrafta, gönderilmek istenen metin nokta ve çizgiler ile karşı tarafa aktarılır. Nokta ve çizgilerin yan yana gelmesi ile harfler elde edilir. Nokta ve çizgilerin oluşturduğu alfabe ise Mors Alfabesi. Bu sebeple Atatürk’ün kendi el yazısını ve imzasını telgrafta kullanması mümkün değil.

Suudi Arabistan’ın tarihine bakıldığında da iddiadaki mektubun sahte olduğunu anlamak mümkün. Çünkü Suudi Arabistan’ın tarihçesine bakıldığında, Krallığın 23 Eylül 1932 tarihinde kurulduğu görülüyor. İki ayrı birim olarak yönetilen Hicaz ve Necid Krallığı, 1932 yılında Suudi Arabistan Krallığı adı altında birleştirilmiş. Bu sebeple 1919 yılında Atatürk’ün olmayan krallığın kralına mektup yazması tarihsel çelişkilerden bir diğeri.

Söz konusu iddiayı yanlışlamak için, soyadı kanununun kabul edilme ve Atatürk’ün Atatürk soyadını alma tarihine, Suudi Arabistan'ın kuruluş tarihine bakılması ve olduğu iddia edilen arşivin olmadığı bilgisi yeterli olsa da; 1916-1922 tarihleri arasındaki belgeleri içeren Belgelerle Mustafa Kemal Atatürk kitabı iddianın doğru olmadığının ortaya konulmasında önemli bir kaynak.