Türkiye-ABD Ekonomik İlişkileri

ABD'nin geçtiğimiz gün Türkiye'de bulunan tüm ABD diplomatik misyonlarındaki göçmen olmayan vize hizmetlerini askıya alma kararı üzerine, Türkiye'nin Washington Büyükelçiliği de ABD'deki tüm misyonlarımızdaki ABD vatandaşlarına yönelik vize işlemlerinin askıya alındığını duyurmuştu. Bu diplomatik gelişmeler de iki ülke arasındaki ekonomik ilişkileri ve bu süreçte doğabilecek ekonomik tahribatı gündeme getirdi.

Ekonomi Bakanlığı'nın verilerine göre; yılın ilk 8 ayında ABD'ye 5,7 milyar dolarlık ihracat yapılırken, ABD'den 7,9 milyar dolarlık ithalat yapıldı. İlk 8 ayda toplam ticaret hacmi 13,7 milyar dolar oldu.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun verilerine göre ABD; Türkiye’nin Almanya, İngiltere, Irak ve İtalya’dan sonra en fazla ihracat yaptığı 5. ülke. ABD’nin 2016 yılı Türkiye’nin toplam ihracatı içerisindeki payı da %4,6. Benzer bir durum ithalatta da söz konusu. Türkiye’nin en çok ithalat yaptığı 20 ülke içerisinde ABD, Çin, Almanya ve Rusya’yı takiben 4. sırada yer alıyor. Geçtiğimiz sene yıllık toplam ithalat içindeki payı da %5,5. Bunun yanı sıra ülkemizde 1.702 adet ABD sermayesine sahip şirket faaliyet gösteriyor.

ABD’nin askıya aldığı “göçmen olmayan vizeler” uygulaması; turistik, iş, geçici çalışma, eğitim veya tıbbi tedavi amacıyla ABD’e geçici olarak gitmek isteyen kişilere yönelik. Dolayısıyla mevcut durumda bir ABD vizesine sahip olmayan Türk vatandaşlarının, kararın hükmü süresince Türkiye’deki ABD temsilciliklerinden vize alabilmesi mümkün değil. Ancak turizm istatistikleri incelendiğinde Amerika’nın, Türk vatandaşları açısından kritik bir turizm noktası olduğu görülüyor. Zira ABD, Türk vatandaşlarının ziyaret etmeyi en çok sevdiği ülkelerden biri. 2016 yılında ABD’ye ziyaret gerçekleştirenlerin sayısı 313.654 oldu. Ülkemizden Gürcistan, Yunanistan, Bulgaristan ve Almanya’dan sonra en fazla seyahat Amerika’ya yapılmış.

Türkiye Seyahat Acentaları Birliği’nin yayınladığı, ülkemize gelen yabancıların milliyetlerine göre karşılaştırıldığı tabloda belirtildiği üzere, yine aynı sene içerisinde 459.493 Amerikan vatandaşı da Türkiye’ye giriş yapmış. Bu sayı ile ABD vatandaşları, yine aynı yıl Türkiye’ye giriş yapan toplam yabancıların %1,81’ini oluşturuyor. Ancak uzun sureli vizesi bulunan diplomatik pasaport sahipleri dışındaki Amerikan vatandaşları da mevcut durumda Türkiye’ye giremeyecek. Çünkü Amerikalılar Türkiye’ye gelmek istediklerinde önceden online olarak ya da havaalanlarında vize alıyorlar.

Türkiye’den ABD’ye giden kişi sayısının önemli bir bölümünü de eğitim amaçlı seyahat eden öğrenciler oluşturuyor. Amerika’nın Uluslararası Eğitim Enstitüsü’nün yayınladığı verilere göre Türkiye, Avrupa ülkeleri arasında sitede yer alan en güncel akademik yıl olan 2015-2016 döneminde, ABD’ye İngiltere’den sonra en çok öğrenci göndermiş ülke. Dünya genelinde de ABD’de okuyan öğrenci sayısı açısından Türkiye 13. sırada yer alıyor. ABD’de bahsedilen akademik dönemde 3.393’ü lisans, 5.125’i yüksek lisans programında ve geri kalanı bir sertifika, değişim ve ya dil programlarında kayıtlı toplam 10.691 Türk vatandaşı eğitim görmüş.