Suudi Arabistan'da Kadınların Çarşaf Takması Yasaklandı mı?

→ Suudi Arabistan’da kadınların kıyafetlerine dair yapılan en güncel değişiklik 2018 yılında abaya ve peçe takma zorunluluğunun kaldırılmasıdır.

→ Bazı Türkçe haber sitelerinde 16 Aralık 2022’de Suudi Arabistan Eğitim ve Öğretim Değerlendirme Komisyonu tarafından yapılan kız öğrencilerin okullarındaki sınav salonlarına çarşafla girmelerinin yasak olduğu açıklaması, güncel bir düzenleme gibi gösterilmiş.

→ Suudi Arabistan’da çarşaf yasaklanmadı.

Suudi Arabistan’da çarşaf yasağına dair basit bir Google araması yapıldığında 7 ve 8 Şubat 2024 tarihinde yayımlanan haberlerle karşılaşmak mümkün. Bazı haber siteleri click bait (tık tuzağı) amacı taşıyan yönlendirici başlıklar atsa da haberlerin içerikleri aynı. Haberlere göre, Suudi Arabistan yönetimi kız öğrencilerin okullarındaki sınav salonlarına çarşafla girmelerinin yasaklandığını açıklamış ve kız öğrencilere okul üniforması giyme zorunluluğu getirmiş.

Kız öğrencilerine yönelik bu uygulamanın detaylarına bakıldığında ise Suudi Arabistan Eğitim Bakanlığı'na bağlı Eğitim ve Öğretim Değerlendirme Komisyonu’nun (Education and Training Evaluation Commission, ETEC) bu uygulamayı 16 Aralık 2022 tarihinde resmi X hesabı üzerinden duyurduğu görülüyor.

Bu yasak yasal bir düzenlemeye kavuşmasa da ETEC’in resmi X hesabından bir kullanıcıya verdiği yanıtta net bir şekilde kız öğrencilerin sınav salonlarına abaya (genellikle siyah renkli, bol, omuzlardan ayak bileğine kadar uzunan giysi) ile alınmayacağı belirtilmiş. Bir kullanıcının sorusuna verilen yanıtın Türkçe çevirisi şöyle:

Bu uygulamanın sebebi ise muhtemelen sınavlarda kopya çekilmesinin önüne geçmek. Türkçe yayın yapan bazı haber sitelerinde ise bu düzenleme güncel bir haber gibi paylaşılmış.

Suudi Arabistan'da kadınların kıyafetlerine dair en güncel değişiklik, 2018 yılında abaya ve peçe takma zorunluluğunun kaldırılması. Bu değişiklik, Suudi Arabistan’ın Veliaht Prensi Muhammed bin Salman tarafından başlatılan reformların bir parçası olarak gerçekleşti. Değişiklik öncesi Suudi Arabistan'da kadınların, kamusal alanlarda abaya ve peçe takması zorunluydu. Bu zorunluluk, dini polis tarafından denetleniyordu ve uymayanlara para cezası veya tutuklama gibi yaptırımlar uygulanıyordu. 2018 yılında ayrıca kadınların araba kullanma yasağı da kaldırıldı. 

İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün (Human Rights Watch) yaptığı bir açıklamada, Suudi Arabistan'ın hayata geçirdiği bir dizi önemli ve gerekli reformların öneminin altı çizilerek devam eden baskıların ve temel haklara saygı gösterilmemesinin ilerlemenin önündeki en büyük engel olduğu belirtilmiş. Açıklamada bağımsız sivil toplumun ve objektif geri bildirim sağlayabilecek eleştirel seslerin baskı altında tutulması reform çabalarının başarılı olma şansını azalttığı kaydedilmiş. Suudi Arabistan’da yaşanan bu değişiklikler bütün dünya tarafından bir süredir ilgiyle takip ediliyor.

Suudi Arabistan’da 2017-18 döneminden itibaren kademeli olarak getirilen yasal düzenleme ve değişikliklerle kadın hakları ile ilgili iyileşmeler sağlanmış. Ancak reform sürecinin hala devam ettiğini belirtmekte fayda var. Bugüne kadar yapılan düzenlemelerin hiçbirinde kapsamlı bir çarşaf yasağı yer almıyor.