Ali Müfit Gürtuna’nın Refah Partisi’nin İBB Meclisinde Çoğunluğu Olmadığı Halde Seçildiği İddiası Doğru mu?

19 Mart’ta İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun gözaltına alınıp tutuklanmasının ardından, CHP’li belediyelere yönelik operasyonlar sürüyor. 31 Mayıs’ta gerçekleşen son dalgada, Büyükçekmece Belediye Başkanı Hasan Akgül, Gaziosmanpaşa Belediye Başkanı Hakan Bahçetepe, Avcılar Belediye Başkanı Utku Caner Çaykara, Ceyhan Belediye Başkanı Kadir Aydar ve Seyhan Belediye Başkanı Oya Tekin gözaltına alınarak tutuklandı. Tutuklamaların ardından belediye meclislerinde yapılan oylamalarla yeni başkanlar belirlendi. Avcılar ve Büyükçekmece’de CHP’li adaylar seçimi kazanırken, Gaziosmanpaşa Belediyesi, AK Parti’nin adayı Eray Karadeniz’in belediye meclisindeki seçimi kazanmasıyla el değiştirdi.

Gaziosmanpaşa’da yaşanan bu gelişme sonrası sosyal medyada, 1998 yılında dönemin İBB Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın cezaevine girmesinin ardından yapılan başkanvekili seçimi yeniden gündeme geldi. Yapılan paylaşımlarda, Refah Partisi’nin İBB Meclisi’nde çoğunluğu bulunmamasına rağmen, diğer partilerin desteğiyle Ali Müfit Gürtuna’nın başkanvekili seçildiği iddia ediliyor.

Oylamayla ilgili araştırmaya başlamadan önce, iddiada geçen siyasi parti ismiyle ilgili bariz bir tarihsel hata dikkat çekiyor. 1994 yerel seçimlerinde İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ni kazanan Refah Partisi, 16 Ocak 1998’de Anayasa Mahkemesi kararıyla kapatıldı. Başkanvekili seçimi ise bu tarihten sonra, 12 Kasım 1998’de gerçekleşti. Dolayısıyla, seçim sırasında Refah Partisi hukuken artık mevcut değildi; İBB Meclisi’ndeki eski Refah Partili üyeler, partinin ardılı olan Fazilet Partisi çatısı altındaydı. Oylama sonucunda İBB Başkanvekilliği görevine seçilen Ali Müfit Gürtuna da bu süreçte Fazilet Partisi üyesiydi.

Oylamayla ilgili araştırma yaparken, 1998’deki İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi’nin üye dağılımına dair Yüksek Seçim Kurulu’nda ya da açık erişimli resmi kaynaklarda net bilgilere ulaşılamıyor. Bu nedenle araştırmayı gazete arşivleri üzerinden yürüttük.

16 Nisan 1994 tarihli Milliyet gazetesinde yer alan bir habere göre, o dönemde İBB Meclisi toplam 198 üyeden oluşuyor. Partilere göre dağılım şöyle:

Refah Partisi 88, Anavatan Partisi 68, Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) 21, Demokratik Sol Parti (DSP) 20 ve Doğru Yol Partisi (DYP) 5 üye.

YSK’nın paylaştığı verilere göre Refah Partisi, 1994 yerel seçimlerinde İstanbul’da belediye meclis seçimlerinde en fazla oyu alan parti konumunda. Seçim sonuçları bir gösterge olsa da büyükşehir belediye meclisinin ilçe belediye meclisleri üzerinden oluştuğunu da hatırlatalım. Ayrıca bu dönemde büyükşehirleri düzenleyen mevzuat da günümüzden farklı. 

1998 yılına ait İstanbul Büyükşehir Belediyesi seçimleriyle ilgili yapılan araştırmalarda, Recep Tayyip Erdoğan’ın İBB Başkanlığı görevine Danıştay kararıyla son verildiği ve bunun ardından 12 Kasım 1998’de İBB Meclisi’nde yeni başkan seçimi yapıldığı bilgisine ulaşılıyor.

13 Kasım 1998 tarihli Milliyet gazetesinde yer alan habere göre, İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi’nde yapılan oylamada Fazilet Partisi adayı Ali Müfit Gürtuna, 111 oy alarak İBB Başkanı seçilmiş..

Haberde dikkat çeken bir diğer bilgi ise, Fazilet Partisi’nin meclisteki üye sayısı. Haberde seçim öncesinde meclisteki üye dağılımı şu şekilde belirtilmiş:

FP’nin meclis üyesinin Recep Tayyip Erdoğan’ın görevden alınmasıyla sayısı 97’ye düştüğü de belirtilmiş. Bu durumda 1994’te seçim sonrası Refah Partisi’nin 88 olan meclis üye sayısının Fazilet Partisi kurumsal kimliğiyle 98’e çıktığı anlaşılıyor. Medya arşiv araştırmasıyla DSP’den istifa eden Oğuz Kır ve ANAP'tan istifa eden Zeki Yeşildağ, Mehmet Nuri Yazıcı, Erhan Şenol, Mehmet Makas ve Azmi Aydemir gibi isimlerin Fazilet Partisi’ne katıldığı bilgisine ulaşılabiliyor. Bir başka deyişle, 12 Kasım 1998’de yapılan başkanvekili seçimi öncesi Fazilet Partisi’nin salt çoğunluğa ulaşması için gereken oy sayısı 2. 

Gazete arşivleri araştırıldığında seçimden önceki gün DYP İstanbul İl Başkanı Celal Adan’ın yaptığı açıklamada Fazilet Partisi’nin adayını destekleyeceğini ifade ettiği bilgisi de bulunabiliyor. Bu durumda mecliste 3 üyesi bulunan DYP ile 97 üyesi bulunan FP’nin ortak adayda mutabık olup üye tam sayısında salt çoğunluğa ulaştığı görülüyor.

Seçim sonucunda şu tablo ortaya çıkmış: 

Fazilet Partisi ve DYP’li tüm üyelerinin Gürtuna’ya oy verdiği senaryoda bağımsızlar ve diğer partilerden 11 meclis üyesinin de FP’nin adayına oy verdiği anlaşılıyor. 

Sonuç olarak, 12 Kasım 1998’de cezaevine giren İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yerine, belediye meclisinde yapılan oylamada Fazilet Partisi’nin adayı Ali Müfit Gürtuna başkanvekili seçildi. Refah Partisi’nin kapatılmasının ardından kurulan Fazilet Partisi’nin meclisteki üye sayısı seçim öncesinde 97’ydi. Gürtuna’nın seçilebilmesi için gereken oy sayısı ise 99. Bu noktada belirleyici olan, mecliste 3 üyeyle temsil edilen DYP’nin seçimden önce Gürtuna’yı destekleyeceğini açıklaması oldu. Böylece Fazilet Partisi adayı, ilk turda seçilmek için gerekli çoğunluğa ulaşmış oldu. CHP ve ANAP, başkanvekilliği için ayrı adaylar çıkardı. Bu iki partilerin adayları toplamda 81 oyda kaldı.