Salgın Döneminde Doların Seyri

COVID-19 salgınının insan hayatına yaptığı etkinin yanı sıra giderek artan ekonomik maliyeti salgın sonrası ülkeleri bekleyen en önemli zorluklardan biri. Dünya Sağlık Örgütü’nün COVID-19 salgınını bir pandemi olarak tanımlamasından sonra dünyanın önde gelen borsalarında %30’lara yaklaşan değer kayıpları yaşanmıştı. Vaka sayılarının yüksek seyrettiği ülkeler teker teker ekonomik hayatı destekleyici politikalar açıklamaya başladı. Borsalar istikrarsız da olsa bir toparlanma sürecine girse de özellikle döviz kurlarındaki yüksek dalgalanma belirsizliği artıran en önemli faktör. Türkiye’de son beş yılda TL’nin ABD Doları karşısındaki değer kaybı verili bir olgu olarak alınmaya başlanmışken salgın sürecinde bu kayıp daha da hızlandı.

2000’li yılların başındaki ekonomik krizin getirdiği dalgalı kur rejimi ile günlük finansal değerini takip edebildiğimiz ABD Doları yirmi yıl içinde 60 kuruştan 7 TL seviyelerine geldi. 2010’dan sonra kademeli bir şekilde değer kaybı arttı. 2015 Nisan’daki ABD Doları’nın değerini dikkate aldığımızda, TL o zamandan bu yana tam %157,5 değer kaybetti.

COVID-19 salgınının dünya kamuoyunda çok yer bulmadığı dönemlerde de TL’nin dolar karşısındaki değer kaybı ciddi seviyelere ulaşmıştı. Özellikle 2019’un son ayında aylık değer kaybı %3,7’ydi. Bu kaybı salgının da biraz etkilemiş olabileceği 17-21 Şubat haftasındaki %3,4’lük değer kaybı izledi. Türkiye’de vakaların açıklanmaya başlamasıyla da 16-20 Mart haftasında değer kaybı %4,5’e ulaştı.

Dalgalı kur rejimine geçildiği Şubat 2001 dönemi başlangıç kabul edildiğinde TL’nin haftalık olarak önemli oranda değer kaybettiği dönemler olmuştu. 2008 krizinde %10’un üzerinde değer kayıplarının yaşandığı haftalar oldu. 16-20 Mart 2020 haftasındaki değer kaybı bu listede 21. sırada yer aldı.

ABD Doları’nın dünya ekonomisi için bir rezerv para birimi olması nedeniyle TL’deki değer kayıpları dünyada doların seyrinden bağımsız düşünülemez. Son bir yılda Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler kategorisindeki Arjantin, Güney Afrika, Brezilya, Şili, Meksika, Rusya ve Hindistan’ın para birimleri de ABD Doları karşısında değer kaybediyor. COVID-19 salgını süresince de bu eğilimi terse çevirmeyi başarabilmiş bir ülke olmadı. Ocak-Nisan 2020 döneminde 161 para biriminin 110’u ABD Doları karşısında değer kaybetti.